ربا هم نگيرد قرض الحسنه می‏دهد و تجارت نمی‏كند ولی در قرض توليدی اگر
قرض ربوی ندهد قرض الحسنه هم نمی‏دهد و خودش تجارت می‏كند . دليل عمده‏
بر حرمت ربای توليدی عمومات و اطلاقات است ، چيزی كه مخصص و مقيد
شمرده شود وجود ندارد .
در پايان اين بحث به يك نكته بايد توجه كرد و آن اين است كه يك نوع‏
از قرض توليدی برای اعاشه ضروری و رفع حوائج است به طوری كه اگر قرض‏
گيرنده ربا بدهد ، زندگيش تأمين نمی‏شود ولی اگر قرض بگيرد و كار كند به‏
طور كلی يا تا حدی حوائج زندگيش تأمين می‏شود . آيا اين نوع را بايد داخل‏
در قرض مصرفی دانست يا قرض توليدی ؟
واضح است كه ملاك حرمت ربا در قرض مصرفی شامل اين مورد هم هست و در
حقيقت اين هم نوعی از قرض برای مصرف است . در هر حال ظاهر اين است‏
كه دليل حرمت ربا ، عقلا و نقلا شامل قرضهای توليدی هم می‏شود ، چنانكه از
بحث در فلسفه حرمت ربا دانسته خواهد شد .