نيست ولی بالعرض و المجاز در خارج موجود است . برای توضيح بيشتر
ناگزير از ذكر دو مقدمه زير هستيم :

مقدمه اول :

بطور كلی مفهوم ذهنی ، عين حكايت است و متقوم است به اينكه از چيزی‏
و واقعيتی حكايت كند ، خواه آن چيز ، واقعيت ذهنی باشد و خواه ،
واقعيت خارجی باشد ، و خواه آنكه اين حكايت ، بالذات باشد يعنی عين‏
معنی تصور شده از اين مفهوم ذهنی در خارج محقق باشد و يا آنكه اين حكايت‏
بالعرض باشد . اساسا معنی ندارد كه ذهن مفهومی را بسازد كه آن مفهوم‏
هيچگونه مصداقی نداشته باشد ، نه بالذات و نه بالعرض ، نه در درون نفس‏
انسان و نه در خارج از نفس انسان . بنابراين آنچه در ابتدای اين فصل‏
گفته شد كه عدم مصداقی ندارد بايد اينطور توجيه شود كه عدم ، مصداق‏
بالذات ندارد و اما چگونه ممكن است كه ذهن بدون ملاك و بدون مناط يك‏
مفهومی را از پيش خود بسازد ( 1 ) .

مقدمه دوم :

در مبحث حقيقت تصور و تصديق و مبحث اجزاء قضيه آنجا كه فرق بين قضيه‏
موجبه و سالبه بيان می‏شود تحقيق شده است كه حقيقت قضيه سالبه در مورد
قضايای بسيطه حكم به ارتفاع موضوع است و در مورد قضايای مركبه حكم‏

پاورقی :
1 - در جلد دوم " اصول فلسفه و روش رئاليسم " مشروحا بيان شده است‏
كه تخيل بی اساس به معنی اينكه يك صورت بسيط ذهنی اصلا مصداق نداشته‏
باشد محال است . تخيلات بی اساس برای ذهن انسان همانا تركيباتی است كه‏
در اثر قوه متصرفه پيدا می‏شود و چون " عدم " مفهومی است بسيط ، پس‏
بطور قطع و يقين بدون مصداق نيست .