مشغول بيع باشد كار حرامی مرتكب شده . ولی آيا معاملهاش هم باطل و غير
قانونی است ؟ فرق است ميان اينكه معامله ، غير قانونی باشد و اينكه
معامله قانونی باشد ولی در عين حال كار ، كار حرامی باشد . اينها از
يكديگر تفكيك میشود . معاملاتی كه بر اساس بیانصافی است ، خود معامله
صحيح است يعنی قانونی است به اين معنی كه مبادله صورت میگيرد يعنی به
موجب چنين معاملهای واقعا مشتری مالك مبيع میشود و بايع مالك ثمن ،
ولی در عين حال بايع مرتكب كار حرام شده .
در بسياری از موارد است كه اسلام جلو يك كار حرام را به عنوان حرام
گرفته يعنی منع تحريمی آورده ولی منع وضعی نياورده و نگفته معامله فاسد
است . از جمله در معامله مضطر است . مثلا كسی از روی اضطرار میخواهد
خانه مسكونیاش را بفروشد در حالی كه به آن احتياج دارد . چرا میخواهد
بفروشد ؟ چون يك احتياج مهمتری پيدا كرده ، مثلا بچهاش سخت مريض شده و
برای معالجه او احتياج به پول دارد و غير از خانه هم چيزی ندارد . يك
زيدی كه پول دارد و میداند كه اين شخص مضطر است ، میگويد من حاضرم اين
خانه را بخرم . از اضطرار او سوء استفاده میكند و خانه را به قيمتی كمتر
از قيمت واقعی آن میخرد . آيا كار اين شخص حرام است يا نه ؟ حرام است
. معامله چطور ؟ فاسد است يا صحيح ؟ اگر معامله فاسد باشد ، آن شخص
حاضر نمیشود خانه را بخرد و اگر هم بخرد ، فروشنده حق ندارد در پولی كه
دريافت كرده تصرف كند . نتيجه اين میشود كه بچهاش بميرد . يعنی باطل
بودن اين معامله به نفع مضطر نيست . حرام بودن اين بیانصافی به نفع اين
مضطر است اما اگر
|