است كه با مقايسه به فقهاء معاصر آنها از ساير مذاهب ارزش آنها معلوم
و مشخص میشود . ابن النديم فن پنجم از مقاله ششم كتاب بسيار نفيس خود
را كه به نام فهرست ابن النديم شهرت و اعتبار جهانی دارد اختصاص داده
به " فقهاءالشيعه " و در ذيل نامهای آنها از كتابهای آنها در حديث يا
فقه ياد میكند . درباره حسين بن سعيد اهوازی و برادرش میگويد " اوسع
اهل زمانهما علما بالفقه والاثار والمناقب " يا درباره علی بن ابراهيم
قمی میگويد : " من العلماء الفقهاء " و درباره محمدبن حسن بن احمدبن
الوليد قمی میگويد : وله من الكتب كتاب الجامع فی الفقه ولی ظاهرا كتب
فقهيه آنها به اين شكل بوده است كه در هر بابی احاديثی كه آنها را معتبر
میدانستهاند و بر طبق آنها عمل میكردهاند ذكر میكردهاند ، آن كتابها هم
حديث بود و هم نظر مؤلف كتاب .
محقق حلی در مقدمه معتبر میگويد " نظر به اينكه فقهاء ما رضوانالله
عليهم زيادند و تأليفات فراوان دارند و نقل اقوال همه آنها غير مقدور
است ، من به سخن مشهورين به فضل و تحقيق و حسن انتخاب اكتفا كردهام و
از كتب اين فضلا به آنچه اجتهاد آنها در كتابها هويدا است و مورد اعتماد
خودشان بوده است اكتفا كردهام . از جمله كسانی كه نقل میكنم ( از قدمای
زمان ائمه ) حسن بن محبوب ، احمدبن ابی نصر بزنطی ، حسين بن سعيد (
اهوازی ) فضل بن شاذان ( نيشابوری ) يونس بن عبدالرحمان و از متأخران
محمدبن بابويه قمی ( شيخ صدوق ) و محمدبن يعقوب كلينی . و از اصحاب
فتوا علی بن بابويه قمی ، اسكافی ، ابن ابی عقيل ، شيخ مفيد سيد مرتضی
علمالهدی ، شيخ طوسی است . . . "
محقق با آنكه گروه اول را اهل نظر و اجتهاد و انتخاب میداند ، آنها را
به نام اصحاب فتوا ياد نمیكند ، زيرا كتب آنها در عين اينكه خلاصه
اجتهادشان بوده است به صورت كتاب حديث و نقل بوده است نه به صورت
فتوا . اينكه ما بحث
|