و با توزين معامله كنند .
6 - در بند 3 گفتيم مراد از ما لا يكال و لا يوزن چيزهائی است كه به‏
مشاهده معامله می‏شوند ( نه معدود . ) . اكنون در تتميم همان سخن می‏گوئيم‏
كه در روايات برای ما لا يكال و لا يوزن مثالهائی زده شده است از قبيل‏
ثوب ، بعير ، عبد ، بيضة . در مورد ثوب و بعير و عبد معلوم است كه از
قبيل مشاهد است . در مورد بيضه اگر چه معدود است ولی مانند معدودهای‏
فابريكی نيست و مشاهده هم در تشخيص آن دخالت دارد ، زيرا تخم مرغ را
مثلا به ريز و درشت توصيف می‏كنند ولی هر كدام از ريز و درشت نيز اقسامی‏
دارد كه فقط با مشاهده تعيين می‏شود ، و اين بر خلاف معدودهای فابريكی‏
است كه با توصيف قابل تعيين است و مشاهده در آنها لازم نيست . خلاصه‏
آنكه از امثله‏ای كه در روايات آمده است نمی‏توان فهميد كه در مطلق معدود
ربا نيست . ( 1 )
از عبارت شرايع فهميده می‏شود كه علمائی مانند محقق معدود را همان‏
اموری كه بايد با مشاهده خريد و فروش شود می‏دانسته‏اند .

پاورقی :
1 - در سرائر باب الربا از شيخ ( ره ) نقل كرده است كه بيع معدود به‏
تفاضل نسيئه جايز نيست . ( ش ) .