پاورقی : . 1 [ دنباله مطلب روی نوار ضبط نشده است ] .
اعاده معدوم میشود يا اعاده معدوم نمیشود . ما بايد اين را بفهميم كه آن
حيات جاودانی است ، پايان نمیپذيرد ، لزومی ندارد كه ما بفهميم چرا
پايان نمیپذيرد ، چرا در اينجا مرگ حتمی است ( از ضروريات خلقت است
) و در آنجا نيست ؟ رابطه آنجا با اينجا رابطه مقدمه و نتيجه است ، هر
چه در اينجا كشت كنيم ، آنجا بر میداريم ، دنيای پاداش و كيفر است .
اما آيا آنجا اعاده معدوم میشود يا نه ؟ لزومی ندارد بفهميم . حتی به
عقيده من اينكه عود ارواح به اجساد میشود يا نه ؟ لزومی ندارد بفهميم .
آيا تمام خصوصياتش با خصوصيات اين عالم طبيعت هيچ فرق نمیكند ؟ گل ما
را از نو میآيند میسازند ؟ يعنی معاد همانی است كه خيام تصور كرده كه
يك كوزهای را میسازند و خراب میكنند و دو مرتبه آن را میسازند ؟ لزومی
ندارد ما اين را بفهميم و روی آن دقت كنيم كه آيا به اين شكل است يا به
شكل ديگری . ولی آن مقدارش برای ما قطعی است . از قرآن هم اين خصوصيات
معاد خيلی قطعی فهميده میشود ، منتها راجع به كيفيتش ما يك جا میبينيم
طوری میگويد كه آدم فكر میكند آن دنيا شروع مجددی از همين دنيا و تكرار
همين دنياست ، همين دنيا دو مرتبه تكرار میشود اما نه از راه تولد ،
بلكه از اين راه كه ذرات اين مواد گوشت و استخوان و غيره را جمع میكنند
، دو مرتبه به صورت يك انسان در میآورند و بعد روحی در آن دميده میشود
. البته " روحی دميده میشود " در قرآن نيست ، به همين شكل خدا [ ذرات
پراكنده را ] جمع میكند ، میشود انسان . . . ( 1 )
پاورقی : . 1 [ دنباله مطلب روی نوار ضبط نشده است ] . |