كردند ولی بر خود مردم ايران نه بر مردم بيگانه و آنهم يك ماليات‏
سرانه‏ای بوده كه برای جنگ جمع ميكردند ، و بعد اين كلمه از ايران رفته‏
است به " حيره " كه شهری بوده است تقريبا در محل نجف فعلی و بعد از
حيره به ساير جزيره العرب رفته و استعمال شده است .
بعضی ديگر ميگويند نه ، درست است كه كلمه جزيه با " گزيت - گزيه "
خيلی نزديك است ولی اين لغتی است عربی از ماده جزا . اغلب لغوين چنين‏
عقيده دارند . بلغتش فعلا ما كار نداريم اصلا ماهيت جزيه چيست ؟ آيا
جزيه يعنی باج دادن ؟ آيا اسلام گفته است با اينها بجنگيد تا وقتيكه حاضر
بشوند بشما مسلمانان باج بدهند وقتيكه باج دادند ديگر نجنگيد . شاعر هم‏
ميگويد :
مائيم كه از پادشاهان باج گرفتيم زان پس كه از ايشان كمر و تاج‏
گرفتيم
بهرحال آيا مقصود از جزيه باج است آنوقت اين سؤال پيش ميايد كه يعنی‏
چه ؟ اين چه دستوريست ؟ آيا اين يك حكم زوری نيست و اين چه مبنای‏
حقوقی و چه مبنای عادلانه‏ای ميتواند داشته باشد كه اسلام بمسلمين اجازه‏
بدهد يا واجب كند كه با اهل اديان ديگر بجنگيد تا آنها مسلمان بشوند يا
باج بدهند ؟ !
هر دو طرف وسيله اشكال است . بجنگيد تا مسلمان بشوند يعنی دين را
تحميل كنيد ، بجنگيد تا باج بدهند يعنی يك پولی را بانها تحميل بكنيد .
بهرحال تحميل است ، يا تحميل عقيده است و يا تحميل پول . در اين باره‏
هم بايد مفصل بحث بكنيم كه اصلا جزيه در اسلام چی بوده آيا واقعا باج بوده‏
يا چيز ديگری .

4 - معنی " صاغرون "

بعد در اينجا دارد : « و هم صاغرون ». در حاليكه آنها كوچك