شهید آوینی

ورود به ویژه نامه ماه رمضان

 
حضرت آيت ‌الله فاضل لنکرانى (مدظله العالى)
 

حد ترخّص

سوال : كسى كه اهل تهران است اگر به قصد قم حركت كند، كجا مى تواند نماز را شكسته و روزه اش را افطار كند و چنانچه به شهر رى برسد نمازش چه حكمى دارد؟

جواب : در صورتى كه وطن او تهران است همين كه از آخر خانه هاى تهران به طرف شهر رى و قم حركت كرد، وقتى به جايى رسيد كه ديگر خانه هاى آخر تهران را نبيند و صداى اذان محله هاى آخر تهران را نشنود نمازش شكسته و روزه اش را افطار كند.

سوال : دو منطقه مسكونى (روستا) كه قبلا جدا بودند ولى الآن به هم متصلشده اند و هنوز اسمشان فرقى نكرده ساكنين اين دو محل حد ترخص را از كجا بايد حساب كنند؟

جواب : اگر يك محل شناخته شوند گرچه داراى دو اسم باشند حد ترخّص را از مجموعه بايد حساب كرد.

سوال : حد ترخّص چيست؟

جواب : محلّى است كه ديوارهاى شهر ديده نشود و اذان شهر هم شنيده نشود. و حد ترخص به اختلاف موارد از نظر مسطح بودن زمين و وجود و عدم وجود حائل مانند كوه فرق مى كند.


مسافت شرعى

سوال : اينجانب از وطنم كه اطراف شهر اصفهان است به قصد اصفهان مى روم، تا اوّل شهر چهار فرسخ نيست لكن تا محلى كه قصد اينجانب است، مثل بازار اصفهان چهار فرسخ مى باشد، نماز و روزه ام چه حكمى دارد؟ البته بنا دارم همان روز برگردم

جواب : در فرض سؤال نماز تمام و روزه صحيح است.

سوال : مسافت شرعى از كجا تا كجا محاسبه مى شود؟

جواب : از جايى كه عرفاً آخر محل است تا ابتداى محل ديگر محاسبه مى شود.

سوال : مسافت شرعى چه مقدار است؟

جواب : مسافت شرعى هشت فرسخ است كه حدود 45 كيلومتر مى باشد و كسى كه مجموع رفت و برگشت او هشت فرسخ باشد، به شرط آنكه رفتن او كمتر از چهار فرسخ نباشد بايد نماز را شكسته بخواند.

سوال : اينجانب از وطنم كه اطراف شهر اصفهان است به قصد اصفهان مى روم، تا اوّل شهر چهار فرسخ نيست لكن تا محلى كه قصد اينجانب است، مثل بازار اصفهان چهار فرسخ مى باشد، نماز و روزه ام چه حكمى دارد؟ البته بنا دارم همان روز برگردم

جواب : در فرض سؤال نماز تمام و روزه صحيح است.

سوال : مسافت شرعى از كجا تا كجا محاسبه مى شود؟

جواب : از جايى كه عرفاً آخر محل است تا ابتداى محل ديگر محاسبه مى شود.

سوال : مسافت شرعى چه مقدار است؟

جواب : مسافت شرعى هشت فرسخ است كه حدود 45 كيلومتر مى باشد و كسى كه مجموع رفت و برگشت او هشت فرسخ باشد، به شرط آنكه رفتن او كمتر از چهار فرسخ نباشد بايد نماز را شكسته بخواند.


كم شدن مسافت به جهت توسعه محلّ

سوال : آيا تهران و شهر رى و باقرآباد كه فعلا متصل يا نزديك به متصل شدن هستند يك شهر حساب مى شوند؟

جواب : خير، از جهت احكام مسافر سه شهر مستقل مى باشند.

سوال : چند سال قبل، قريه اى با شهرى چهار فرسخ فاصله داشت، و اهل قريه در سفر به شهر نماز را قصر و روزه را افطار مى كردند، ولى فعلا شهر بزرگ شده و فاصله بين شهر و قريه حدود سه فرسخ گرديده، فعلا وظيفه اهالى قريه هنگام سفر به شهر چيست؟

جواب : در صورتى كه فاصله كمتر از مسافت شرعى شده، نماز را تمام و روزه را بگيرند.

