شهید آوینی

 

حج اصغر

6 / 1فضيلت عمره
1 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : در نامه اش به عمرو بن حزم، آنگاه كه او را به امارت نجران برگزيد، فرمود: عمره، حج اصغر است.
2 ـ عمر بن اُذينه: از امام صادق عليه السّلام درباره كلام خدا الحجّ الأكبر پرسيدم. فرمود: حج اكبر، وقوف در عرفات و رمى جمرات است و حج اصغر، عمره است.
3 ـ معاوية بن عمار: از امام صادق عليه السّلام درباره «روز حجّ اكبر» پرسيدم. فرمود: روز عيد قربان است و حج اصغر، عمره است.
4 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : بدان كه عمره، همان حج اصغر است و يك عمره، بهتر از دنياست و آنچه در آن است و يك حج، بهتر از عمره است.
5 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : پاداش حج، بهشت است وعمره، كفّاره هر گناه است.
6 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : عمره تا عمره ديگر، كفّاره (گناهانِ) ميان آن دو عمره است.
7 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : هركس حج يا عمره انجام دهد و گناه نكند، باز مى گردد، مثل حالت روزى كه مادرش او را به دنيا آورده است.
8 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : چهارنفرند كه دعايشان ردّ نمى شود، تا آن كه درهاى آسمان برايشان گشوده شود ودعايشان به عرش برسد: پدر براى فرزند، ستمديده بر ستمگر، عمره گزار تا آن كه بازگردد و روزه دار تا آن كه روزه بگشايد.
9 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : جهاد بزرگ و كوچك و ناتوان و زن ، حج و عمره است.
10 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : حج، جهاد است و عمره، مستحبّ است.
11 ـ جابر : از پيامبر صلّى الله عليه و آله درباره عمره پرسيدند كه آيا واجب است، فرمود: نه، ولى عمره انجام دادنتان برتر است.
12 ـ عبدالرحمن بن سمره: روزى در حضور پيامبر خدا بوديم. فرمود: ديشب شگفتيهايى ديدم! پرسيديم: چه ديدى اى پيامبر خدا؟ برايمان بازگو، جانمان و خانواده و فرزندانمان فدايت. فرمود: مردى از امّتم را ديدم كه مقابلش تاريكى و پشت سرش تاريكى بود، از سمت راست و چپش و از زير پايش ظلمت بود، غرق در تاريكى بود. پس حج و عمره او آمدند و او را از تاريكى رهانده، وارد نور كردند.
13 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : هركس به قصد عمره بيرون شود پس بميرد، تا قيامت براى او پاداش عمره گزار نوشته مى شود.
14 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله ـ وقتى عايشه به عمره مى رفت، به او فرمود ـ : پاداش تو به اندازه رنجى است كه مى برى و خرجى است كه مى كنى.
15 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : عمره نسبت به حج، مثل جايگاه سر نسبت به پيكر و مثل
زكات (فطره) نسبت به روزه است.
16 ـ زراره: به امام باقر عليه السّلام گفتم: چه چيزى در فضيلت، پس از حج است؟ فرمود: عمره مفرده، سپس هرجا كه خواست، برود.
17 ـ امام كاظم عليه السّلام : خداوند، نماز واجب را با نماز مستحب (نافله) كامل ساخت و روزه ماه رمضان را با روزه مستحب، و حج را با عمره كامل نمود و زكات را با صدقه.
نكته
1 ـ شايع است هر گاه روز عرفه با جمعه مصادف شود ، حجّ آن سال ، حجّ اكبر ناميده مى شود . ولى در روايات اسلامى مستندى براى اين توهم نيافتيم ، حجّ اكبر در لسان احاديث حجّ مشتمل بر وقوفين و مناسك منى است در مقابل حجّ اصغر كه به عمره مفرده اطلاق مى شود.
2 ـ «يوم الحجّ الأكبر» كه در آيه سوّم سوره برائت آمده است ، در بسيارى از روايات تطبيق به «يوم النحر» شده و در برخى «يوم عرفه» ذكر شده است .
6 / 2 هرماه يك عمره
18 ـ امام صادق عليه السّلام : على عليه السّلام مى فرمود: در هر ماه، يك عمره است.
