دكتر . . . ذكر كردند كه من از زبان ايشان میگويم : در مجازات تكوينی
اگر ما مجازات میگوييم ، البته لفظ آن با لفظ مجازاتهای اجتماعی يكی
است ولی ماهيتش دوتاست . كسی كه در اثر يك هرزگی پنج دقيقهای دچار
بيماريهای سفليس و نظير آن میشود و بعد تا آخر عمر دامنگيرش میشود و
احيانا در نسلش هم تا چند نسل ادامه پيدا میكند ، ما به آن میگوييم
مجازات . در اين طور موارد عرض كرديم جای اين حرف نيست كه كسی بگويد
تناسب [ وجود ندارد ] ، چون آن را برای اين وضع نكردهاند كه شما بگوييد
حالا كه برای اين وضع كردهاند میخواستند كمترش را وضع كنند . آن [
مجازات ] نتيجه قهری و جبری اين [ عمل ] است ، يعنی اين راهی است كه
نهايتش آن است . شما نمیتوانيد به خدا اعتراض كنيد كه اين راهی كه من
همين طور از اين طرف در پيش میگيرم و آخرش منتهی میشود به مثلا
افغانستان ، تو يك كاری بكن كه من از اين راه بروم ولی به افغانستان
نرسم . اين محال است . شما میتوانيد مثلا بگوييد كه ای كاش من نبودم ،
عالمی نبود ، اما نمی توانيد بگوييد كه ای كاش من بودم ، عالم هم میبود
، راه هم میبود و من هم از اين طرف میرفتم ولی به افغانستان نمیرسيدم .
چنين چيزی محال است . من میخواهم امسال بروم مكه ، ولی به قول سعدی به
طرف تركستان راه میافتم . حال چه عيبی داشت خدا چنين درست میكرد كه من
به طرف تركستان میرفتم ولی به كعبه میرسيدم ؟ اين محال است . شما اگر
میتوانيد ، بگوييد ای كاش عالمی نمیبود ، منی نمیبودم ، راهی نمیبود ،
كعبهای نمیبود ، تركستانی نمیبود ، نه اينكه اينها همه همين طوری كه
هستند باشند و من هم از اين راه بروم ولی به آنجا نرسم . از آن راه رفتن
نهايتش اين است ، محال است غير از اين باشد ، اين توهم ماست كه ما از
اينجا برويم و به آن نتيجه نرسيم . چون آن راهها را خيلی واضح میبينيم ،
شما هيچ وقت عوامترين عوام را پيدا نمیكنيد كه دعا كند خدايا من از
اينجا میروم به طرف شمال ولی [ تو كاری كن كه ] به مازندران نرسم ، ولی
چون راههای ديگر جنبه راه بودنش بر مردم مخفی است ، اين است كه اين
توقعات را میكنند كه از اين راه بروند ولی به نتيجه و نهايتش نرسند .
پس مسأله اين نيست كه چيزی را وضع كرده باشند . آنوقت وظيفه يك نفر
عالم يا هادی و پيغمبر اعلام است ، اعلام میكند كه از اين راه نرو كه طبعا
و قهرا به آن نتيجه میرسی ، و خدای ارحم الراحمين با اينكه ارحم الراحمين
است و رحمتش هم غيرمتناهی است ، معذلك تبديل نمیكند ، چون اصلا محال
است ، يعنی يك تصور غلط
|