اگر سخن دكتر معين را بپذيريم ، بايد بگوييم زردشت از اين نظر اصلاحی
نكرده است ، پرستش ديوها در ميان آريائيان معمول نبوده تا زردشت نهی
كند ولی ظاهرا اين ادعا اشتباه است و بر خلاف گفته همه محققان است . از
تاكيدات شديدی كه از زردشت در اين زمينه نقل شده معلوم میشود كه پرستش
ديوها معمول بوده است .
در كتاب تاريخ جامع اديان ، تاليف جان ناس ، ترجمه علی اصغر حكمت
پس از بحثی درباره تغييراتی كه در مفهوم كلمه " اهورا " و كلمه " ديو
" در ميان هنديها و ايرانيها پيدا شده است ، میگويد :
زردشت . . . بالصراحه اعلام فرمود كه اين ديوها ( معبود مغان و
تورانيان ) همه ارواح شرير و زيانكارند كه با ارواح نيك و روانهای خير و
نيكوكار در ستيز و آويز میباشند . آنها پدر دروغ و فريبنده نهادهای پاك
میباشند و مصدر شر و بدی و زشتكاری اند و آدميان را از پرستش اهورامزدا
باز میدارند . پس عبادت آنها را منع فرمود .
جان ناس دعوت زردشت را در مطالب ذيل خلاصه میكند :
الف - اعلام بعثت خودش و دعوت مردم به قبول پيامبری او .
ب - از آن همه ارواح متعدده ( رايج و معمول در ميان مردم آن عصر )
تنها يك روان خوب و نيكو كه اهورامزدا بود پذيرفته و او را بالاترين و
بزرگترين خدايان دانست ، آفريدگار و دانا و برترين روانهای علوی قرار
داد و بر خلاف بعضی عقايد متاخرين جماعت زردشتيان ، آن پيغمبر باستانی
گفت كه بر حسب مشيت و اراده متعال اهورامزدا تمام موجودات آفريده
شدهاند و چنانكه در آيه آخرين از گاتها صراحت دارد ، اهورامزدا موجد هم
نور و هم ظلمت هر دو میباشد .
ج - اهورامزدا اراده قدوسی علوی خود را به وسيله روحی مقدس و نيكو
نهاد از قوه به فعل میآورد كه او را " سپنت مئنيو " ( خرد مقدس )
|