خدا را شکر که ثمرات انقلاب اسلامی در حوزه پیشرفت های علمی، مهندسی، پزشکی، فضایی و هسته ای به ثمر نشسته و هر روز شاهد یک دستاورد جدید در این عرصه ها هستیم. لحظه ای بیاندیشیم... چرا جریان شیطان و صهیونیزم به دنبال ترور نخبگان علمی- هسته ای و فضایی و سلول های بنیادین است و کاری با دانشمندان علوم انسانی و اجتماعی ندارد؟ البته همان اوایل انقلاب، همچون مطهری و بهشتی را که حقا در حال تئوریزه کردن حکومت اسلامی بودند، شهید کردند ولی در حال حاضر، حداقل در حوزه دستاورد نمی توان ادعایی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی داشت. شاید بخاطر اینکه دستاوردهای علوم انسانی دیر به نتیجه  می رسد و اساسا شکلی مانند یک کالای قابل مشاهده ندارد، اما سوالات و مسائل علوم انسانی که به اداره جامعه، روح و روان انسان، و سبک زندگی برمی گردد چگونه می تواند از مسائل تکنولوژی که نیاز زندگی انسان را تامین می کند، کم اهمیت تر باشد؟؟؟ 

بعد از انتشار یادداشت «تلویزیون بی حجاب» و «پاسخی به نقد تلویزیون بی حجاب» در سایت آوینی، با توجه به بازخوردهایی که از کاربران محترم دو سایت آوینی و بولتن نیوز دریافت شد، متوجه شدیم که باید هندسه مفهومی در رابطه حجاب و تلویزیون مطرح شود.

برای آگاهی و شناخت کامل از این رابطه، در مرحله اول باید دیدگاه اسلام درباره زن و خانواده را درک کنیم. از این جهت شما را به مطالعه کتاب استاد مطهری با عنوان نظام حقوق زن در اسلام دعوت می کنم. در مرحله دوم می توانیم با مطالعه کتاب مسئله حجاب، ابعاد عفاف و حجاب را درک کنیم. و بالاخره در مرحله سوم به ویژگی های تصویر، تلویزیون و سینما دقت کنیم و کتاب های ارتباطات جمعی یا حداقل مقاله آوینی(رمان، سینما و تلویزیون) را مطالعه کنیم.

با فرض مطالعه این مقدمات به رابطه حجاب و تلویزیون می پردازیم.

همانطور که در دو مقاله گذشته گفته شد، در توجه به مسائل حجاب باید به مفهوم کامل تری به نام عفاف بپردازیم که تمام ابعاد ارتباطات انسان را شامل می شود. عفاف در ارتباط میان فردی، بدنبال قطع ارتباط زن و مرد نیست بلکه عفاف زمینه ای در روابط شخصی و اجتماعی زن و مرد بوجود می آورد که شخص از ورود در تمامی جوانب تحریک شهوت جنسی در حواس پنج گانه حیا کرده و نیاز جنسی خود را در بستر خانواده ارضا می کند. عفاف امری شخصی و اجتماعی است اما حجاب بعنوان یکی از ظهورات عفاف، امری کاملا اجتماعی است.

باید بدانیم وقتی از تصویر سازی و نمایش عفاف در تلویزیون و سینما بحث می کنیم یعنی رابطه زن و مرد در جلوی چشم دیگران؛ در حقیقت دوربین، چشم جامعه در نگاه به حریم خصوصی است؛ پس باید بگوییم حریم خصوصی در جلوی چشم مردم به نمایش در می آید.

تلویزیون، یکی از رسانه های تصویری است که از حیث گستردگی مخاطب و در دسترس بودن حداقل تا امروز، با اقبال بیشتری در بین رسانه ها مواجه است. رسانه ها با نمادسازی ها، معانی و مفاهیم مشترکی در جامعه تولید می کنند که به وفاق جمعی در مورد مسائل و قضایا می انجامد. جامعه از رسانه های خود انتظار دارد که رسانه ها به بازنمایی ارزش ها و هنجارهای پذیرفته شده جامعه بعنوان واقعیت های جاری بپردازد. اما آیا رسانه و خصوصا تلویزیون می تواند ارزشها و هنجارها را تغییر دهد؟

مثال: چادر و حجاب بعنوان یکی از ارزش های اسلامی قابل قبول در اوایل انقلاب اسلامی است.  تلویزیون در فیلمهای خود چادر را اینگونه نمایش داد:

1.      زنانی که طبقه اجتماعی(میزان سواد و مدرک تحصیلی، دهاتی بودن و شهرنشینی) آنها پایین بود، چادری اند!

2.      زنانی که سن شان در فیلم بالاتر بود، چادری اند!

3.      زنانی که طبقه اقتصادی شان پایین تر بود، چادری اند!

