است : " « و لا تحسبن الذين قتلوا فی سبيل الله امواتا بل احياء عند
ربهم يرزقون 0 فرحين بما اتيهم الله من فضله و يستبشرون بالذين لم يلحقوا
بهم »" ( 1 ) . اين آيه صراحت دارد ، كه درباره شهدا میگويد : مبادا
تو چنان گمان كنی ( 2 ) كه اينها مردگانند ، بلكه زندگانند ، و مرزوقند و
الان شادمانند به آنچه كه خداوند به آنها داده است نه آنچه كه در آينده
میخواهد بدهد و الان مستبشرند ، يعنی منتظر بشارتهايی هستند از ناحيه
كسانی كه هنوز به آنها ملحق نشدهاند ، انتظار دارند كه كی بشارتی از
ناحيه اينها برسد كه اينها هم به همين مقام سعادت خواهند رسيد . اين
نشان میدهد كه قرآن بعد از مردن واقعا حياتی قائل است ، در صورتی كه شكی
ندارد كه ديگر اين جسد مرده است . قرآن نمیخواهد بگويد اينها كه اينجا
زير خاك هستند ، مثلا دهانشان را باز كردهاند و دارند در دهانشان شير و
عسل میريزند ، نمیگويد در زير اين خاك ، [ میگويد ] آنها در نزد
پروردگارشان ( عند ربهم ) مرزوق هستند . يا درباره صاحب آل ياسين [
میگويد ] بعد از اينكه كشته شد يا مرد گفت : " « يا ليت قومی يعلمون 0
بما غفر لی ربی و جعلنی من المكرمين » " ( 3 ) و امثال اينها كه آيات
زياد بود و ديگر تكرار نمیكنم .
كلام حضرت علی ( ع )
روايتی است كه چون مشتمل بر بعضی از آياتی است كه من نخوانده بودم ،
برای شما عرض میكنم . در تفسير نعمانی روايتی به سند از اميرالمؤمنين (
عليهالسلام ) ذكر كرده كه حضرت استدلال كرد به آيه قرآن و فرمود :
« يقول الله تعالی : " يوم يأت لا تكلم نفس الا باذنه فمنهم شقی و
سعيد ، فاما الذين شقوا ففی النار لهم فيها زفير و شهيق ، خالدين فيها
مادامت السموات و الارض . . . ، و اما الذين سعدوا ففی الجنة خالدين
فيها مادامت السموات و الارض الا ما شاء ربك »" ( 4 ) يعنی السموات
و الارض قبل يوم القيامة ، فاذا كانت القيامة بدلت السموات و الارض »
.
پاورقی :
. 1 آل عمران / 169 و . 170
. 2 معلوم است مخاطب امت هستند ، پيغمبر چنان گمانی نمیكند ، همان
طوری كه در قرآن خيلی اوقات خطابهايی به امت است كه مخاطب ظاهرش خود
پيامبر است .
. 3 يس / 26 و . 27
. 4 هود / 105 - . 108