متخصص روی آن كار می‏كرده‏اند ، نشان داده است كه از نظر تحقيق و اجتهاد
، استعداد پايان ناپذيری دارد . قرآن از اين نظر مانند طبيعت است كه هر
چه بينشها وسيع‏تر و عميقتر می‏گردد و تحقيقات و مطالعات بيشتر انجام‏
می‏گيرد راز جديدتری به دست می‏آيد . يك مطالعه دقيق درباره مسائل مربوط
به مبدا و معاد ، حقوق ، فقه ، اخلاق ، قصص تاريخی و طبيعيات كه در قرآن‏
آمده است با مقايسه با " بينش " هايی كه در طول چهارده قرن پديد آمده‏
و كهنه شده تا به امروز رسيده است ، حقيقت را روشن می‏كند .
بينشها هر چه پيشتر رفته و وسيع‏تر و عميقتر گشته خود را با قرآن‏
متجانس‏تر يافته است ، و حقا كتابی آسمانی كه در عين حال معجزه باقيه‏
آورنده خويش است بايد چنين باشد .
بزرگترين دشمن قرآن جمود و توقف بر بينش مخصوص يك زمان و يك دوره‏
معين است ، همچنانكه بزرگترين مانع شناخت طبيعت اين بود كه علما فكر
می‏كردند شناخت طبيعت همان است كه در گذشته به وسيله افرادی از قبيل‏
ارسطو و افلاطون و غير هم صورت گرفته است .
اينكه قرآن كريم ، و حتی كلمات جامعه خود رسول اكرم ، استعداد كاوش و
تحقيق پايان ناپذيری دارند و نبايد نظرها محدود شود ، از اول مورد توجه‏
پيشوای بزرگ اسلام بوده است و آن را به ياران خود گوشزد می‏فرموده است .
رسول اكرم مكرر در كلمات خويش به اين نكته اشاره فرموده است كه قرآن‏
را به بينش مخصوص يك عصر و زمان محدود نكنيد . فرمود :
" ظاهر قرآن زيبا و باطن آن ژرفاست ، آن را حد و نهايتی است و فوق‏
آن حد و نهايتی ديگر است ، شگفتيهای آن پايان نمی‏يابد