توجه دادن به فرزندان به رعايت نظم و حقوق ديگران

  يكى از مطالبى كه بايد همواره مورد توجه و دقت پدر و مادر و ساير مربيان قرار گيرد اينست كه مراقب كودك باشند كه از حق خودش تجاوز نكند و حقوق ديگران را نيز محترم بداند. كودك بايد منظم باشد. بايد نظم در زندگى را به او ياد داد.

بايد چنان تربيت شود كه نه از گرفتن حقش عاجز باشد و نه حقوق ديگران را پايمال كند. البته شالوده‏ى اين صفت در خانه و به دست پدر و مار ريخته مى‏شود پدر و مادر بايد نسبت به تمام كودكانشان به يك جور رفتار كنند، هيچيك را بر ديگرى مقدم ندارند. بين پسر و دختر و كوچك و بزرگ و زشت و زيبا و خوش‏فهم و بدفهم فرق نگذارند. حتى در مورد اظهار محبت و علاقه هم با همه‏ى آنان يك جور رفتار كنند. تا حس حسد و كينه‏توزى در بين‏شان بوجود نيايد. و سركش و متجاوز بار نيايند.

اگر كودك ديد در خانه‏ى خودشان كاملاً حقوق افراد مراعات مى‏شود، مى‏فهمد كه در اجتماع هم بايد حقوق افراد را محترم شمرد.

اما اگر در خانه هرج و مرج بود و حقوق افراد مراعات نشد، خوى سركشى و تجاوز در كودك تقويت مى‏شود. اگر كودك در مغازه‏ى نانوايى، يا در موقع سوار شدن به اتوبوس، يا در هنگام رفتن به كلاس و بيرون آمدن از مدرسه، نوبت ديگران را رعايت نكرد و حق سايرين را تضييع نمود و پدر و مادر و يا مربيان ديگر او را در اين عمل تشويق كردند، به آن كودك معصوم خيانت نموده‏اند.

زيرا از آغاز كودكى مى‏پندارد كه زورگويى و تعدى بر ديگران و تقدم بى‏جهت، يك نوع زرنگى و هنر است. چنين فردى وقتى وارد اجتماع شد يا در رأس كارى قرار گرفت تمام مقصدش كوبيدن و پايمال كردن حقوق ديگران خواهد بود و بغير از نفع شخصى خودش هيچ هدف و منظورى نخواهد داشت.

اين درس تربيتى به طور كامل در خانه‏ى حضرت زهرا اجرا مى‏شد. به قدرى در اين باره دقت مى‏شد كه حقوق و نظم را در كوچكترين موارد مراعات مى‏كردند.

از باب نمونه: على بن ابى‏طالب عليه‏السلام مى‏فرمايد: روزى پيغمبر اكرم در منزل ما استراحت كرده بود، حسن آب خواست. رسول خدا برخاست قدرى شير دوشي و در ظرفى كرده و دست حسن عليه‏السلام داد. حسين از جاى خويش بلند شد خواست كاسه‏ى شير را از دست حسن بگيرد اما پيغمبر اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) جلو حسين را گرفت و نگذاشت شير را از حسن بگيرد. حضرت زهرا كه اين منظره را تماشا مى‏كرد عرض كرد: يا رسول‏اللَّه گويا حسن را بيشتر دوست دارى؟.
پاسخ داد: چنين نيست، بلكه علت دفاع من از حسن اينست كه او حق تقدم دارد و زودتر از حسين تقاضاى آب كرده بايد نوبت را مراعات نمود. (1)

  1ـ بحارالانوار ج 43 ص 283.