افتتاح سرای اهل قلم تداعی‌بخش آيه‌ی «ن‌والقلم» است

«غلامحسين دينانی» در افتتاح سرای دائمی اهل قلم، هستی را ناشی از سخن و سرای اهل قلم را تداعی‌بخش آيه‌ی «ن و القلم» دانست.

سرای دائمی اهل قلم شب گذشته 3 تير با حضور «محمدحسين صفار هرندی» وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی، «محسن پرويز» معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، «مهدی جهرمی» مدير عامل خانه‌ی كتاب، «مجيد حميدزاده» مدير كل امور كتاب و كتابخوانی وزارت ارشاد، «جلال ذكايی» مدير كل چاپ ارشاد و «علی شجاعی صاعين» مدير دفتر برنامه‌ريزی و توسعه‌ی فرهنگی ارشاد و بسياری از اهالی قلم به همت مؤسسه‌ی خانه‌ی كتاب افتتاح شد.

دكتر «غلامحسين دينانی» استاد فلسفه‌ی دانشگاه تهران در اين مراسم ضمن تبريك به اهالی قلم گفت: عالم هستی از سخن به وجود آمده است و نخستين طنينی كه به گوش هستی رسيد «كلمه» بود و كلمه اساس هستی و حرف اساسی عالم است.

وی روی‌آوردن نويسندگان به عقل‌گرايی را ضروری دانست و تصريح كرد: اسلام دين عقل است. امتياز دين اسلام به ساير اديان نيز همين عقلانی بودن است؛ اما متأسفانه انسان‌ها گاهی از عقل می‌گريزند.

عضو مؤسسه‌ی پژوهشی حكمت و فلسفه بيان كرد: ذات انسان ناطق است و ناطق يعنی عقل. عقل در تعريف ذات انسان به كار می‌رود؛ اما انسان از عقلانيت می‌گريزد؛ زيرا انسان با عقل لحظه به لحظه با مسؤوليت درگير است.

دينانی در پايان سرای اهل قلم را آغازی برای نجات اهالی قلم از عقل‌گريزی دانست و تأكيد كرد: اگر ما بتوانيم به عقل روی بياوريم و جلوی عقل‌گريزی را بگيريم، راه تعالی بشريت را يافته‌ايم و اين سرا‌ها، اين نشست‌ها و اين گفت‌و‌گو‌ها بايد به گونه‌ای عمل كنند كه به عقل‌گرايی انسان‌ها بينجامد.

پس از «غلامحسين دينانی»، «جويا جهانبخش» متن‌پژوه كه به نمايندگی از جوانان اهل قلم در اين مراسم حضور داشت سرای اهل قلم را مكان خير و بركت خواند و گفت: نطفه‌ی بسياری از انديشه‌های ناب در عقل و نقل در مجالس رسمی بسته شده است.

وی از قهوه‌خانه‌های اصفهان به عنوان محفلی ياد كرد كه در توسعه‌ی نقد ادبی در عصر صفويه بسيار دخيل بوده‌اند.
غلامحسين ابراهيمی دينانی:
اگر ما بتوانيم به عقل روی بياوريم و جلوی عقل‌گريزی را بگيريم، راه تعالی بشريت را يافته‌ايم و اين سرا‌ها، اين نشست‌ها و اين گفت‌و‌گو‌ها بايد به گونه‌ای عمل كند كه به عقل‌گرايی انسان‌ها بی‌انجامد

عضو مركز پژوهشی ميراث مكتوب ادامه داد: در تذكره‌ی «نصرآبادی» گفته شده است كه شاعران بسياری هر روز در قهوه‌خانه‌های اصفهان می‌نشستند و سخن يكديگر را می‌شنيدند.

«جهانبخش» در ادامه به اهميت سرای اهل‌قلم اشاره كرد و بيان كرد: نويسندگان غريب هستند و بسياری وقت‌ها برای اينكه درد‌دل كنند احتياج دارند كه با كسانی كه اهل اين قوم هستند درد خود را بگويند.

پس از سخنان جهانبخش، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی كه از ابتدا در اين مراسم حضور داشت به گفته‌ی مجری برنامه به دليل مشغله‌ی، بدون سخنرانی كردن و گفتن تبريك به اهالی قلم مراسم را ترك كرد.

دكتر «مهدی محسنيان‌راد» استاد ارتباطات در اين مراسم با اظهار گله‌مندی از اين‌كه بسيار دير برای سخنرانی به او خبر داده‌اند، تاريخ سرای اهل قلم را متعلق به هزار سال گذشته دانست و آن را با دكان وراقی «ابن‌نديم»، فهرست‌نويس مشهور تمدن اسلامی مقايسه كرد و گفت: ابن‌نديم انديشمند بغدادی بود كه دكان او تنها محل آمد و رفت وراقان نبود، بلكه محلی برای داد و ستد مباحث فرهنگی نيز به شمار می‌آمد.

وی در ادامه به نقل سخنانی از «هونتكر» يكی از مستشرقان پرداخت كه گفته است: كتابفروشی نيز مانند داروفروشی يكی از كشفيات تمدن اسلامی بود كه تا مدت‌های مديد فقط نزد مسلمانان رايج بود. ابن‌نديم از مشتريان خود در دكان وراقی‌اش پذيرايی می‌كرد و هر كتاب عربی را كه به دستش می‌رسيد، كتابت می‌كرد كه حاصل آن «الفهرست»‌ است.

