احکام و حقوق/شبهه64

در ادامه سؤال به اموری چون پاسخ مثبت به تقاضای تمکین، نبخشیدن اموال بدون اجازه و ... نیز اشاره شده بود.
نباید از میان هزاران گفته یکی را انتخاب کرد و سپس بدون هیچ تحقیق و تأملی در ابعاد مفهومی آن به قضاوت نشست. هر چند که آن گفته واقعاً حدیث موثق باشد.

جای تأسف است که هر نقل قولی به نام حدیث منتشر شده و می‌شود و افراد عادی هر جمله‌ای را که به نام حدیث در جایی می‌خوانند، گمان می‌برند که لابد این حدیث واقعاً از لسان معصوم (ع) نقل شده است. و البته شبهه افکنان نیز نهایت سوء استفاده را از این شرایط برده و می‌برند.

این نقصان مربوط به امروز نیست، از همان صدر اسلام وجود داشته است. ابوهریره که از راویان مشهور اهل سنّت است، به سند شیعه و سنّی خود اذعان دارد که بیش از چهل‌هزار حدیث جعل کرده است.

البته منظور این نیست که به هر حدیثی باید به دیده تردید نگاه کرد و یا اساساً از آن طرف افتاد و هیچ حدیثی را قبول نکرد (روش وهابیّت)، بلکه منظور این است که باید به احادیث موثق و معتبر که توسط علما و اهل تحقیق نقل شده و مستند و مستدل است استناد نمود و نه هر جمله‌ای که تحت عنوان حدیث منتشر می‌گردد. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: اگر حدیثی از من برای شما نقل شد که با قرآن و عقل مطابقت نداشت، به سینه دیوار بزنید و نپذیرید.

حدیث اگر موثق هم باشد، گاه به یک بُعد اکمالی نظر دارد، گاه یک تکلیف را بیان می‌کند، گاه به روش احسن اشاره دارد، گاه فقط جنبه نصیحت دارد ...، مضافاً بر این که فقط همین یک حدیث نیست و برای استخراج احکام، آیات قرآن، عقل و ده‌ها و صدها حدیث دیگر وجود دارد که زوایای دیگر را بیان نموده است و از مجموع آنها چه باید کرد و چه نباید کرد استنتاج می‌گردد.

الف – قبل از داوری در خصوص هر آیه یا حدیث موثقی که می‌خوانیم، در نظر داشته باشیم که یا محقق وجود خدا، رسول، وحی (قرآن) و عصمت را قبول دارد و یا ندارد؟ اگر قبول ندارد، نباید اصلاً در خصوص احکام و فروع بحث کند و اگر قبول دارد باید ابتدا قبول کند که خداوند متعال حکیم، عادل و هادی می‌باشد و اهل عصمت (ع) نیز حکیم و علیم هستند و چنین نیست که بندگان مفاهیم یا مصادیقی از علم، حکمت، عدالت، ظلم و ... فهمیده باشند که از نظر خدا و رسولش (ص) پنهان مانده باشد. لذا محقق در سؤال نیز ادب حضور نشان می‌دهد و می‌فهمد لابد چیزی هست که من نمی‌دانم و نمی‌گوید: مگر ما حیوان هستیم – پس عدل خدا کجا رفت – مگر دین مردانه است و ...؟!

ب – احکام خداوند حکیم به هیچ وجهی تک سویه نیست، هم اثر در شخص دارد و هم در طرف مقابل، هم به نفع خودش است و هم به نفع جامعه‌ی کوچک یا بزرگ. هم به نفع حال و آینده‌ی دنیوی و اخروی خودش است و هم دیگران. و یکی از دلایل پاداش کثیر و یا عقاب سخت نیز همین شعاع و دوام تأثیر است.

ج – نطر به جایگاه و نقش زن مسلمان در ساختار شئون متفاوت زندگی فردی و اجتماعی، دشمنان سعی دارند با بیان یک آیه و تفسیر به رأی آن، یا بیان یک حدیث غیر موثق یا حتی موثق، اما بدون توجه به عمق یا ابعاد آن و یا حدیث‌های مکمل دیگر، آنان را نسبت به اسلام بدبین کنند.

