كلی سود ندارد .

2 - ربا قرض است و قرض نمی‏تواند سود داشته باشد

ما خودمان روز اول كه در اين زمينه صحبت می‏كرديم ، نظرمان بر اين‏
اساس نبود كه سرمايه از آن جهت كه سرمايه است سود ندارد . به عقيده ما
اين توضيحات هم نمی‏تواند درست باشد . يعنی نه اجاره بر ميزان استهلاك‏
سرمايه است ، و نه مضاربه را به اين شكل می‏شود توجيه كرد . ما مسئله‏
حرمت ربا را بر اين اساس بيان كرديم كه ماهيت ربا قرض است ، و قرض‏
از آن جهت كه قرض است نمی‏تواند سود داشته باشد . يعنی وام نمی‏تواند
سود داشته باشد . معتقد بوديم كه سرمايه می‏تواند سود داشته باشد اما در
حالی كه در جريان است . حالا هر نوع جريانی ، بازرگانی يا غير بازرگانی .
يعنی وجود عينی سرمايه كه در جريان است می‏تواند سود داشته باشد . قاعده‏
طبيعی هم اين است كه وجود عينی سرمايه در وقتی كه در جريان است و سود
دارد ، ملك هر كسی باشد ، سود متعلق به اوست .
در مضاربه ، سرمايه از ملك صاحب سرمايه خارج نشده . ملك اوست و در
جريان است . اگر سود دارد ، در سود سهيم است . زيان هم اگر دارد متوجه‏
او است و به عامل مربوط نيست . اما طبيعت قرض اينست كه من تمليك به‏
شما می‏كنم به ضمان . يعنی مال خودم را تمليك می‏كنم به شما و عهده شما را
مديون خودم قرار می‏دهم . از همان ساعتی كه تمليك كردم ، وجود عينی آن‏
مال ملك شماست نه ملك من . و به همين دليل زيانی كه بر اين مال وارد
می‏شود ، بر شما كه قرض گيرنده هستيد وارد است ، و اگر به