سطح ارزش ذاتی بالا میرود ؟ به نظر میرسد هنوز موضوع ارزش ذاتی كاملا حال
نشده است .
ص 27 :
" پس بنابر آنچه گذشت " كار اجتماعا لازم " به واسطه تكنيك متوسط
اجتماع ، و چابكی متوسط ، و خبرگی متوسط كارگر و نيز شرايط متوسط كار
تعيين میگردد . ولی از طرف ديگر ، تكنيك اجتماع ، خبرگی كارگر ، و
شرايط كار ، ثابت و بدون تغيير ، و در حال سكون نيستند . . .
اگر مصرف آلومينيوم در سی ساله اخير هشت هزار برابر افزايش يافته
است ، نبايد علت پايين آمدن بهای اين فلز را در روابط عرضه و تقاضا
جستجو كرد ، بلكه بر عكس ، افزايش تقاضا نتيجه حتمی تنزل بها است ، و
علت اوليه پايين آمدن بها نيز تنزل ارزش ، يعنی تقليل زمان كار اجتماعا
لازم برای توليد میباشد " .
ظاهرا مقصود اين است كه بر خلاف آنچه گفته میشود كه تنزل نرخ ، معلول
افزايش عرضه است و به نوبه خود علت كاهش عرضه نيز هست ، زيرا تقاضا
هميشه از يك مقدار معين تجاوز نمیكند ، اين قضيه ثابت میكند كه تقاضا
ميزان ثابت ندارد و كاهش بها علت افزايش تقاضا میشود ، و علت اوليه
تنزل بها افزايش عرضه بر تقاضا نيست ، زيرا معلوم نيست عرضه بر تقاضا
افزايش داشته باشد ، بلكه با اين كه عرضه و تقاضا معادل است ، چون زمان
كار تقليل يافته ، و كار ملاك ارزش است ، خواه ناخواه بها تنزل پيدا
كرده است . پس معلوم میشود علت اصلی تعيين كننده بها ، عرضه و تقاضا
نيست ، كار است . در ص 30 تحت عنوان " كار ساده و كار
|