صرفا با انديشه محض سروكار دارند ، [ انسان را از عمل باز میدارند . ]
مثلا اينها بيشتر ، حرفشان ناظر به منطق ارسطوست كه به فرض درست بودن -
كه اينها به درست بودنش هم اعتراف ندارند - فقط به انسان میآموزد كه
چگونه بايد انديشيد ، درست انديشيد به معنای اينكه درست نتيجهگيری كرد
. تازه مثل اين میشود(اين مثال را من ذكر میكنم)كه يك علمی در دنيا باشد
كه به ما فن معما و جدول حل كردن را بياموزد كه جدولهای روزنامه را چگونه
حل كنيم . ممكن است فن درستی هم باشد ، يعنی قواعد و قوانين طرح جدول
كردن و نيز قانون پيداكردن نزديكترين راهها برای حل جدولها و معماها را
به ما بياموزد ، اين علم نوعی انديشيدن را به ما آموخته است ، اما هيچ
به عمل ارتباط ندارد ، يعنی فن عمل كردن را به ما نياموخته است .
میخواهند بگويند ولی اين منطق فن عمل كردن را هم - كه مقصود عمل
اجتماعی است - به ما میآموزد ، و نه تنها فن عمل را به ما میآموزد ، خود
به خود مشوق و ترغيب كننده ما به عمل است . مثل علم اقتصاد . اگر علم
اقتصاد و علم زندگی را به كسی بياموزند ، وقتی انسان درست بفهمد كه راه
پول جمع كردن مثلا اين است ، يعنی كليد به دست آوردن يك مقصد اقتصادی
را به دست انسان بدهد ، اين علم ترغيب كننده انسان است، چون چيزی است
مربوط به زندگی انسان . اگر راه بالا رفتن از مدارج ترقيات اجتماعی را ،
مثلا پلههای سياسی را طی كردن ، به يك نفر بياموزند كه اگر میخواهی در
مراحل اجتماعی در اين جامعه ترقی كنی ، پستت بالا برود و مثلا وزير يا
نخستوزير بشوی راهش اين است ، چگونه اين علم و دانش او را تشويق و
ترغيب به اين كار میكند ؟ اينها میگويند ديالكتيك [ هم ] راه عمل را به
انسان میآموزد ، اولا انسان را تشويق به عمل میكند ، چون راه موفقيت را
نشان میدهد ، و ثانيا راهش را كه مبارزات اجتماعی است و از طريق تضاد
است [ مشخص میكند ] و [ اينكه ] اين تضادها چگونه است و مثلا فلان وضع
اجتماعی به دنبال خودش چه وضعی را به وجود میآورد كه آن وضع ضد خودش
هست و بعد آن وضع باز پشتسر خودش چه وضع ديگری به وجود میآورد . درست
مثل اين است كه چنانكه به كسی كار كردن ماشين را میآموزند ، ديالكتيك
به ما كار كردن ماشين اجتماع را میآموزد . ضمنا چون در اينجا نشان میدهد
كه اساس حركتها تضاد است و تضاد يعنی مبارزه نيروها با يكديگر ، پس
قهرا نقش مبارزه را روشن میكند . از اين جهت است كه افراد تشويق به
مبارزه میشوند برای اينكه حركت اين ماشين را
|