19 ـ امام صادق عليه السّلام : سال، دوازده ماه است، براى هر ماه، يك عمره انجام مى شود.
20 ـ على بن حمزه از امام كاظم عليه السّلام روايت كرده است : براى هر ماه ، يك عمره است . پرسيدم : براى كمتر از آن هم مى شود ؟ فرمود : براى هر ده روز ، يك عمره است .
بيان
علّامه مجلسى مى گويد: «ياران در اين مسئله، اختلاف نظر دارند. سيد مرتضى و ابن ادريس و محقق و گروهى ، پى در پى آوردن دو عمره را به هر گونه، روا دانسته اند و ابن ابى عقيل مى گويد: دو عمره در يك سال جايز نيست. شيخ در مبسوط مى گويد: كمترين فاصله ميان دو عمره، ده روز است و ابوالصلاح و ابن حمزه و محقق در كتاب النافع و علّامه در كتاب مختلف الشيعه، اين فاصله را يك ماه دانسته اند و مى توان در استدلال به روايات[1] خدشه كرد كه صراحت در منع از تكرار عمره در يك ماه ندارند، زيرا ممكن است معناى اختصاص به يك ماه اين باشد كه انجام عمره در هر ماه، مستحب مؤكد است. [و سعى شود كمتر از اين نشود]».
صاحب جواهر نيز مى گويد: «كمترين فاصله ميان دو عمره، ده روز است و اين رأى مختار آن چه از تحرير نقل شده مى باشد.» تذكره، منتهى، ارشاد و تبصره است.
امام خمينى قدّس سرّه مى فرمايد: «در مقدار فاصله ميان دو عمره اختلاف كرده اند. احتياط آن است كه در فاصله كمتر از يك ماه عمره را به اميد ثواب، بياورند».
6 / 3فضيلت عمره در ماه رجب
21 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : برترين عمره، عمره رجب است.
22 ـ امام صادق عليه السّلام : عمره گزار، در هر يك از ماه هاى سال مى تواند عمره انجام دهد و برترين عمره، عمره رجب است.
23 ـ شيخ طوسى از امامان عليهم السّلام نقل كرده است: عمره ماه رجب، در فضيلت، پس از حج است.
24 ـ معاوية بن عمّار: از امام صادق عليه السّلام پرسيدند: كدام عمره برتر است؟ عمره رجب يا عمره در رمضان؟ فرمود: نه، بلكه عمره در ماه رجب با فضيلت تر است.
25 ـ امام صادق عليه السّلام : اگر احرام بستى و از ماه رجب هنوز يك شبانه روز باقى است، عمره تو رجبيّه است.
26 ـ على بن جعفر: از امام كاظم عليه السّلام پرسيدم: عمره رجب چيست؟ فرمود: هرگاه در ماه رجب احرام بستى ـ هر چند يك روز از آن باشد ـ عمره رجب را درك كرده اى، اگر چه در ماه شعبان برسى، چرا كه اگر در ماه رجب احرام بستى، عمره رجب است.
6 / 4فضيلت عمره در ماه رمضان
27 ـ يوسف بن عبدالله بن سلام از مادر بزرگش ـ ام معقل ـ نقل كرده: چون پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله آخرين حج را انجام داد ، ما را شترى بود كه ابو معقل آن
را در راه خدا قرار داده بود و به ما بيمارى رسيد و ابو معقل از دنيا رفت و پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله براى حج بيرون آمد. چون از حجّ خود فارغ شد، خدمتش رسيدم. فرمود: اى ام معقل! چه شد كه با ما به حج نيامدى؟ گفتم: آماده شده بوديم كه ابو معقل از دنيا رفت، شترى داشتيم كه با آن به حج مى رفتيم. ابومعقل وصيت كرد كه در راه خدا مصرف شود. فرمود: چرا با آن شتر به حج نيامدى؟ حج هم راه خداست! پس حال كه حج با ما را از كف دادى، پس در ماه رمضان به عمره برو كه همچون حج است. پس ام معقل مى گفت: حج، حج است و عمره ، عمره است. اين را پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله برايم فرمود، نمى دانم كه آيا تنها براى من چنين است؟
28 ـ وليد بن صبيح: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم: به ما چنين رسيده كه عمره در ماه رمضان با حج برابر است. فرمود: اين در مورد زنى است كه رسول خدا صلّى الله عليه و آله به او وعده داد و فرمود: در ماه رمضان عمره بگزار، كه براى تو يك حجّ است.
29 ـ حمّاد بن عثمان: هرگاه امام صادق عليه السّلام مى خواست عمره برود، منتظر صبح روز بيست و سوّم ماه رمضان مى شد، آنگاه همان روز، احرام بسته بيرون مى شد.
