عرفان و تصوف

يكی از علومی كه در دامن فرهنگ اسلامی زاده شد و رشد يافت و تكامل‏
پيدا كرد علم عرفان است .
درباره عرفان از دو جنبه می‏توان بحث و تحقيق كرد : يكی از جنبه‏
اجتماعی و ديگر از جنبه فرهنگی .
عرفا با ساير طبقات فرهنگی اسلامی از قبيل مفسرين ، محدثين ، فقهاء ،
متكلمين ، فلاسفه ، ادبا ، شعرا . . . يك تفاوت مهم دارند و آن اينكه‏
علاوه بر اينكه يك طبقه فرهنگی هستند و علمی به نام عرفان به وجود آوردند
و دانشمندان بزرگی در ميان آنها ظهور كردند و كتب مهمی تأليف كردند ،
يك فرقه اجتماعی در جهان اسلام به وجود آوردند با مختصاتی مخصوص به خود
. برخلاف ساير طبقات فرهنگی از قبيل فقهاء و حكماء و غير هم كه صرفا
طبقه فرهنگی هستند و يك فرقه مجزا از ديگران به شمار نمی‏روند اهل عرفان‏
هرگاه با عنوان فرهنگی ياد شوند با عنوان عرفا ) و هر گاه با عنوان‏
اجتماعی‏شان ياد شوند غالبا با عنوان ( متصوفه ) ياد می‏شوند .
عرفا و متصوفه هر چند يك انشعاب مذهبی در اسلام تلقی نمی‏شوند ، و خود
نيز مدعی چنين انشعابی نيستند و در همه فرق و مذاهب اسلامی حضور دارند .
در عين حال يك گروه وابسته و به هم پيوسته اجتماعی هستند . يك سلسله‏
افكار و انديشه‏ها و حتی آداب مخصوص در معاشرتها و لباس پوشيدنها و
احيانا آرايش سر و صورت و سكونت در خانقاهها و غيره به آنها به عنوان‏
يك فرقه مخصوص مذهبی و اجتماعی رنگ مخصوص داده و می‏دهد . و البته‏
همواره خصوصا در ميان شيعه عرفائی بوده و هستند كه هيچ امتياز ظاهری با
ديگران ندارند و در عين حال عميقا