به خارج ببرند ، به مشورت پرداخت در احزاب و در تبوك نيز با اصحاب
به شور پرداخت .
نرمی و مهربانی پيغمبر ، عفو و گذشتش ، استغفارهايش برای اصحاب و
بيتابیاش برای بخشش گناه امت ، همچنين به حساب آوردنش اصحاب و
ياران را ، طرف شور قرار دادن آنها و شخصيت دادن به آنها از علل عمده
نفوذ عظيم و بینظير او در جمع اصحابش بود . قرآن كريم به اين مطلب
اشاره میكند آنجا كه میفرمايد :
" به موجب مهربانیای كه خدا در دل تو قرار داده تو با ياران خويش
نرمش نشان میدهی اگر تو درشتخو و سخت دل میبودی از دورت پراكنده
میشدند پس عفو و بخشايش داشته باش و برای آنها نزد خداوند استغفار كن
و با آنها در كارها مشورت كن ، هرگاه عزمت جزم شد ديگر بر خدا توكل كن
و ترديد به خود راه مده " ( 1 ) .
نظم و انضباط
نظم و انضباط بر كارهايش حكمفرما بود اوقات خويش را تقسيم میكرد و
به اين عمل توصيه مینمود اصحابش تحت تاثير نفوذ او دقيقا انضباط را
رعايت میكردند برخی تصميمات را لازم میشمرد آشكار نكند و نمیكرد ، مبادا
كه دشمن از آن آگاه گردد يارانش تصميماتش را بدون چون و چرا به كار
میبستند ، مثلا فرمان میداد كه آماده باشيد ، فردا حركت كنيم ، همه به
طرفی كه او فرمان میداد همراهش روانه میشدند ، بدون آنكه از مقصد نهايی
آگاه
پاورقی :
. 1 فبما رحمة من الله لنت لهم و لو كنت فظا غليظ القلب لانفضوا من
حولك فاعف عنهم و استغفر لهم و شاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوكل علی
الله ». ( آل عمران / 159 ) .