زياده بگيرد .
19 - لغت ربا كه استعمال میشده است آيا تنها مفهوم زياده را دارد
يعنی زياده يك جنس از مثل خودش در كيل و وزن ، يا مقصود زياده در
ماليت و افز ايش ثروت به وسيله قرض يا معامله نسيه است ؟ اگر معنی
دوم را در نظر بگيريم همچنانكه در ربای قرضی هست ناچار ربای معاملی را
بايد محصور كنيم به مورد نسيه از يك طرف كه فائده نيز عايد طرف نقد
باشد و در اين صورت است كه به طور حتم بايد بگوئيم ربای معاملی به
واسطه حريم ربای قرضی تحريم شده است ، و الا يا بايد قبول كنيم كه نظر
اسلام در ربای قرضی فقط به اين بوده است كه مال قرض داده شده نسبت به
آنچه پس گرفته میشود افزايش كمی نداشته باشد ( و قطعا اينطور نيست
زيرا ملاك جر نفع است و نظر به منفعت است ) و در اين صورت ربای اسلامی
حتی در قرض نيز جنبه اقتصادی ندارد و با ربای اقتصادی اشتراك لفظی دارد
.
و يا بايد قبول كنيم كه ربای قرضی اسلامی و ربای معاملی اسلامی اشتراك
لفظی دارند . به هر حال بحث در اينكه آيا اطلاق ربا در فقه در باب قرض
و در باب معامله به اشتراك لفظی است يا معنوی بحث جالبی است و بايد
حتما طرح شود .
20 - مجموع راههای فرار از ربا :
1 - بيع شرط . با دخالت حاكم قابل تصحيح است .
2 - رهن تصرف .
3 - منتقل كردن منافع به وسيله يك معامله و شرط در آن معامله منتقل
كردن اصل را به برابر خود و آن به سه نحو است :
|