سوال : آيا تهران و شهر رى و باقرآباد كه فعلا متصل يا نزديك به متصل شدن هستند يك شهر حساب مى شوند؟

جواب : خير، از جهت احكام مسافر سه شهر مستقل مى باشند.

سوال : چند سال قبل، قريه اى با شهرى چهار فرسخ فاصله داشت، و اهل قريه در سفر به شهر نماز را قصر و روزه را افطار مى كردند، ولى فعلا شهر بزرگ شده و فاصله بين شهر و قريه حدود سه فرسخ گرديده، فعلا وظيفه اهالى قريه هنگام سفر به شهر چيست؟

جواب : در صورتى كه فاصله كمتر از مسافت شرعى شده، نماز را تمام و روزه را بگيرند.


وطن

سوال : اگر مسافر بعد از ظهر از وطن خود به قصد مسافت شرعى حركت كند حكم نماز و روزه او چگونه است؟

جواب : روزه آن روز صحيح است ولى نماز خود را اگر بخواهد در سفر بخواند بايد شكسته بخواند.

سوال : زنانى كه بدون توجه به اعراض و عدم اعراض از وطن اصلى شان به شهر ديگر به منزل شوهر مى روند و پس از توجه و التفات هم نوعاً قصد دارند كه اگر زناشويى شان تا آخر عمر برقرار و باقى بماند در وطن شوهر اقامت كنند والاّ به وطن خودشان برگردند، بفرماييد كه حكم نماز و روزه اين زنها در وقتى كه به وطن اصلى شان مى آيند چگونه است؟

جواب : تا از وطن اصلى چشم نپوشيده و اعراض نكرده اند حكم وطن باقى است و نمازشان در آنجا تمام است.

سوال : اگر پسر در وطن اوّلى پدر به دنيا بيايد و مدت كمى در همانجا باشد و بعد بجاى ديگر برود و آنجا را محل سكونت قرار دهد، كدام محل وطن او محسوب مى شود؟

جواب : مكان دوم.

سوال : اينجانب ساكن تهران مى باشم و در 36 كيلومترى تهران در منطقه اى كوهستانى باغ و خانه دارم، كه گاهى براى تفريح و استفاده از آب و هوا به آنجا مى روم، با توجه به اينكه در آن محل بدنيا نيامده ام، نماز و روزه ام در آنجا چه حكمى دارد؟

جواب : در فرض سؤال نماز شما قصر است و روزه تان صحيح نيست، مگر اينكه قصد ده روز يا قصد توطن دائمى ـ اگرچه سالى چند ماه باشد ـ در آنجا بكنيد.

سوال : در توضيح المسائل مسأله 1353 فرموده ايد: «تا انسان قصد ماندن هميشگى در جايى كه غير وطن اصلى خودش است، نداشته باشد، وطن او حساب نمى شود، مگر آنكه بدون قصد ماندن آنقدر بماند كه مردم محل بگويند وطن اوست»، اكنون با توجه به اين مسأله اينجانب كه مدت 8 سال است در قم مشغول تحصيل هستم و ازدواج هم كرده ام، ولى قصد حتمى ماندن دائم در قم را ندارم، وظيفه من چيست، البته قصد رفتن حتمى هم ندارم و فعلا نمى توانم براى آينده ام تصميم جدى بگيرم

جواب : در صورتى كه قصد رفتن گرچه در چند سال آينده نداشته باشيد و مردم شما را اهل قم بشمارند، قم براى شما حكم وطن را دارد، هرچند كه قصد ماندن هميشگى را نداشته باشيد.

سوال : منظور از مدّت زمانى كه مردم محل بگويند اينجا وطن اوست چقدر است؟

جواب : ميزان صدق عرفى است.

سوال : در صورت اتخاذ وطن جديد، چه مدت بايد در آن اقامت كرد تا وطن صدق كند؟

جواب : بعد از قصد توطن دائمى مقدارى كه عرفاً بگويند آنجا ساكن شده، و ظاهراً شش ماه كافى است.

