و هر چيز مضر را به خاطر اينكه از شرش مامون بماند می‏پرستيده است ، بشر
قبل از اينكه به مسئله خير و شر به صورت فلسفی توجه پيدا كند ، يعنی قبل‏
از آنكه هر موجودی را ممزوجی از دو عنصر خير و شر و نور و ظلمت بداند ،
آتش را می‏پرستيده است . در آن ادوار فقط اشياء را به دو دسته مهم تقسيم‏
می‏كرده است ، يك دسته را خوب و دسته ديگر را بد می‏دانسته است و
احيانا برای هر نوع از اين انواع خدايی قائل بوده و آن خدا را خوب يا بد
می‏دانسته است ، و اما اينكه در هر موجودی دو عنصر تشخيص دهد و هر مركبی‏
را ممزوجی از ضدين بداند مربوط است به دوره‏هايی كه فكر بشر تكامل بيشتری‏
يافته بوده است . به هر حال قدر مسلم اين است كه تقديس و تعظيم آتش‏
در ميان آريائيان سابقه زيادی دارد و از هر عنصر ديگر بيشتر مورد توجه‏
بوده است .
آقای دكتر معين می‏گويد ؟
قطع نظر از اوستا و به ويژه گاتها كه قدمت آنرا از هزار و صد تا هفتصد
پيش از مسيح نوشته‏اند ، در جزء آثار قديم ايران ، در اسحق آوند جنوب‏
بهستان ( بيستون ) نقشی از زمان مادها مانده كه قدمت آن به قرن هشتم‏
پيش از مسيح می‏رسد ، اكنون اين نقش موسوم است به " دكان داود " و آن‏
گوری است كه در بدنه كوه تراشيده شده و تصوير آن عبارت است از يك‏
ايرانی كه در برابر آتش ايستاده است . گيرشمن گويد : ما سه معبد از عهد
هخامنشی می‏شناسيم يكی در " پاسارگاد " كه به امر كورش ساخته شده ،
ديگری در نقش رستم در جبهه مقبره داريوش كه شايد به دستور خود او بنا
شده و سومين در شوش كه ظاهرا متعلق به زمان اردشير دوم است ( 1 ) .
مطلبی كه قابل توجه است اين است كه عكس العمل زردشت در مقابل اين‏
عمل چه بوده است ؟ آيا زردشت اين كار را نهی كرده و بار ديگر بعد از او
رواج يافته و عملا

پاورقی :
( 1 ) مزديسينا و ادب پارسی ، صفحه . 278