ح . افراد در توليد آزادند يا نه ؟ با عبارت ديگر هدف توليد بايد چه
باشد ؟ هر چه سود دارد ؟ يا هر چه مفيد است ؟ در رژيم سرمايهداری آزادی
مطلق است ، در رژيم سوسياليستی چون توليد و تقسيم به دست اجتماع است
قهرا دائر مدار احتياج اجتماع است ، در اسلام با حفظ مالكيت فردی جلوی
آزادی توليد را در غير امور مورد احتياج اجتماع گرفتهاند ، مكاسب محرمه
عبارت است از كسب به كار غيرمفيد يا مضر .
ط . آيا اسلام تسلط اقتصادی و ديكتاتوری افراد معين را و رهبری اقتصادی
افراد معين را در اجتماع به بهانه مالكيت فردی میپذيرد ؟ يا اين جهت
چون مربوط به مصالح عاليه اجتماع است ، به علاوه ، سلب آزادی عموم است
آن را نمیپذيرد .
اصول و موازين كلی اسلامی با تسلط و ديكتاتوری اقتصادی توافق ندارد .
ی . رابطه كار و ثروت . آيا هميشه ثروت بايد ناشی از كار باشد ؟ و يا
بايد ناشی از كار ديگری بدون ميل و رضای او نباشد . سوسياليستها چون
طرفدار اين اصلند كه ثروت الزاما بايد ناشی از كار باشد ، ارث را منع
میكنند ، قهرا هبه و بخشش را هم بايد از طرف بخشش كننده و گيرنده
ظالمانه بدانند . سود بازيافته اگر وجود پيدا كند از نظر اسلام منعی ندارد
، نظير قرعه كشی و جايزه نه لاتار .
يا . در اختيار گرفتن نرخ كارگر به وسيله ايجاد محيط اضطراری . لازمه
رژيم سرمايهداری اين است ، آيا اسلام ايجاد اينگونه اضطرارها را جايز
میشمارد يا نه ؟
يب . سوسياليستها مدعی هستند كه هر چند مالكيت فردی را مطلقا نفی
نمیكنند ولی با تكامل ابزار توليد ، مالكيت فردی مستلزم
|