پاورقی : ( 1 ) درباره شعوبيه و عكس العمل افراطی برخی از آنان در مقابل نژاد پرستی اعراب پس از اين توضيحاتی خواهيم داد . ( 2 ) تحف العقول ص 34 و سيره ابن هشامج 2 ص . 414
يعنی ای مردم ، ما همه شما را از يك مرد و يك زن آفريديم و شما را
گروهها و قبيله ها قرار داديم تا به اين وسيله يكديگر را بشناسيد .
گراميترين شما نزد خدا پرهيزكارترين شماست . اين آيه و بيانات و تأكيد
رسول اكرم صلی الله عليه و آله و طرز رفتار آن حضرت با غير اعراب و نيز
قبايل مختلف عرب راه اسلام را كاملا مشخص كرد .
بعدها كه در اثر تسلط امويان و سياست ضد اسلامی آنها ، عدهای از اعراب
عنصر عربيت را پيش كشيدند و آتش تعصبات قومی و نژادی را بر افروختند
، ساير اقوام مسلمانان بالخصوص بعضی از ايرانيان به مبارزه بانها
برخاستند و شعار اين دسته ، آيه فوق بود و خود را " اهل تسويه " يعنی
طرفدار مساوات مینامند و به مناسبت كلمه " شعوبا " كه در آيه مزبور
آمده است ، خود را " شعوبی " میخواندند مطابق تفسير بعضی از مفسرين و
روايت امام صادق عليه السلام ، مقصود از كلمه " قبايل " واحدهايی نظير
واحد عربی است كه به صورت قبيله زندگی ميكنند و مقصود از كلمه " شعوب
" واحدهای ملی است كه به صورت يك واحد بزرگتر زندگی میكنند .
بنابراين وجه اينكه شعوبيه خود را به اين نام خواندهاند روشن است و اين
خود میرساند كه نهضت شعوبی يك نهضت ضد تعصب عربی و يك نهضت طرفداری
از اصول اسلامی بوده است ، لااقل اساس اين نهضت چنين بوده است . اگر
احيانا افراد معدودی كار خود را به ضديت با اسلام كشانده باشند دليل بر
ضد اسلامی بودن شعوبيان نمیشود ( 1 ) .
به اعتراف همه مورخين حضرت رسول اكرم صلی الله عليه و آله در مواقع
زياد اين جمله را تذكر ميداد : « ايها الناس كلكم لادم و آدم من تراب لا
فضل لعربی علی عجمی الا بالتقوی » ( 2 ) يعنی همه شما فرزندان آدم هستيد و
آدم از خاك آفريده شده است ،
پاورقی : ( 1 ) درباره شعوبيه و عكس العمل افراطی برخی از آنان در مقابل نژاد پرستی اعراب پس از اين توضيحاتی خواهيم داد . ( 2 ) تحف العقول ص 34 و سيره ابن هشامج 2 ص . 414 |