نظام اخلاقی
اگر بخواهيم روحيه و درجه اخلاق عمومی آنروز مردم ايران را بدانيم ، مدارك كافی و مستقيم در دست نداريم ، ولی از مجموعه قرائن میتوان به دست آورد كه روحيه و اخلاق عمومی چگونه بوده است . اخلاق و روحيه دو نوع است : طبيعی و اكتسابی اخلاق طبيعی يك قوم عبارت است از خصايص نژادی و اقليمی آنها ، وراثت و محيط طبيعی و جغرافيايی همچنانكه در خصوصيات جسمی افراد بشر از رنگ پوست و چشم و مو و خصوصيات اندام مؤثر است در خصوصيات روحی و مشخصات اخلاقی و روحی آنها نيز مؤثر است . با اين تفاوت كه عامل نژادی يعنی وراثت در اثر اختلاطها و امتزاجها و ازدواجها و نقل و انتقالها و مهاجرتها از بين میرود و شكل ديگر پيدا میكند ، اما عامل منطقهای و جغرافيايی از يك ثبات نسبی برخوردار است . عاطفه و مهربانی ، خونگرمی ، مهمان نوازی ، تيزهوشی و سرعت انتقال ، آبروداری و صورت را با سيلی سرخ نگهداشتن از خصايصی است كه ايرانيان در همه دورهها بدانها ستوده شدهاند .پاورقی : ( 1 ) همان مدرك ، صفحه . 354