30 ـ على بن حديد: در سال 213 در ماه رمضان ساكن مدينه بودم. چون عيد فطر نزديك شد، به امام جواد عليه السّلام نوشتم و از او پرسيدم كه براى عمره ماه رمضان بيرون شوم برتر است، يا آن كه صبر كنم تا ماه به پايان برسد و همه روزه هايم را بگيرم؟ نامه اى به خطّ خويش برايم نوشت: رحمت خدا بر تو، پرسيدى كه كدام عمره برتر است، عمره ماه رمضان برتر است. خداى رحمتت كند.
6 / 5عمره مفرده در ماه هاى حج
31 ـ پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله : كسى كه در ماه هاى حج[2] عمره انجام دهد و برگردد و حج
انجام ندهد، اين عمره مفرده است و اگر حج انجام دهد، عمره اش تمتّع است.
32 ـ امام صادق عليه السّلام : امام حسين عليه السّلام در ذى حجّه عمره انجام داد. سپس روز ترويه (هشتم ذى حجّه) به سوى عراق حركت كرد، در حالى كه مردم به سوى منى مى رفتند و كسى كه نخواهد حج انجام دهد، عمره در ذى حجّه براى او اشكالى ندارد.
33 ـ امام صادق عليه السّلام : عمره مفرده در ماه هاى حج اشكالى ندارد. سپس به سوى خانواده خود بر مى گردد.
34 ـ عمره مبتوله (بريده) آن است كه شخص، خانه خدا را طواف كند و سعى و صفا و مروه انجام دهد و از احرام درآيد. پس اگر خواست همان ساعت برگردد، بر مى گردد و كوچ مى كند.
6 / 6عمره هاى پيامبر صلّى الله عليه و آله
35 ـ امام صادق عليه السّلام : پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله سه عمره جدا جدا انجام داد: يكى عمره اى در ذى قعده كه از عُسفان احرام بست كه عمره حديبيّه است، يكى عمره اى كه از جُحفه محرِم شد كه عمره قضا بود، يكى هم عمره اى كه پس از بازگشت از جنگ حنين و طائف، از جعرانه احرام بست.
36 ـ ابن عبّاس: پيامبر صلّى الله عليه و آله چهار عمره انجام داد: عمره حديبيّه، عمره قضا در سال بعد، سوم از جعرانه و چهارم همراه با حجّ خود.
37 ـ ابو اسحاق: از مسروق، عطاء و مجاهد پرسيدم. گفتند: پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله در ذى حجّه پيش از آن كه حج بگزارد، عمره كرد. و از براء بن عازب شنيدم كه مى گفت: پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله دوبار در ماه ذى قعده پيش از آن كه حج گزارد، عمره كرد.
38 ـ محرّش كعبى: پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله ، شبانه به قصد عمره از جعرانه بيرون آمد.
شب به مكّه رسيد، عمره اش را انجام داد. همان شب بيرون شد و صبح در جعرانه بود، همچون كسى كه شب را آن جا باشد، هنگام ظهر فردا از وسط «سَرِف»[3] بيرون شد، تا آن كه از راه اصلى آمد، راه جمع (مزدلفه) در ميان سرف. از اين رو عمره او بر مردم پوشيده ماند.
بيان
در باره تعداد و زمان عمره هاى حضرت رسول اكرم صلّى الله عليه و آله ، روايات مختلفى نقل شده است كه مى توان از مجموع آن ها نتيجه گرفت كه آن حضرت، سه عمره مفرده انجام داده است و رواياتى كه عمره هاى حضرت را چهار بار گفته اند، عمره حضرت در حجّة الوداع را نيز به آن ها افزوده اند و احاديثى كه آن ها را دو بار دانسته اند، تنها عمره هاى آشكار حضرت را بيان نموده اند. به عبارت ديگر حضرت پس از پيكار حنين، در شب از جعرانه به مكّه آمد و پس از انجام عمره به جعرانه بازگشت و صبح، مانند ديگران از خواب برخاست، از اين رو عمره ايشان بر بسيارى پوشيده ماند.
محدّثان، بيشتر زمان وقوع عمره هاى حضرت را در ماه ذى قعده دانسته اند و برخى شوال و رجب را نيز افزوده اند.

پانوشت ها

(1) رواياتى كه براى هر ماه، يك عمره را جايز دانسته اند.
(2) ماه هاى حج عبارت است از: شوال، ذى قعده، ذى حجّه.
(3) سَرِف: جايى نزديك به تنعيم در ده ميلى مكّه است.

Copyright © 2003-2022 - AVINY.COM - All Rights Reserved
logo