وی در پايان با توجه به اهميت سرای اهل قلم در دوران معاصر تصريح كرد: اين نخستين‌بار است كه يك سرای اهل‌قلم رسمی شكل می‌گيرد و اين محل به اين دليل مهم است كه در تئوری‌های جديد توسعه گفته‌ می‌شود كه انديشمندان بايد بتوانند حرف‌های خود را به گوش رسانه‌ها‌ برسانند؛ سرای اهل قلم هم می‌تواند يك مركز پردازش اوليه برای چنين انديشه‌هايی باشد.

در ادامه‌ی اين مراسم دكتر «عبدالعلی دستغيب» منتقد ادبی هم در ابتدای سخنان خود گفت: خاموشی نشانه‌ی رشدنكرن آرای مختلف در جامعه است و وقتی آرا و اصوات ديگران خاموش باشد، نتيجه اين می‌شود كه در آن جامعه حركتی در تعالی انديشه صورت نگرفته است.

وی كه در طی سخنانش دائماً سرای اهل قلم را انجمن قلم می‌ناميد، يادآوری كرد: ايران يكی از مهدهای تمدن بشر است. قرن‌ها پيش تا در شرق خلافت، ابن سينا مطلبی را می‌نوشت، غزالی آن را رد می‌كرد و در غرب خلافت، ابن رشد پاسخ او را می‌داد. اين شيوه‌ی گفت‌وگو را حتی در دوره‌ی فردوسی نيز می‌بينيم.

اين منتقد از حافظ و سعدی به عنوان دو تن از قله‌های بزرگ زبان و ادب فارسی نام برد و افزود: اين دو هر يك، نگاه‌ خاص خود را دارند و بر اساس آن نگاه، موضوعی را مطرح می‌كنند.

دستغيب همچنين با اشاره به ركود ادبيات در دوره‌ی قاجار و معاصر گفت: ادبيات معاصر ما به‌دليل ارتباط و گفت‌وگو با ادبيات غرب رشد كرد و حركت‌های جديدی در ادبيات فارسی به وجود آمد و امروز زمان آن است تا حركتی مثبت برای بارورشدن بيشتر اين ادبيات صورت گيرد.

وی در پايان سرای اهل قلم را محلی برای گفت‌وگوی ميان روشنفكران و اهالی قلم دانست و ادامه داد: در اين جوامع، گفت‌وگو حرف اول را می‌زند و در شرايط فعلی برای اين كه اهالی قلم با هم وارد گفت‌وگو شوند بايد وارد عمل شد و از اين رو شكل‌گيری سراهای اهل قلم در اين راه نقش بسزايی می‌توانند ايفا كنند.

«اسماعيل امينی» طنزپرداز و استاد دانشگاه به عنوان يكی ديگر از سخنرانان اين مراسم با لحنی تمسخرآميز گفت: خوشحالم كه در اين مراسم طنزپردازان هم جايی برای صحبت دارند و سپس شعری را به طنز به مناسبت صدمين سال شكل‌گيری مشروطه در بيان تجدد و سنت خواند.
عبدالعلی دستغيب:
در اين جوامع، گفت‌وگو حرف اول را می‌زند و در شرايط فعلی برای اين كه اهالی قلم با هم وارد گفت‌وگو شوند بايد وارد عمل شد و از اين رو شكل‌گيری سراهای اهل قلم در اين راه نقش به سزايی می‌توانند ايفا كنند

در پايان اين مراسم «فيروز زنوزی جلالی» به عنوان آخرين سخنران در حالی به سخنرانی پرداخت كه بسياری از حاضران سالن به قصد رفتن به اتاق پذيرايی در طبقه‌ی پايين سرای اهل قلم، سالن را ترك كرده بودند.

زنوزی جلالی در گفته‌هايش با تأكيد بر جريان نقد در ادبيات معاصر يادآوری كرد: بايد همانطور كه داستان را نقد می‌كنيم نقدها را هم نقد كنيم. بايد جايی باشد و بنشنيم و صحبت كنيم كه ببينيم آيا اين نقدها نقد است يا نه؛ زيرا هنوز ادبيات داستانی ما مشكلات عديده دارد.

وی افزود: هنوز بعد از گذشت چند سال از جنگ، هشت رمان در خور از ادبيات جنگ نداريم. به اين سينه‌زنی‌ها و نوحه‌خوانی‌ها نمی‌توان ادبيات جنگ گفت.

وی در پايان با اشاره به رسالت سرای اهل قلم در پرداختن به جريان ادبی معاصر تصريح كرد: خيلی از نويسندگان ما متخصص پيچيده كردن مسائل ساده هستند. داستان‌هايی می‌نويسند كه غربيان هم در آن مانده‌اند و سرای اهل‌قلم بايد جايی باشد كه در آن بتوان به طور جدی به اين مقوله‌ها از جمله نقد آثار پرداخت.

يادآوری می‌شود سرای اهل قلم در حالی افتتاح شد كه بسياری از چهره‌ها مانند «علی‌اكبر اشعری» رييس كتابخانه‌ی ملی و مشاور فرهنگی رييس‌جمهور كه پيش از اين رسانه‌ها خبر حضور وی را در اين مراسم داده بودند، حضور نداشتند.

منبع:خبرگزاری قرآنی ایرانی