پاورقی : ( 1 ) صفحه . 4 ( 2 ) صفحه . 187
ندارد ، بلكه مدارك خلاف آنرا ثابت میكند ، مدارك ميگويند كه در حوزه
زردشتی علاقهای به علم و كتابت نبوده است . جاحظ ، هر چند عرب است ،
ولی تعصب عربی ندارد به دليل اينكه عليه عرب زياد نوشته است و ما عن
قريب از او نقل خواهيم كرد وی در كتاب المحاسن و الاضداد ( 1 ) میگويد :
" ايرانيان علاقه زيادی به نوشتن كتاب نداشتند ، بيشتر به ساختمان
علاقمند بودند " در كتاب " تمدن ايرانی به قلم جمعی از خاورشناسان ( 1
) تصريح ميكند به عدم رواج نوشتن در مذهب زردشت در عهد ساسانی .
محققان اتفاق نظر دارند حتی تكثير نسخ اوستا ممنوع و محدود بود . ظاهرا
وقتی اسكندر به ايران حمله كرد از اوستا دو نسخه بيشتر وجود نداشته است
كه يكی در استخر بوده و وسيله اسكندر سوزانيده شده است .
نظر به اينكه درس و مدرسه و سواد و معلومات در آيين موبدی منحصر به
درباريان و روحانيان بود و ساير طبقات و اصناف ممنوع بودند ، طبعا علم
و كتاب رشد نمیكرد ، زيرا معمولا دانشمندان از طبقات محروم برميخيزند نه
از طبقات مرفه . موزه گرزادهها و كوزه گرزادهها هستند كه بوعلی و
ابوريحان و فارابی و محمد بن زكريای رازی ميشوند نه اعيان زادگان و
اشراف زادگان . و به علاوه همانطور كه مرحوم دكتر شفق ياد آور شده است
اين دو طبقه هم در عهد ساسانی هر يك به گونهای فاسد شده بودند و از طبقه
فاسد انتظار آثار علمی و فرهنگی نمیرود .
بدون شك در ايران ساسانی آثار علمی و ادبی كما بيش بوده است ،
بسياری از آنها در دوره اسلامی به عربی ترجمه شد و باقی ماند ، و بدون شك
بسياری از آن
پاورقی : ( 1 ) صفحه . 4 ( 2 ) صفحه . 187 |