پاورقی : ( 1 ) كلمه مولی در زبان عرب معانی متعدد و احيانا متضادی دارد ، مثلا هم به سرور و مطاع و آقا مولی میگويند ، آنچنانكه پيغمبر اكرم درباره علی عليه السلام فرمود : " من كنت مولاه فهذا علی مولاه » " ، و هم در مورد بنده و برده و مطيع ، بطور كلی معنی " ولاء " پيوند و قرابت است و لهذا موارد استعمال متعددی دارد يكی از موارد استعمال اين كلمه ولاء عتق است ، افرادی كه قبلا برده بودند و آزاد میشدند به آنها و به فرزندانشان مولی میگفتند ، همچنانكه به آزاد كننده نيز مولی میگفتند . مولوی میگويد:
كيست مولی آنكه آزادت كند |
بند رقيت ز پايت بر كند |
احيانا به افرادی كه با قبيلهای پيمان میبستند ، مخصوصا افراد غير عرب كه با اعراب پيمان میبستند كه از حمايت آنها برخوردار باشند نيز مولی میگفتند . به ايرانيان از آن جهت موالی میگفتند كه يا اجدادشان برده و سپس آزاد شده بودند كه البته عده اينها زياد نبود و يا با برخی قبائل عرب پيمان حمايت بسته بودند . تدريجا به همه مردم ايران موالی میگفتند . اما اينكه برخی مدعی شدهاند كه اعراب ايرانيان را بدان جهت موالی میگفتند كه آنها را برده خود میدانستند ، قطعا اشتباه است .