شكلهای مختلف قرائت آنها بيان میشود .
صحابه قرآن را از پيغمبر اكرم میآموختند . رسول اكرم بعضی از صحابه را
مستقيما تعليم میدادند و آنان را كه قرآن را آموخته بودند مأمور تعليم
برخی ديگر میكردند . تابعين كه عصر رسول اكرم را درك نكرده بودند قرآن
را از صحابه آموختند . در همين وقت بود كه گروهی متخصص قرائت و تعليم
صحيح قرآن به وجود آمد و عامه مسلمانان كه در اين هنگام زياد شده بودند و
با حرص و ولع شديد به تعلم قرآن رو كرده بودند به اين متخصصان رو
میآوردند . اين متخصصان كيفيت قرائت خود را از ائمه ، يا از صحابه
روايت میكردند و هر كدام به نوبه خود شاگردان و متخصصانی تربيت میكردند
كه در كتب تواريخ و تراجم ضبط شده است .
اينكه علت اختلاف قرائات چيست ؟ آيا در زمان رسول اكرم هم قرائات
مختلف وجود داشته يا نه ؟ و به فرض اول آيا خود آن حضرت اجازه داده
بودند كه برخی كلمات به وجوه مختلف قرائت شود و به عبارت ديگر آيا از
اول برخی كلمات قرآن با وجوه مختلف به آن حضرت وحی شده است و يا آنكه
علت اختلاف قرائات همان چيزی است كه در ساير كتابها به واسطه اختلاف
نقل راويان پيدا ميشود ؟ مطلبی است كه در جای ديگر بايد بحث شود . آنچه
مسلم است اين است كه مسلمين نهايت كوشش را به كار میبردند تا قرآن
كريم را آن چنان قرائت كنند كه شخص رسول اكرم قرائت میكردهاند ، لهذا
قرآن را نزد كسانی میآموختند كه بلاواسطه يامعالواسط ه از رسول اكرم
آموخته بودند .
در ابتداء قاريان شفاها و سينه به سينه فن قرائت را از اساتيد و
معلمان خويش فرا میگرفتند و به شاگردان تعليم میدادند ، سپس در اين علم
كتابهايی تاليف شد .
بعضی مدعی شدند اول كسی كه در علم قرائت كتاب تأليف كرد ابوعبيد
قاسم بن سلام ، متوفادر 224 هجری بود . ولی اين نظر مردود شناخته شده است
.
|