شايد از همه بهتر شرح شيخ محمد لاهيجی است كه چاپ شده است و در دسترس‏
است . مرگ شبستری در حدود سال 720 واقع شده است .
ه - سيد حيدر آملی ، يكی از محققين عرفا است ، كتابی دارد به نام جامع‏
الاسرار كه از كتب دقيق عرفان نظری است و اخيرا به نحو شايسته‏ای چاپ‏
شده است . كتاب ديگر او نص‏النصوص در شرح فصوص است . وی معاصر
فخرالمحققين حلی فقيه معروف است ، سال وفاتش دقيقا معلوم نيست .
و - عبدالكريم جيلی ، صاحب كتاب معروف ( الانسان الكامل ) بحث (
انسان كامل ) به شكل نظری اولين بار وسيله محيی الدين عربی طرح شد و بعد
مقام مهمی در عرفان اسلامی يافت . صدرالدين قونوی شاگرد و مريد محيی‏الدين‏
در كتاب مفتاح‏الغيب فصل مشبعی در اين زمينه بحث كرده است تا آنجا كه‏
اطلاع داريم دو نفر از عرفا كتاب مستقل به اين نام تأليف كردند . يكی‏
عزيزالدين نسفی از عرفای نيمه دوم قرن هفتم و ديگر همين عبدالكريم جيلی و
هر دو به اين نام چاپ شده است . جيلی در سال 805 در 38 سالگی درگذشته‏
است . بر ما روشن نيست كه عبدالكريم ، اهل جيل بغداد بوده يا اهل جيلان‏
( گيلان ) .

قرن نهم

الف - شاه نعمت‏الله ولی ، اين مرد نسب به علی عليه‏السلام می‏برد و از
معاريف و مشاهير عرفا و صوفيه است . سلسله نعمةاللهی در عصر حاضر از
معروفترين سلسله‏های تصوف است . قبرش در ماهان كرمان مزار صوفيان است‏
. گويند 95 سال عمر كرد و در سال 820 يا 827 يا 834 درگذشت . اكثر عمرش‏
در قرن هشتم گذشته و با حافظ شيرازی ملاقات داشته است . اشعار زيادی در
عرفان از او باقی است .
ب - صائن الدين علی تركه اصفهانی . از محققين عرفا است ، در عرفان‏
نظری محيی‏ا لدينی يد طولا داشته است ، كتاب تمهيدالقواعد وی كه اكنون در
دست چاپ است و چاپ شده است دليل تبحر او در عرفان است و مورد
استفاده و استناد