منعه " ابن ابی اصيبعه كه با او قرب زمان داشته او را نيز قدوه العلماء
و سيدالحكماء می‏خواند ( 1 ) در مدرسه موصل بتدريس علوم فلسفی اشتغال‏
داشته و شاگردانی تربيت كرده است مطابق آنچه در ريحانةالادب آمده ،
خواجه نزد اين مرد نيز تحصيل كرده است ( 2 ) در ريحانةالادب جلد پنجم‏
صفحه 9 می‏نويسد : ( از اكابر علماء حكمای عامه می‏باشد كه در نحو و صرف و
فقه و حديث و تفسير و طب و تاريخ و موسيقی و هندسه و حكمت و هيئت . .
. وحيد عصر خود بوده ، در اندك زمانی شهرت بی‏نهايت يافته و مرجع‏
استفاده افاضل گرديد . از بلاد بعيده حاضر حوزه درسی او می‏شده‏اند . . .
وفات او در سال 639 واقع شده است . )

طبقه سيزدهم

1 - خواجه نصيرالدين محمدبن الحسن الطوسی . او را استاد البشر لقب‏
داده‏اند و نيازی به معرفی ندارد ، ارزش كارهای فلسفی او و نقشی كه در
تحول فلسفه داشته است نيازمند بيك كتاب است . در رياضيات از
شخصيتهای معدود جهان بشمار می‏رود ، از كسانی است كه در اساس هيئت‏
بطلميوس تشكيك كرده و زمينه را برای هيئت جديد فراهم كرده است . آقای‏
تقی زاده مدعی است كه ايرادات خواجه در كتاب تذكره خويش براساس‏
هيئت بطلميوس ، به پيشنهاد كوپرنيك لهستانی طرح نوينی را برای هيئت‏
عالم كمك كرده است ( 3 ) .
خواجه مانند بوعلی ، يك زندگی پرماجرا داشته است . در آخر اشارات به‏
شكل دردناكی ناله سر می‏دهد ، و در عين حال اينهمه آثار آفريده و شاگردان‏

پاورقی :
( 1 ) عيون الانباءج 2 صفحه . 337
( 2 ) ريحانةالادب‏ج 2 صفحه . 177
( 3 ) مقالات و بررسيها ( نشريه دانشكده الهيات و معارف اسلامی تهران‏
) دفتر هفتم و هشتم ص . 162