پاورقی : ( 1 ) تاريخ جامع اديان ، صفحه 309 - . 310
از تشريفات و آداب عبادات و اعمال مذهبی از مذهب اصلی زردشت چيز
مهمی باقی نمانده . همين قدر معلوم است كه زردشت رسوم و مناسك
آريانهای قديم را كه مبتنی بر اعتقاد به سحر و جادو و بت پرستی بوده و
ورد به زوال میرفته بكلی منسوخ فرموده است . تنها يك رسم و يك عبادت
از زمان زردشت باقی مانده است . و آن ، چنانكه گفتهاند وی در هنگام
انجام مراسم پرستش در محراب آتش مقدس به قتل رسيد و در هنگام عبادت
جان سپرد . در يكی از سرودهای گاتاها آمده است كه زردشت میگويد : "
هنگامی كه بر آذر مقدس نيازی تقديم میكنم خود را راست كردار و نيكوكار
میدانم " و در جای ديگر آتش مقدس را عطيه يزدان میشمارد كه اهورا مزدا
آن را به آدميان كرامت فرموده . ولی بايد دانست كه زردشت خود آتش را
نمیپرستيده و آن عقيده كه پيشينيان و نياكان او در باره اين عنصر مقدس
داشته اند وی نداشته است و معتقدات او با آنچه بعدها آتش پرستان اخير
عنوان كردهاند اختلاف دارد ، بلكه او آتش را فقط يك رمز قدوسی و نشانی
گرانبها از اهورامزدا میدانسته است كه به وسيله او به ماهيت و عصاره
حقيقت علوی خداوند دانا پی میتوان برد ( 1 ) .
آنچه مسلم است اين است كه خواه آتش را تقديس میكرده و يا نمیكرده
است و بر فرض تقديس به هر شكل و هر صورت بوده است ، تعظيم و تقديس
و تكريم و پرستش آتش بعد از زردشت سخت بالا گرفت و بزرگترين شعار
زردشتيگری شناخته شد كه هنوز هم ادامه دارد همان طور كه در ميان مسلمين ،
مساجد و در ميان مسيحيان ، كليسا ساخته میشود ، در ميان زردشتيان آتشكده
ها ساخته شد .
در دوره ساسانی زردشتيان به نام " آتش پرستان " شناخته میشدند .
مسيحيان ايران كه در اواخر ، آزادی و قدرت قابل توجهی كسب كرده و در
دربار ساسانی
پاورقی : ( 1 ) تاريخ جامع اديان ، صفحه 309 - . 310 |