پاورقی : ( 1 ) مزديسنا و ادب پارسی صفحه . 36
است و او در ملك خود شريك ندارد « لم يتخذ صاحبه و لا ولدا و لم يكن له
شريك فی الملك و لم يكن له ولی من الذل و كبره تكبيرا ».
توحيد در عبادت مربوط است به عكس العمل بنده در برابر خالق ، يعنی
همان طور كه او يگانه در ذات و در صفات و در افعال است ، انسان نيز در
مقام پرستش بايد تنها او را پرستش كند و به او ملتجی شود .
« و ما امروا الا ليعبدوا الله مخلصين له الدين ».
آنچه در مورد زردشت محقق است اين است كه به توحيد در عبادت دعوت
میكرده است . اهورامزدا كه از نظر شخص زردشت نام خدای ناديده خالق
جهان و انسان است تنها موجودی است كه شايسته پرستش است . زردشت كه
رسما خود را مبعوث از جانب اهورامزدا میخوانده است مردم را از پرستش
ديوها كه معمول آن زمان بوده است نهی میكرده است .
آقای دكتر معين انكار دارد كه آريائيان قبل از زردشت قوای مضر طبيعت
را و يا ديوها را میپرستيدهاند ، مدعی است كه آريائيان در دوره طبيعی
محض فقط قوا و ارواح سودمند طبيعت را میپرستيدهاند نه قوا و يا ارواح
مضره را ، میگويد :
آنان ( آريائيان ) از اين ارواح مضر متنفر بودند ، آنها را لعنت
میكردند و هيچ وقت در صدد بر نمیآمدند كه رضايت خاطرشان را فراهم و به
واسطه قربانيها ، اوراد و عبادتهای مختلف غضب ايشان را مبدل به رحمت
سازند و همين خود يكی از وجوه اختلاف اساسی معتقدات اقوام آريايی با
اقوام ترك و مغول میباشد ، چه مطابق عقيده اينان بايد قوای مضر را
بوسيله عبادت و قربانيها ارضا كرد ، بايد مرحمت و دفع مضرت آنان را
خريد و با ايشان ساخت ( 1 ) .
پاورقی : ( 1 ) مزديسنا و ادب پارسی صفحه . 36 |