4.      زنانی که غمگین و ناراحت بودند، چادری اند! (شاکری نژاد، 1386: 150-170)

5.      در فیلم «تا ثریا»، هروقت ثریا متوجه می شود اشتباهی کرده، چادرش را به روی صورتش می پیچد...

کارگردان و تهیه کننده به عمد این کار را تولید نمی کنند، بلکه براساس نگرش های خود اینگونه حجاب را بازنمایی می کند. همانطور که وقتی بازیگر نقش اول فیلم با مشکل و گره­ی در زندگی مواجه می شود یاد امام زاده و خدا و نماز می کند، این هم از نگرش کارگردان به وجود امام زاده و خداست.

خدا، حجاب، امام، امام زاده، محل عبادت، نماز، مجالس زنانه دعا ونیایش و بسیاری از مفاهیم و ارزش های دینی در حقیقت باز تولید فکر و نگرش فیلمنامه نویس، کارگردان و تهیه کننده به این مسائل است و ظاهرا این نگرش با حقیقت این مفاهیم خیلی فاصله دارد... حالا با هم فریاد بزنیم   واویلا

پس یکی از مشکلات تلویزیون جمهوری اسلامی ایران بینش و نگرش دست اندرکاران تولید فیلم و پیام در رسانه ملی است....  اما مسئله دیگر جذابیت های تلویزیون است که انشالله در یادداشت بعد به آن می پردازیم.

...................*.................

نظرات مخاطبان:

نام کاربر:بهار

انتقادي به فيلم شيدايي؛

اين فيلمم دست کمي از فيلم تا ثريا نداره اگه يکم دقت کني مسير فيلم از قبل هدايت شده ادم چادري که خانواده مذهبي داره بخشش بلد نيست که مدام محکوم ميشه ولي عوضش افسانه که مدتها زندان بوده وخودش به صراحت ميگه ادم مزخرفيم که اين عين جمله اين شخصيت در فيلمه کسيه که از همه چي براي دخترش مي گذره يه مريم مقدس در عوض مسئله خوبي به خاک وخون کشيده ميشه تو شخصيت ليلا وپدرش که ادماي سطح پايين درجه پولي جامعه هستن خب بايد حتما چادر باشه گليج وزنش روستايين بايد چادر باشه اما بقيه روشن فکرن چادري نيست وخطا نمي کنن واگه بکنن از روي ناچاري بوده به نظرم ايم يه راه از پيش تنظيم شدس که تو غالب يه فيلم داره به نمايش دره مياد مگه تروريست فقط اونکه بياد تو روز روشن دانشمند مارو ترور کنه بره نه هموطن عزيز اينا کمر به قتل يه ملت بستن ملتي که اعتقاد وفرهنگ نداشته باشي از بين بردنش به يه جمله بنده اگه اون روز تو نامه اولم از خانم ازاده نامداري حمايت کردم برا اين بود که حداقل خودشه چادر سرش ميکنه وحداقل اين حسو به من منتقل ميکنه که ميشه با چادر هنوز زندگي کرد اگه يه مشکلاتي داره بايد گذشت خدايش قبول کنيم داره کار سختي ميکنه اگه ميگين اين يه کار عوام پسنده برا گول زدن مردم ويه نقاب براي ديده نشدن کارا ونگاهاش بايد بگم مخالفم چون عوام ديگه دنبال حجاب نيست واينکه اين خانم با چادرش روسري ست با مانتو چکمه فشن مي پوشه به نظرم بايد گذاشت پاي جونيش تو جامعه اي که اراستن تنو صورت تنها راه براي خودنمايي شده چه توقعي بايد داشت بايد به يه چکمه اونم زير چادر گير بديم؟ البته از بس ديديم يا رومي روم يا زنگي زنگ توقع داريم کسي که چادر سر ميکنه وادعا ممومني ميکنه همي چي تموم باشه اصولا جامعون يا سياه شده يا سفيد واين به اين معني که ليلا تو فيلم شيدايي يا خانم نامداري يا ثريا مي تونن اشتباه کنن اما نه خيلي بزرگ نبايد يادمون بره که داريم درباره هويت يه ملت حرف ميزنيم نه اينکه خودمون اينقدر وضعمون خراب باشه که شرممون بياد درباره خودمون حرف بزنيم که مثال بارز اينجا جشنواره فجر وياري و...اينهاست که خود اهل رسانه خجالت ميکشن خانوماي بازيگرو با اون لباسا وارايشا نشون بدن که بيشتر به شو لباس ومدل شباهت داره تا يه جشنواره فرهنگي صحبتم طولاني شد عذر مي خوام اما هنوز بر اين باورم که بايد يه فکري کرد يه کار دسته جمعي تاثير گذار يه چيزي که يکمي مسولا را تکون بده باتشکر