پاورقی : . 1 زلزال / 7 و . 8
است و نمیتواند واقعيت باشد .
در مسأله مجازاتهای اخروی شما گفتيد همه چيز دست خداست . البته همه
چيز دست خداست اما آيا " همه چيز دست خداست " يعنی خداوند محالی را
ممكن و ممكنی را محال میكند ؟ محال ، ديگر بالذات محال است . گفتيم در
مسأله مجازاتها آن طوری كه ما در كتاب عدل الهی گفتيم يا در اينجا بيان
كرديم اگر ما باشيم و قرآن ، قرآن میگويد اين خود عمل شماست نه چيز ديگر
. شما میتوانيد از خدا اين توقع را داشته باشيد كه من نباشم تا اين عمل
را ايجاد كنم و اساسا عمل ايجاد نشود ، نه اينكه عمل ايجاد شود ولی خودش
خودش نباشد . قرآن میگويد آن عقرب گزنده جراره قيامت كه چنين تو را
میگزد ، همان گزيدنی است كه تو در دنيا در فلان ساعت مرتكب شدی ، هيچ
چيزی معدوم نمیشود ، هر چيزی كه موجود شد يك وجههاش معدوم میشود ، يك
وجهه ديگرش باقی است ، وجود اين جهانیاش معدوم میشود ، وجود آن
جهانیاش باقی است ، تو خيال میكنی معدوم شد ، واقعا باقی است . در
مورد فرزند ، مگر میشود كاری كرد كه فرزند كسی فرزند او نباشد ؟ مثلا
فرزندی از زنا از كسی متولد شود ، بعد بگوييم كاری كنيم كه اين فرزند
فرزند او نباشد . نه ، ديگر وقتی فرزند او شد فرزند اوست ، فرزند او
فرزند اوست . وقتی كه ماهيت عمل شما اين شد و اين عمل هم بالذات باقی
است و فنا در آن تصور ندارد ، ديگر اين هست . شما درباره آن مثال
فرموديد كه در آنجا خالق دره يكی است و واضع قانون كس ديگر و نمیشود به
واضع قانون گفت تو اين كار را نكن ولی [ در اينجا میتوان گفت ] . نه ،
اينجا هم نمیشود گفت . اينجا هم همان خالق اينها يعنی آن كسی كه سررشته
كار [ در دست اوست ] ، خالق قانون و نظام عالم ما را راهنمايی و هدايت
كرده ، گفته اين عمل را مرتكب نشو كه اين عمل تو اين است ، غير از عمل
تو چيز ديگری نيست .
قرآن در عين اينكه تعبير به جزا و مجازات میكند كه مسلم در اين جهت
رعايت فهم مردم را كرده ، چون از نظر اثر تربيتی نظير مجازاتهای
قراردادی است میگويد : " « فمن يعمل مثقال ذرش خيرا يره 0 و من يعمل
مثقال ذرش شرا يره »" ( 1 ) هر كسی كوچكترين عمل خيری كند او را میبيند
، كوچكترين عمل شری كند او را میبيند . ما از باب اينكه به عقلمان
نمیرسد كه " او را میبيند " يعنی چه [ میگوييم ] من عمل خيری كردم ،
عمل
پاورقی : . 1 زلزال / 7 و . 8 |