حمزه‏بن حبيب كه شيعه و از قراء سبعه است و در حدود يك قرن قبل از قاسم‏
بن سلام می‏زيسته است ، پيش از او به تاليف كتاب در فن قرائت پرداخت‏
.
همچنانكه علامه بزرگوار آيةالله مرحوم سيد حسن صدر تحقيق كرده‏اند و از
كلام ابن‏النديم در الفهرست و كلام نجاشی در فهرست او شاهد آورده‏اند .
ابان بن تغلب كه از اصحاب و شيعيان امام علی بن الحسين زين‏العابدين‏
عليه‏السلام است پيش از همه اينان به تدوين علم قرائت پرداخت .
مرحوم صدر اثبات می‏كنند كه اول كسی كه قرآن را جمع‏آوری كرد و نوشت‏
اميرالمؤمنين علی عليه‏السلام بود . اول كسی كه قرآن را نقطه‏گذاری كرد ( تا
آنوقت نقطه گذاری در خط معمول نبود ) ابوالاسود دئلی از اصحاب
اميرالمؤمنين بود .
اول كسی كه در علم قرائت كتاب تصنيف كرد ابان بن تغلب بود و هم او
اول كسی است كه در معانی قرآن و توضيح لغات مشكله قرآن كتاب نوشت .
اولين كسی كه در فضائل قرآن كتاب نوشت ، ابی بن كعب صحابی معروف است‏
كه شيعی است . اول كسی كه در مجازات قرآن تاليف كرد ، فراء نحوی‏
معروف است كه شيعی و ايرانی است . اول كسی كه در احكام قرآن كتاب‏
نوشت محمدبن سائب كلبی است . اول كسی كه در تفسير تصنيف كرد سعيدبن‏
جبير بود " ( 1 ) ،
به هر حال در ميان تابعين و شاگردان تابعين كه در قرن اول و دوم‏
می‏زيسته‏اند ده نفرند كه به عنوان متخصص فن قرائت شناخته شده‏اند . هفت‏
نفر از آن ده نفر معروفتر و مشهورتر و معتبرترند و به " قراء سبعه "
معروفند . آنان عبارتند از : نافع‏بن عبدالرحمن ، عبدالله بن كثير ،
ابوعمرو بن العلاء ، عبدالله بن عامر ، عاصم بن ابی النجود ، حمزه بن‏
حيبب ، علی كسائی .
چهار نفر از اين هفت نفر ايرانيند و سه نفر غير ايرانی . از چهار نفر
ايرانی

پاورقی :
( 1 ) تأسيس الشيعة لعلوم الاسلام ، صفحات 316 - . 322