اظهار نظرها
برای اينكه نمونهای از عقائد مختلفی كه در اين زمينه ابراز میشود به دست داده باشيم ، چند نمونه را ذكر میكنيم . آقای تقی زاده در خطابه " تحولات اجتماعی و مدنی ايران در گذشته " به نقل آقای دكتر معين در كتاب " مزديسنا و ادب پارسی " ( 1 ) چنين میگويد : اسلام . . . آيينی نو ، دارای محاسن و اصول و قوانين منظم آورد ، و انتشار اسلام در ايران روح تازه و ايمان قویتر دميد كه دو مايه مطلوب نيز بر اثر آن به اين ديار آمد : يكی زبان بسيار غنی و پر مايه و وسيع يعنی عربی بود . . . اين زبان وقتی كه به ايران آمد و به تدريج با زبان لطيف و نغز و دلكش آريايی و تمدن ايرانی ممزوج و تركيب شد و جوش كامل خورد و بوسيله سخنوران بزرگ ايرانی قرون چهارم و پنجم و ششم و چند نفر بعد از آن سكه فصاحت كم نظير خورد ، برای ما زبانی به وجود آورد كه لايق بيان همه مطالب گرديد و نماينده درخشان آن سعدی و حافظ و ناصر خسرو و امثال آن هستند . . . ديگری علوم و معارف و تمدن بسيار عالی پرمايهای بود كه به وسيله ترجمههای كتب يونانی و سريانی و هندی به زبان عربی در مشرق اسلامی و قلمرو خلافت شرقيه از اواسط قرن دوم تا اواخر قرن سوم بين مسلمين آشنا به زبان عربی و بالخصوص ايرانيان انتشار يافت . . . از اقيانوس بيكران علوم و فنون و آداب حكمت يونانی نسبه كم كتابی كه در قرن دوم موجود بود ماند كه مسلمين ترجمه نكردند . . . بر اثرپاورقی : ( 1 ) چاپ دوم . صفحه . 16