مثل این است که مردان قوانین، احکام، توصیه‌ها و احادیثی مانند آن چه ذیلاً ایفاد می‌گردد را بخوانند و گله‌مند شوند که پس اسلام حقوق بیشتری برای زنان قائل شده است؟

*- مرد حق ندارد بدون حق نکاح و بالتبع پذیرش حقوق و مسئولیت‌های فراوان از زن کام بگیرد؛

*- مرد حق ندارد به زن نامحرم نگاه کند و از زیبایی او لذت ببرد؛

*- نفقه (هزینه‌های مترتب بر زندگی) زن بر عهده مرد است؛

*- مرد حق ندارد به زن کار بدهد و زن حتی برای شیر دادن به فرزند می‌تواند از مرد اجرت بگیرد، چرا که شیر غذای بچه است و نفقه بچه نیز بر عهده مرد است؛

*- به هنگام طلاق، حضانت (نگهداری، تربیت، محافظت و ...) دختر بالای 7 سال و پسر بالای 2 سال بر عهده‌ی مرد است و بدین ترتیب زن آزاد شده تا بتواند مجدد ازدواج کند یا نکند، اما مرد گرفتار بچه‌داری و تکالیف مترتبه بر مادر نیز می‌گردد.

*- احترام به زن تا حدّی واجب است که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «برادرم جبرئیل علیه السلام ـ كه پیوسته مرا در باره زنان سفارش مى‌كرد ، چندان كه گمان بردم شوهر ، حق ندارد حتّى به زن ، اُف بگوید» (مستدرك الوسائل – ذیل حدیث حولاء)

*- امام سجاد (ع): حقّ زنت ، این است كه بدانى خداوند عز و جل او را مایه آرامش و همدلى تو قرار داده است . پس باید بدانى كه این ، لطف و نعمتى است از سوى خداى عز و جل به تو ، تا این كه او را گرامى بدارى و با وى نرم خو باشی ... .

*- در امور اجتماعی مسائل صعبی چون جهاد و قضاوت بر مردان واجب است. «امام باقر علیه‌السلام: به راستی که خداوند عزوجل بر زنان و مردان جهاد را واجب کرده است اما جهاد مردان آن است که (برای حفظ دین و مملکت) مال و خون خود را بذل کنند تا در راه خدا کشته شوند و اما جهاد زن آن است که در مقابل دشواری‌های زندگی همسرش صبر کند.»

*- اگر مردی در هزینه بر همسر خود سخت بگیرد از امّت اسلام خارج می‌شود «پیامبر اکرم (ص): از ما نیست کسی که وسعت زندگی بر او داده شود و او بر خانواده اش سخت بگیرد.» (مستدرک ج 2 ص 643 به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام)

*- آنها (زنان) نزد شما امانت‌هاى خدا هستند ، آزارشان نرسانید و بر آنها سخت نگیرید. (مستدرك جلد 2 ص 551)

*- مرد حق ندارد زن را درکارهای خانه مجبور کند، ولی از نظر عاطفی برای خدمت به شوهر ، اسلام پاداش بسیار زیادی برای خانم‌ها در نظر گرفته است.

*- خداى بزرگ، به زنان مهربان‌تر از مردان است و هيچ مردى، زنى از محارم خود را خوشحال نمى‌كند، مگر آن كه خداوند متعال او را در قيامت شاد مى‌كند. (كافى، ج6، ص6، ح7) 

*- پیامبر اکرم (ص): به زن خود خدمت نکند، مگر صديق يا شهيد يا مردي که خداوند خير دنيا و آخرت او را بخواهد. (بحارالانوار، ج 104) 

*- امام علی علیه‌السلام: «ان المرأة ریحانة لیست بقهرمانة» - زن گل است و نه قهرمان. (نهج البلاغه، نامه 31)

پس خلقت، تعریف از انسان، بیان ویژگی‌های زن و مرد، نصایح، احکام و ...، همه حکیمانه است.

منبع:x-Shobhe