طبقات متسلسل ارباب علوم را مشخص سازند . اين كار در درجه اول نسبت‏
به علمای حديث انجام يافته است و در درجات بعدی برای علمای علوم ديگر
ما كتابهای زيادی به اين عنوان داريم مانند طبقات الفقهاء ابواسحاق‏
شيرازی ، طبقات الاطباء ابن ابی اصيبعه ، طبقات النحويين و طبقات‏
الصوفيه ابوعبدالرحمن سلمی .
ولی با كمال تأسف تا آنجا كه اين بنده اطلاع دارد ، آنچه درباره طبقات‏
فقهاء نوشته شده از اهل تسنن و مربوط به آنها است ، درباره طبقات فقهاء
شيعه تاكنون كتابی نوشته نشده است لهذا برای كشف طبقات فقهاء شيعه از
لابلای كتب تراجم و يا كتب اجازات كه مربوط است به طبقات راويان حديث‏
بايد استفاده كرد .
ما در اينجا نمی‏خواهيم طبقات فقهاء شيعه را به تفصيل بيان كنيم ، بلكه‏
می‏خواهيم شخصيتهای برجسته و به نام فقهاء را كه آراءشان مورد توجه است‏
با ذكر كتابهای فقه ذكر كنيم ، ضمنا طبقات فقهاء نيز شناخته می‏شوند .
تاريخ فقهاء شيعه را از زمان غيبت صغرا ( 260 - 320 ) آغاز می‏كنيم بدو
دليل : يكی اينكه : عصر قبل از غيبت صغری عصر حضور ائمه اطهار است و در
عصر حضور ، هر چند فقهاء و به معنی صحيح كلمه مجتهدين و ارباب فتوا كه‏
ائمه اطهار آنها را به فتوا دادن تشويق می‏كرده‏اند بوده‏اند ، ولی خواه‏
ناخواه فقهاء ، به علت حضور ائمه اطهار عليهم السلام تحت‏الشعاع بوده‏اند
، يعنی مرجعيت آنها در زمينه دستنارسی به ائمه بوده است و مردم حتی‏
الامكان سعی می‏كردند به منبع اصلی دست يابند و خود آن فقهاء نيز مشكلات‏
خود را تا حد مقدور و ممكن با توجه به بعد مسافتها و ساير مشكلات با ائمه‏
اطهار در ميان می‏گذاشتند . ديگر اينكه علی الظاهر فقه مدون ما منتهی‏
می‏شود به زمان غيبت صغرا ، يعنی تأليف و اثری فقهی قبل از آن دوره از
فقهاء شيعه فعلا در دست نداريم يا اين بنده اطلاع ندارد .
ولی به هر حال در شيعه نيز فقهاء بزرگی در عصر ائمه اطهار وجود داشته‏