د . تحصيل درآمد از طريق امور زيانبار به حال فرد يا جامعه : درآمد از
طريق مشروب فروشی ، آلات قمار فروشی ، و همچنين درآمد از طريق فروش‏
نجس العينها ، جنسهای تقلبی و مغشوش از اين قبيل است : قمار ، قيادت‏
، هجو مؤمن ، اعانت ظلمه ، پذيرفتن پست از دست ستمگر و غيره .
البته نوعی ديگر كسب حرام هست كه نه به دليل موافق مصلحت نبودن كار
است ، بلكه به دليل فوق مبادله بودن آن است برخی كارها در حدی از
قداست است كه طرف معاوضه واقع شدن آنها بر ضد حرمت و حيثيت آنهاست‏
، از قبيل : تحصيل درآمد از طريق افتاء يا قضاء يا تعليم اصول و فروع دين‏
يا وعظ و اندرز و چيزهايی از اين قبيل و احتمالا پزشكی اين سلسله كارها به‏
دليل شرافت و قداست خاص ، فوق مبادله اند و بالاتر از آنند كه وسيله‏
تحصيل درآمد و جمع ثروت گردند اينها يك سلسله واجبات اند كه بلاعوض‏
بايد صورت گيرند و بيت المال مسلمين عهده دار هزينه زندگی متصديان اين‏
شغلهای مقدس است .
. 24 قداست دفاع از حقوق : دفاع از حقوق - اعم از حقوق فردی و حقوق‏
اجتماعی - و مبارزه با متجاوز ، واجب و مقدس است :
« لا يحب الله الجهر بالسوء من القول الا من ظلم »( 1 ) .
خداوند دوست نمی‏دارد اعلان به بدگويی ( رسواسازی ) را مگر در مورد
مظلوم نسبت به ظالم .
رسول اكرم ( ص ) فرمود :

پاورقی :
. 1 نساء / . 148