پاورقی : 1 - مسلما در ارزش تأثير دارد ، ولی علت تفاوت اين است كه مال در ذمه و مال حبس شده از توليد میافتد و سخن ما اين است كه از مال غير مولد انتظار ولد غلط است و اگر بگوئيد صاحب مال در مقابل عمل تبديل مال مولد خود به غير مولد پول میگيرد ، جواب اين است كه اگر بخواهد به ازاء اينكه به خود ضرر زده پول بگيرد كه واضح است كل مال به باطل است و اگر بخواهد در مقابل اين عمل از آن جهت كه منشأ نقصی برای غير است پول بگيرد ، جواب میگوئيم اين همان مطلب است كه ما عنوان خواهيم كرد كه در مقابل عمل اقراض آيا پول گرفتن جايز است يا جايز نيست ؟ به عقيده ما ربا نيست ولی اسلام به خاطر حفظ حريم ربا آن را حرام كرده است . 2 - پرداختن مازاد در اينگونه معاوضهها به اعتبار اينكه مال محبوس يا غير مقدور التسليم است چون دريد غاصب است ربا نيست ولی در مثلیها خصوصا مكيل و موزونها اسلام به خاطر حفظ حريم ربا حرام كرده است .