مكلف نيست صحيح است . می‏دانيد در نماز جماعت اين مسئله را طرح می‏كنند
كه نمازی كه بچه می‏خواند ، آيا نماز صوری و ظاهری و برای تأديب و تربيت‏
است كه برای آينده آماده بشود يا نماز واقعی و صحيح است ؟ اگر گفتيم‏
نماز بچه‏ها نماز تمرينی و صوری است و نماز واقعی نيست ، پس در نماز
جماعت كه بايد صفوف به يكديگر متصل باشند ، اگر ميان دو نفر بالغ بچه‏ای‏
فاصله قرار بگيرد ، يا ميان امام و مأموم بچه‏ای فاصله شود ، نماز باطل‏
است چون نماز او صورت نماز است نه واقعيت آن . اما اگر گفتيم كه نه ،
عمل بچه صحيح است و نماز او هم واقعا نماز است ، يك بچه می‏تواند يك‏
صف يا جزئی از يك صف را تشكيل بدهد . در باب عبادات تقريبا شبهه‏ای‏
نيست كه عمل بچه صحيح است ولی در معاملات اختلاف است كه آيا معامله‏
بچه مميز ولی غير بالغ صحيح است يا نه ؟ اگر در مطلق معاملات گفته شود
كه معامله صبی ولو مميز باطل است ، در بيمه هم می‏گوئيم بيمه طفل مميز
غير بالغ باطل است .
از ديگر شرائط عمومی صحت معامله ، عاقل بودن است .
بديهی است هر معامله‏ای را كه ديوانه انجام دهد باطل است ، بيمه‏اش هم‏
باطل است . شرط ديگر ، اختيار يعنی از روی اكراه و اجبار نبودن است .
هر معامله‏ای را انسان از روی اجبار انجام دهد يعنی تهديدش كرده باشند كه‏
اگر انجام ندهی ، فلان صدمه را به تو می‏زنيم ، آن معامله باطل است ، بيمه‏
هم اگر از روی اكراه و اجبار باشد باطل است . شرط ديگر معلوميت است .
يعنی معامله نبايد روی مجهول صورت بگيرد . اين شرط در همه معاملات هست‏
. مبيع نبايد يك امر مجهول باشد و ثمن نبايد در مقابل يك امر مجهول‏
قرار بگيرد