اختلال و زوال اجتماع می‏شود می‏گوئيم با نظارت حكومت در نرخ ربا ( مانند
نظارت در ساير موارد ) و وضع مالياتها همواره می‏توان اجتماع را از اين‏
خطر محفوظ داشت و اين راه عاقلانه‏تر و صحيحتر است از اينكه از اول جلوی‏
فعاليت و پيشرفت اشخاص گرفته شود .

5 - پول مولد نيست ، عقيم است

اين سخن ارسطو است كه می‏گويد پول نمی‏زايد . توضيح اين كلام اين است كه‏
ارزش هر كالا مربوط است به خاصيت مفيد آن ( به عقيده ما ، ولی به عقيده‏
ماركسيستها به پيروی از علماء مكتب كلاسيك بستگی دارد به مقدار كاری كه‏
روی آن صورت گرفته است ) و استفاده از منافع يك كالا يعنی استغلال يك‏
كالا و سرمايه قراردادن آن بستگی دارد به اينكه آن كالا مولد باشد ( نه‏
صرفا نافع ) يعنی به نحوی از انحاء بر ارزش آن افزوده شود به وسيله كاری‏
كه بر روی آن صورت می‏گيرد يا به واسطه اثری كه آن كالا به حكم طبيعت‏
توليد می‏كند مثل ميوه درخت يا بچه حيوان يا فرزند برده ، يا به واسطه‏
نقل و انتقال كه به وسيله انسان در دسترس مصرف كننده قرار گيرد . اما
اگر كالائی نه قابل انتفاع از آن با بقاء عين باشد و نه مولد باشد و در
شرائطی باشد كه حتی قابل فروش به ديگران نباشد ، اينچنين كالائی قابل‏
استغلال و اينكه سرمايه قرار بگيرد نيست . پس اولين شرط سرمايه داری‏
مشروع اينست

پاورقی :
1 - اين مطلب بايد اينطور عنوان شود كه ربا دزدی است . آنگاه درباره‏
دزدی بودن ربا اينطور بحث شود كه از نظر اقتصاد كلاسيك و ماركسيستها
اساسا سرمايه ارزش اضافه توليد نمی‏كند و اين بحث آنچنانكه در ورقه‏های‏
اقتصاد بيان كرده‏ايم توضيح داده شود كه خير ، سرمايه نيز قادر است ارزش‏
علاوه توليد كند . آنگاه به بحث اينجا پرداخته شود كه پول از آن جهت كه‏
پول است مولد نيست ، يا قرض مولد نيست .