انتقادها

اكنون كه " مبانی " و " نتايج " نظريه ماديت تاريخ را توضيح داديم‏
نوبت آن است كه به نقد و بررسی آن بپردازيم .
مقدمتا يك نكته را توضيح دهيم كه ما در اينجا نه درصدد نقد نظريات‏
ماركس در مجموع آثارش هستيم و نه در پی نقد ماركسيسم به طور كلی . ما
در اينجا در پی نقد " ماديت تاريخ " و به اصطلاح در پی نقد "
ماترياليسم تاريخی " هستيم كه يكی از اركان ماركسيسم است ، و اساسا نقد
نظريات ماركس ، با نقد ماركسيسم به طور مطلق و يا نقد يكی از اصول‏
ماركسيسم - مثلا " ماديت تاريخی " - دوتاست .
نقد نظريات ماركس يعنی بررسی مجموع نظريات وی در كتابها و نوشته‏های‏
گوناگون دوره‏های مختلف زندگی وی كه مشتمل بر تناقضات بسياری است ، و
اين كار در غرب وسيله افراد