پاورقی : . 1 حديد / . 25 . 2 انسان / 1 و . 2
« ليقوم الناس بالقسط غ" (1) برای اينكه خود مردم قيام به قسط و عدالت
بكنند ، خود مردم خوبی را برای خود كسب كنند . " « انا خلقنا الانسان من
نطفة امشاج نبتليه فجعلناه سميعا بصيرا انا هديناه السبيل اما شاكرا و
اما كفورا »" ( 2 ) .
پس گذشته از اينكه حكمت باری تعالی اقتضا میكند كه هر مسببی به وسيله
سبب خاص خودش صورت بگيرد ، وضع خاص انسان چنين امری را اقتضاد میكند
، و حتی نكتهای در اينجا هست - كه در آيات بعد آن را بيشتر توضيح
میدهيم - و آن اين است كه مسؤول دين ، يعنی مسؤول ترويج و پخش دين ،
مسؤول حفظ و نگهداری و صيانت دين فقط انبياء نيستند ، مردم هم در اينجا
مسؤوليتی دارند و اين مسؤوليت را بسا هست با زور و با نيرو بايد انجام
بدهند . اينجاست كه مسأله آهن را مطرح میكند : " « و انزلنا الحديد فيه
بأس شديد و منافع للناس »" . هر چيزی در عالم طبيعت برای غايتی خلق
شده و احيانا برای غايات ديگری كه هدف اصفی نيست ( و ) در موارد ديگر
هم مورد استفاده قرار میگيرد . خدا آهن را فرستاده است در عالم به اين
معنی كه آهن را نازل كرده - چون گفتيم خدا همه چيز را نازل كرده و نازل
شدن يعنی از اراده حق ناشی شدن - برای اينكه يكی از ابزارها و وسايلی
است كه بشر در عالم میتواند از آن استفاده كند بلكه از مهمترين موادی
است كه بشر در اين عالم آنها را مورد استفاده خودش قرار داده است .
آنگاه استفادهای كه از آهن در جنگها میشود ممكن است كسی بگويد اين ديگر
استفاده به اصطلاح عرضی است نه استفاده اصلی . ولی قران میخواهد بگويد نه
، اين در خلقت آهن اصالت دارد : " « و انزلنا الحديد فيه بأس شديد و
منافع للناس »
پاورقی : . 1 حديد / . 25 . 2 انسان / 1 و . 2 |