كرده باشد يقينا علتی كلی در كار بوده كه موجب گرديده است تا دولت‏
مذكور به دنبال يك نبرد از پا درآيد . سخن كوتاه ، روند اصلی است كه‏
موجب همه پيشامدهای جزئی می‏شود " ( 1 ) .
قرآن كريم تصريح می‏كند كه امتها و جامعه‏ها از آن جهت كه امت و
جامعه‏اند ( نه صرفا افراد جامعه‏ها ) ، سنتها و قانونها و اعتلاها و انحطاط
ها بر طبق آن سنتها و قانونها دارند . سرنوشت مشترك داشتن به معنی سنت‏
داشتن جامعه است . درباره قوم بنی‏اسرائيل می‏فرمايد :
" « و قضينا الی بنی‏اسرائيل فی الكتاب لتفسدن فی الارض مرتين و لتعلن‏
علوا كبيرا 0 فاذا جاء وعد اوليهما بعثنا عليكم عبادا لنا اولی بأس شديد
فجاسوا خلال الديار وكان وعدا مفعولا 0 ثم رددنا لكم الكره عليهم و
امددناكم بأموال و بنين و جعلناكم أكثر نفيرا 0 ان أحسنتم أحسنتم لانفسكم‏
وان أساتم فلها ، فاذا جاء وعد الاخره ليسوئوا وجوهكم و ليدخلوا المسجد
كما دخلوه أول مره و ليتبروا ما علوا تتبيرا 0 عسی ربكم أن يرحمكم و ان‏
عدتم عدنا و جعلنا جهنم للكافرين حصيرا »" ( 2 ) .
در آن كتاب ( يكی از كتب آسمانی ) به بنی‏اسرائيل حكم كرديم كه شما دو
نوبت در زمين فساد و سركشی بزرگ خواهيد كرد . هنگامی كه وقت انتقام‏
شما از سركشی اولی برسد بندگانی نيرومند و جنگاور عليه شما برمی‏انگيزيم‏
تا آنجا كه در درون خانه‏های شما نفوذ كنند و اين وعده حتما عملی خواهد شد
. آنگاه شما را ( در اثر پشيمانی از بدكاری و

پاورقی :
. 1 مراحل اساسی انديشه در جامعه‏شناسی ، ص . 27
. 2 اسراء / 4 - . 8