بخش چهارم اسلام و تجدد زندگی
مقتضيات زمان . دين و مقتضيات زمان از نظر نهرو . خاصيت انطباق اسلام با پيشرفتهای زندگی اعجاب خارجيان را برانگيخته است . اسلام برای احتياجات ثابت ، قوانين ثابت و برای احتياجات متغير ، وضع ناثابت و متغيری در نظر گرفته است . اگر همه چيز را با زمان منطبق كنيم پس خود زمان را با چه چيز منطبق سازيم ؟ فكر عدم انطباق اسلام با زمان ناشی از جمود گروهی و جهالت گروهی ديگر است . قرآن جامعه اسلامی را به گياهی كه در حال رشد است تشبيه میكند . كلمه " پديده قرن " خانوادههای بی شماری را متلاشی كرده است . جامد جز با كهنه خو نمیگيرد ، و جاهل هر فسادی را به نام مقتضيات زمان موجه میشمارد . پيچ و لولاهائی كه در ساختمان قوانين اسلامی به كار رفته و به آنها خاصيت تحرك و انعطاف داده است . كلاه لگنی حرام نيست ، طفيليگری حرام است . اسلام برای قاعده ضرر و قاعده حرج حق " وتو " قائل شده است .