پاورقی : ( 1 ) همان كتاب صفحات 180 - . 182
و در شرح حال محمود غزنوی مینويسد :
سلطان يمين الدولة و امين الملة چون نواحی هند بگرفت ، در اقاصی آن
ولايت به جايی رسيد كه هرگز رايت اسلام بر آن حدود طلوع نكرده بود و از
دعوت محمدی به هيچ عهد بدان طرف معجزه و آيتی نرسيده بود و عرصه آن
بقاع از ظلمت كفر و شرك پاك كرد و مشاعل شريعت در آن ديار و امصار بر
افروخت و مساجد بنياد نهاد و تلاوت كتاب عزيز و دراست قرآن مجيد و
دعوت اذان و شعار ايمان ظاهر گردانيد . . .
رفتار محمود غزنوی در جانب مشرق بیشباهت به عبدالرحمن اول حكمران
اسپانيا فاتح اسلامی در مغرب نيست . ولی ناگفته نماند كه بين فتوحات
اسلامی در شرق و غرب تفاوتی بزرگ به چشم میخورد مسلمانان عرب در جانب
غربی توانستند دامنه فتوحات خود را تا قلب اروپا پيش ببرند ، اما در
طول تاريخ بسياری از آن مناطق از حوزه متصرفات اسلامی خارج شد ، و مردم
آن سرزمين مسلمانی را رها كردند ، ولی تمدن اسلامی كه به وسيله عنصر
ايرانی در نواحی شرقی پايهگذاری شد ، آنچنان ثابت و استوار ماند كه پس
از گذشت قرنها هنوز آن مردم به قبله مسلمانان نماز میخوانند و كتاب
كريم را تلاوت میكنند . و شگفت اينكه در همان سال كه قسمتی از خاك
مسلمانان در ناحيه شمالی شبه جزيره عربستان مورد تجاوز واقع و اشغال
گرديد ، در جانب شرق ايران دولتی با 90 ميليون تن به نام پاكستان بوجود
آمد و الحاق خود را به ممالك اسلامی اعلان نمود ( 1 ) .
هر چند در اين فتوحات نام قلج ارسلان ، سبكتكين ، محمود غزنوی و امثال
آنها برده میشود كه ترك نژادند ، اما همانطور كه آقای دكتر شهيدی تذكر
پاورقی : ( 1 ) همان كتاب صفحات 180 - . 182 |