امت آخر الزمان سه گروه هستيد : سابقان ، اصحاب الميمنة ، اصحاب‏
المشئمة ، ولی در ميان اولين شما از سابقان بيشترند تا آخرين شما .
مطلبی هست از بو علی سينا راجع به همين آيه و راجع به اينكه آيا
مجموعا اهل سعادت بيشترند يا اهل شقاوت ؟ بعضی می‏گويند مجموعا اهل‏
شقاوت بيشترند يعنی آنهايی كه عاقبت كارشان عذاب است بيشترند از
آنهايی كه عاقبت كارشان نعيم است . اينجا يك ايراد و يك شبهه وارد
شده است كه چگونه می‏تواند چنين باشد كه مال كار اكثريت مردم بر شقاوت‏
باشد و مال كار اقليت بر سعادت ؟ فلاسفه اين مسأله را به شكل خاصی تقرير
كرده‏اند . بو علی سينا در اينجا يك حرف خيلی خوب و شيرين و زيبايی‏
دارد كه بعد ملاصدرا وديگران همان حرف او را نقل كرده‏اند و چيزهايی هم به‏
آن اضافه كرده‏اند . خلاصه حرفش اين است : مقصود ما از اهل شقاوت و اهل‏
عذاب چه كسانی هستند ؟ اگر مقصود همه مردمی باشد كه به نوعی عذاب‏
می‏كشند ولو در برزخ ، و بعد در قيامت پاك می‏شوند يا قبل از تمام شدن‏
حساب ، يا حتی به جهنم می‏روند ولی بعد آزاد و خلاص می‏شوند ، ( به عبارت‏
ديگر ) اگر مقصود از اهل نعيم كسانی است كه به هيچ وجه هيچ عذابی‏
نمی‏كشند ، از همان لحظه‏ای كه از اين دنيا می‏روند غرق در نعيم‏اند الی الابد
، و اهل عذاب يعنی‏كسانی كه به نوعی و لو در وقت مردن ، و لو در عالم‏
برزخ عذاب می‏كشند ، می‏شود گفت اكثريت مردم اهل عذابند يعنی به نوعی‏
رنج را خواهند چشيد . ولی اين حساب درست نيست ، عاقبت را بايد سنجيد
. اگر ما عاقبت را بخواهيم بسنجيم اكثريت مردم در نهايت امر اهل نجات‏
هستند منتها گروهی از اول اهل نجاتند، گروهی عذاب مختصری می‏كشند " ممكن‏
است كه همان قبض روحشان پاك كننده‏شان بشود و بعد از قبض روح كارشان‏
صاف است ) ، عده‏ای