نتيجه
از مجموع آنچه گذشت معلوم شد كه رسول اكرم به حكم تاريخ قطعی و به شهادت قرآن و به حكم قرائن فراوانی كه از تاريخ اسلام استنباط میشود ، لوح ضميرش از تعلم از بشر پاك بوده است . او انسانی است كه جز مكتب تعليم الهی مكتبی نديده و جز از حق دانشی نياموخته است . او گلی است كه جز دست باغبان ازل دست ديگری در پرورشش دخالت نداشته است . او با آنكه با قلم و كاغذ و مركب و خواندن و نوشتن آشنا نبود ، در كتاب مقدس خويش به قلم و آثار قلم به عنوان يك امر مقدس سوگند ياد كرد ( 1 ) و در اولين پيام آسمانی خود فرمان خواندنپاورقی : . 1 " ن و القلم و ما يسطرون »" ( قلم / 1 ) .