حال اين اصل آيا يك اصل مطلق است يا يك اصل نسبی ؟ آيا اسلام اين اصل‏
را در يك زمان خاص معتبر می‏داند يا در همه زمانها ؟ در همه زمانها .
مادام كه دشمن وجود دارد اصل قدرت هم هست . ولی يك اصل ديگر داريم به‏
نام اصل اعمال قدرت . اعمال قدرت غير از خود قدرت و توانايی ، و به‏
معنی اعمال زور است . آيا اسلام اعمال زور را جايز می‏داند و روا می‏دارد
يا نه ؟ پيغمبر اكرم در سيره خودش اعمال زور هم می‏كرده است يا نمی‏كرده‏
؟ می‏كرده ، ولی به طور نسبی . يعنی در يك مواردی اعمال زور را اجازه‏
می‏داد ، آنجايی كه هيچ راه ديگری باقی نمانده بود . به تعبير معروف ،
می‏گويند : آخر الدواء الكی . به عنوان آخر الدوا اجازه می‏داد . حال‏
تعبيری از اميرالمؤمنين علی عليه السلام :
علی جمله‏ای دارد درباره پيغمبر اكرم كه در نهج البلاغه است و سيره‏
پيغمبر را در يك قسمت بيان می‏كند . می‏فرمايد : طبيب پيغمبر پزشكی بود
برای مردم . البته معلوم است كه مقصود پزشك بدن نيست كه مثلا برای مردم‏
نسخه گل گاوزبان می‏داد ، بلكه مقصود پزشك روان و پزشك اجتماع است .
²طبيب دوار بطبه‏» در اولين تشبيه كه او را به طبيب تشبيه می‏كند می‏خواهد
بگويد روش پيغمبر روش يك طبيب معالج بود با بيماران خودش . يك‏
طبيب معالج با بيمار چگونه رفتار می‏كند ؟ از جمله خصوصيات طبيب معالج‏
نسبت به بيمار ، ترحم به حال بيمار است . كما اينكه خود علی ( ع ) در
نهج البلاغه می‏فرمايد :
« و انما ينبغی لاهل العصمة و المصنوع اليهم فی السلامة ان »