پول و ساير اشيائی كه به امانت میگذارند هست و آن اينكه وقتی كسی پولی
را نزد ديگری به امانت میگذارد ، قصدش همان اسكناسها نيست بلكه آن
مقدار پول است . يعنی در ذهن دو طرف هست كه اگر اولی پولش را خواست
و دومی بلا فاصله آن مقدار پول را داد ، او امانتدار است . لازم نيست كه
اسكناسهای خودش را تحويل دهد . بنابراين اگر من هزار تومان نزد كسی
بگذارم و او با آن پول چيزی بخرد ولی همواره هزار تومان برای من كنار
بگذارد ، در حقيقت تصرف در امانت نكرده و امانتدار است . مثل فرش
نيست كه اگر آن را تبديل به فرش ديگری نمايد ، فرش جديد با آن فرش
فرق داشته باشد و در نتيجه تصرف در امانت به شمار آيد . اسكناسها همه
از نظر اعتبار ، يكی هستند . بنابراين اگر در پول به امانت داده شده
تصرف شود ، تبديل به قرض نخواهد شد چون آن تصرف ، تصرف در امانت
نيست . به همين جهت اكثر مراجع تقليد در بهره پسانداز ايراد نمیكنند .
در بهره سپرده ثابت يا غير ثابت ترديدهايی كردهاند ولی در پس انداز كه
حالت رقيقتری از سپرده است اشكال نكردهاند .
جواب : در مسئله پس انداز ، من در ضمن عرايضم عرض كردم كه اين را
همه میگويند كه يك وقت هست شكل قضيه شكل يك تعهد طرفينی است يعنی
يك قرارداد است ، يك معامله است . قرض دهنده و قرض گيرنده در واقع
به طور ضمنی [ قرار میگذارند ] يا برگی را پر میكنند كه اين شخص پس
انداز میكند يا سپرده میگذارد كه بعد از يك سال فلان مقدار سود بگيرد .
اگر شكل يك تعهد را داشته باشد كه قهرا قانونا و عرفا قرض دهنده حق
دارد سود را مطالبه كند ، اين همان ربا است . و يك وقت هست شكل تعهد
|