شهید آوینی

كرامت و بزرگوارى در عفو

استاد محقق در شرح اين فراز از دعا كه امام خداى سبحان را توصيف مى كند: «وَ أَكْرَمُ مَنْ عَفَا»، به تشريح كرامت و بزرگوارى خداوند در عفو و بخشش انسان ها پرداخته اند.

چون عفو و گذشت انسان ها مراتب مختلفى دارد؛
 بعضى پس از مدتى اعتذار و التماس مى بخشند، برخى در برابر دريافت ديه و جريمه مى بخشند و... و كريم ترين بخشنده ها بدون هيچ توقعى مى بخشند، اما ناخودآگاه نشانه هاى انتقام در گفتار يا كردارشان ظهور مى كند و در مقابل انسان بخشوده شده، احساس خجلت زدگى مى كند. و هر چه بخشش بيشتر و كريمانه تر باشد، حس شرمندگى انسان بيشتر مى شود.

هيچ كريمى انفعال درونى انسان را كه عذاب دردناكى است، نمى تواند برطرف كند. خداى سبحان تنها بخشنده اى است كه نه تنها زشتى ها را مى پوشاند و زيبايى ها را آشكار مى سازد، بلكه بر صفحه نفس و ذهن انسان سلطه دارد و گناه انسان را از ياد او مى برد و با عفو خويش شرمسارى درونى انسان را مى تواند با فراموشاندن نابود سازد. لذا در بهشت هيچگونه خجلت زدگى نيست.

منشأ ظهور هستى

شارح محترم در تفسير جملات عارفانه دعاى عرفه «أَ يَكُونُ لِغَيْرِكَ مِنَ الظُّهُورِ مَا لَيْسَ لَكَ حَتَّى يَكُونَ هُوَ الْمُظْهِرَ لَكَ...» به بحث «منشأ ظهور هستى» مى پردازد و با نفى استقلال در آثار و صفات غيرخدا، ابتدا تفسيرى عمومى از كلام امام ارائه مى كند و در ادامه مى افزايد:

«برداشت دقيق تر و لطيف تر آن است كه نه تنها ظهور تو كمتر از ظهور ديگران نيست و تو براى آشكار شدن به ديگران نيازمند نيستى و نه تنها ظهور آنان برگرفته از توست و از خود چيزى ندارند، بلكه معنايش اين است كه هرگونه خودنمايى و ظهورى كه ديگران دارند، از آنِ تو و مال توست و چيز ديگرى نيست. در نتيجه اين جلوه ها پيش از آن كه ديگران را بنمايد، تو را نشان مى دهد. چگونه از ظهور ديگران تو را مى توان روشن كرد؟...

به بيان ديگر، سخن او اين نيست كه ديگران توان راهنمايى به سوى تو را ندارند، بلكه سخن او اين است كه تو از چنان جلوه اى برخوردارى كه به راهنمايى به سوى تو نيازى نيست؛
 زيرا اگر بخواهيم وجود يا مفهوم واقعى چيزى را با علم حصولى يا شهودى برهانى كنيم، بايد از ظاهر به باطن، از حاضر به غايب و از نزديك به دور پى ببريم.

درحالى كه ظهور، حضور و نزديكى خداى سبحان نه تنها كمتر از ظهور، حضور و نزديكى ديگران نيست، بلكه برخوردارى ديگران از اين صفات به بركت افاضه ذات اقدس الهى است؛
 چون او اين خصال را به صورت نامحدود داراست و اگر چيزى از جهتى نامحدود است، جاى خالى نمى گذارد تا ديگران آن را پر كنند. در نتيجه هر ظهور، حضور و قربى كه در جهان هست، از آن خداست.

بنابراين، نمى توان تصور كرد كه ديگران ظهورى داشته باشند كه خداى سبحان از آن برخوردار نباشد.»

Copyright © 2003-2022 - AVINY.COM - All Rights Reserved
logo