پاورقی : ( 1 ) رجوع شود به بحث محققانه آقای محيط طباطبائی در مجله گوهر سال اول شماره . 6 ( 2 ) علی اصغر حلبی ، فلاسفه ايرانی صفحه . 408 ( 3 ) مجموعه رسائل خيام ، چاپ شوروی .
باره تحقيق كرده و كاملا اقناع شدهايم ، ممكن است ديگران آنرا حمل بر
ضعف نفس ما نمايند ، اما از نظر خود ما كاملا قانع كننده است .
اين رساله را با چند رساله ديگر در اتحاد جماهير شوروی چاپ كرده و
منتشر كردها ند و قبلا هم در مصر در ضمن مجموعهای به نام جامعالبدايع چاپ
شده بوده است ، ناشر روسی مدعی است كه ناشران مصری اشتباه كرده
پنداشتهاند رساله ( تضاد ) رساله مستقلی است در صورتی كه متمم رساله كون
و تكليف و جزئی از آن است .
اتفاقا آنچه خيام در اين رساله قاطعانه اظهار كرده است همانها است كه
در اشعار منسوب به او درباره آنها اظهار تحير شده است . و به همين جهت
است كه برخی از محققان اروپائی و ايرانی انتساب اين اشعار را به خيام
نفی میكنند و برخی براساس يك سلسله قرائن تاريخی معتقدند كه دو نفر به
اين نام بودهاند . يكی شاعر و ديگری حكيم و فيلسوف . شاعر به نام خيام
بوده است و حكيم و رياضيدان بنام خيامی و بعقيده بعضی ( 1 ) شاعر علی
خيام بوده است و حكيم و رياضيدان عمر خيامی .
اينكه بعضی مدعی شدهاند كه ( خيامی ) تلفظ عربی خيام است ( 2 ) مردود
است ، زيرا او خود در مقدمه رساله فارسی كه در ( وجود ) نوشته است ،
میگويد : ( چنين گويد ابوالفتح عمر ابراهيم الخيامی ) ( 3 ) .
شايد اين اندازه را بتوان مسلم دانست كه وی مانند اكثر اينگونه
دانشمندان در عين كمال ايمان و اعتقاد به مبانی دينی كه از همه كتب او
ظاهر ولائح است حتی نوروز نامه منسوب به او با متعبدان قشری سربسر
میگذاشته و همين برای
پاورقی : ( 1 ) رجوع شود به بحث محققانه آقای محيط طباطبائی در مجله گوهر سال اول شماره . 6 ( 2 ) علی اصغر حلبی ، فلاسفه ايرانی صفحه . 408 ( 3 ) مجموعه رسائل خيام ، چاپ شوروی . |