پاورقی : . 1 همان ماخذ ، ص . 145
و انديشه در آنها رشد میكند ، از قدرت غريزه كاسته میشود و در حقيقت
حس و انديشه جانشين غريزه میشود ، از اين رو حشرات بيشترين و قوی ترين
غرايز را دارند و انسان كمترين آنها را .
. 5 جامعه انسان از نظر اجتماعی در يك مسير تكاملی است و همان طور كه
حيوانات در مراحل ابتدايی نيازمند به غريزه بوده اند و تدريجا كه نيروی
حس و تخيل و احيانا تفكر در آنها رشد يافته ، هدايتهای حسی و فكری
جانشين هدايت غريزه شده است ، جامعه انسانی نيز در مسير تكاملی خود كم
كم به جايی رسيده كه نيروی تعقل در او رشد يافته و همين جهت سبب ضعف
غريزه ( وحی ) شده است . میگويد :
" در دوران كودكی بشريت ، انرژی روانی چيزی را آشكار میسازد كه من آن
را " خود آگاهی پيغمبرانه " مینامم و به وسيله آن در انديشه فردی و
انتخاب راه زندگی ، از طريق پيروی از دستورها و داوريها و انتخابها و
راه های عملی حاضر و آماده ، صرفه جويی میشود ولی با تولد عقل و ملكه
نقادی ، زندگی به نفع خود ، تشكيل و نمو آن اشكال از خود آگاهی را كه
نيروی روانی در مرحله قديم تر تكامل بشری به آن صورت جريان داشت ،
متوقف میسازد آدمی نخست در فرمان شهوت و غريزه است عقل استدلال كننده
كه تنها همان سبب تسلط وی بر محيط است ، خود تكامل و پيشرفتی است ، و
چون عقل تولد يافت بايستی كه آن را با جلوگيری از اشكال ديگر معرفت (
هدايتها و معرفتهای غريزی ) تقويت كنند " ( 1 ) .
پاورقی : . 1 همان ماخذ ، ص . 145 |