ربا در فروع اصل واحد
1 - آنچه فقها در مسئله " كل ما هو من اصل واحد لا يجوز التفاضل فيه " گفتهاند عجيب است . اولا از روايات دليلی بر كليه مذكوره به نحو كليت وجود ندارد ( 1 ) و آنچه موجود است در چند مثال خاص است نظير حنطه و سويق يا دقيق ، عنب و زبيب ، رطب و تمر ، بختج و عصير ، و از جمله امثله حنطه و شعير است كه خودش موضوع اشكال مستقلی است بالخصوص با تعليلی كه درباره وحدت اصل آنها ذكر شده است . ثانيا بايد ديد مقصود از ربا فضل اقتصادی است يا فضل از لحاظ وزن يا كيل است ؟ شك نيست كه مقصود از ربا در باب قرض همان فضل اقتصادی ( يعنی زيادی ارزش ) است چنانكه فقها هم تصريح فرمودهاند كه كل قرض يجر نفعا حرام ولو آنكه زياده از جهت اشتراط وصفی باشد . اكنون بايد ديد آيا در رباء معاملی همپاورقی : 1 - جز مرسل مضمر علی بن ابراهيم : و ما كيل او وزن مما اصله واحد فليس لبعضه فضلا كيلا بكيل او وزنا بوزن ( عروهج 2 ص 29 ) .