تسكين آلام اجتماع ، خيانت و تخدير و نارواست ، سنگ در راه تكامل‏
انداختن و در صف دشمنان تكامل وارد شدن است . زيرا گامهای اصلاحی و
التيام بخش ، شكاف را - ولو به طور موقت - كمتر می‏كند . از
ناسازگاريها می‏كاهد و كمتر شدن شكاف و كاهش ناسازگاريها آهنگ مبارزه‏
را كند می‏كند ، كند شدن آهنگ مبارزه موجب تأخير موعد جهش و انقلاب‏
می‏گردد و تأخير انقلاب مساوی است با توقف بيشتر جامعه در مرحله پيشين و
عقب افتادن تكامل . اين ها نتايجی است كه از بينش ابزاری تاريخ گرفته‏
می‏شود .