پاورقی : ( 1 ) همان كتاب ، صفحه 19 ( پاورقی ) . ( 2 ) ايران در زمان ساسانيان ، صفحه . 225
ايضا مینويسد :
در طخارستان و در مرو و بلخ دين مانی پيروان زيادی داشت به حدی كه "
هوئن تسونگ " سياح چينی در ربع دوم قرن هفتم مسيحی گويد كه مانويت دين
مطلق ايران است كه مقصود آن نواحی ايران بوده كه در حدود طخارستان بود
كه دين مانی در آنجاها خيلی قوت داشت و در اوائل قرن هشتم مسيحی يك
خليفه مانوی در طخارستان مستقر بود ( 1 ) .
كريستن سن میگويد :
با وجود فشار و سختگيری كه در كشور ايران از جانب روحانيون زردشتی
نسبت به فرقه مانوی به عمل ميامد ، اين آيين جديد در سرزمين ايران باقی
ماند ولی كما بيش پنهانی و سری بود . رواياتی راجع به تعقيب و آزار
مانويان در عهد نرسی و هرمزد دوم در متنهای قبطی مانويه مسطور است .
عمرو بن عدی پادشاه عرب حيره اين فرقه را حمايت میكرد . در ايالت بابل
كه منشا اين اعتقاد بود و در پايتخت شاهنشاهی تيسفون بسی از مانويه
میزيستند ، اما به سبب فشار و تعدی اهل زمان گروهی به سمت مشرق و شمال
كه مسكن طوائف ايرانی نژاد بود هجرت كردند . در سغد جماعتی عظيم از
مانويه ساكن شدند . اين مانويان شرقی رفته رفته ارتباط خود را با همكيشان
غربی از دست دادند ( 2 ) . . .
مذهب مانی نتوانست پايدار بماند و منقرض شد ، مسلما اسلام عامل اصلی
شكست مانويت است . مانويت يك كيش صد در صد ثنوی است و طبعا چنين
آيينی در مقابل آيين توحيد كه پشتوانه فطری و فكری دارد و بهتر قادر است
افكار
پاورقی : ( 1 ) همان كتاب ، صفحه 19 ( پاورقی ) . ( 2 ) ايران در زمان ساسانيان ، صفحه . 225 |