سوال : مقصود از وطن اصلى كه در رساله توضيح المسائل براى آن احكامى بيان فرموده ايد چيست؟

جواب : مقصود از وطن اصلى جايى است كه شخص در آنجا متولد شده و جايگاه پدرى او بوده است.

سوال : اگر مسافر بعد از ظهر از وطن خود به قصد مسافت شرعى حركت كند حكم نماز و روزه او چگونه است؟

جواب : روزه آن روز صحيح است ولى نماز خود را اگر بخواهد در سفر بخواند بايد شكسته بخواند.

سوال : زنانى كه بدون توجه به اعراض و عدم اعراض از وطن اصلى شان به شهر ديگر به منزل شوهر مى روند و پس از توجه و التفات هم نوعاً قصد دارند كه اگر زناشويى شان تا آخر عمر برقرار و باقى بماند در وطن شوهر اقامت كنند والاّ به وطن خودشان برگردند، بفرماييد كه حكم نماز و روزه اين زنها در وقتى كه به وطن اصلى شان مى آيند چگونه است؟

جواب : تا از وطن اصلى چشم نپوشيده و اعراض نكرده اند حكم وطن باقى است و نمازشان در آنجا تمام است.


عبور مسافر از وطن خود

سوال : وطن اينجانب قم است ولى ساكن اراك مى باشم، حال اگر مسافرت كنم و از قم بگذرم و به ده كيلومترى آن طرف قم كه مقصدم مى باشد برسم، آيا نمازم در اينجا تمام است؟ و آيا مسافت را بايد از قم حساب نمايم يا از اراك؟

جواب : در فرض سؤال نماز شماتمام است و مسافت را بايد از قم حساب كنيد.

سوال : مسافرى كه اهل اراك است به قم آمده، سپس از قم به قصد بروجرد حركت كرده و از ميان زمينهاى مزروعى خودش كه در كمتر از حد ترخص شهر اراك است (يعنى ديوار خانه هاى اراك را مى بيند و صداى اذان شهر را مى شنود) عبور كرده و براى نماز پياده مى شود، آيا نماز او قصر است يا تمام؟

جواب : در فرض سؤال نماز او تمام است.

سوال : وطن اينجانب قم است ولى ساكن اراك مى باشم، حال اگر مسافرت كنم و از قم بگذرم و به ده كيلومترى آن طرف قم كه مقصدم مى باشد برسم، آيا نمازم در اينجا تمام است؟ و آيا مسافت را بايد از قم حساب نمايم يا از اراك؟

جواب : در فرض سؤال نماز شماتمام است و مسافت را بايد از قم حساب كنيد.

سوال : مسافرى كه اهل اراك است به قم آمده، سپس از قم به قصد بروجرد حركت كرده و از ميان زمينهاى مزروعى خودش كه در كمتر از حد ترخص شهر اراك است (يعنى ديوار خانه هاى اراك را مى بيند و صداى اذان شهر را مى شنود) عبور كرده و براى نماز پياده مى شود، آيا نماز او قصر است يا تمام؟

جواب : در فرض سؤال نماز او تمام است.


اعراض از وطن

سوال : دخترى در شهرى غير از زادگاه خود شوهر كرده و هم اكنون در وطن شوهر خود زندگى مى كند، اگر به وطن اصلى خود بيايد نماز و روزه اش چگونه است؟

جواب : اگر از وطن اصلى خود اعراض و چشم پوشى كرده و تصميم دارد براى هميشه در وطن شوهرش زندگى كند، وطن شوهر وطن او نيز مى شود و اگر احياناً براى صله رحم يا غيره به وطن اصلى خود آمد نمازش شكسته است و روزه اش صحيح نيست، مگر اينكه قصد ده روز كند.

سوال : اينجانب در شهرى شغلى دارم، وقتى بوطن برگردم نمازم چگونه است؟

جواب : اگر از وطن خود اعراض نكرده ايد، نماز شما تمام است.

سوال : اعراض از وطن يعنى چه؟

جواب : اعراض از وطن ترك وطن و تصميم به عدم اقامت در آن مى باشد، به اينكه ديگر قصد زندگى در آنجا را نداشته باشد.

سوال : دخترى در شهرى غير از زادگاه خود شوهر كرده و هم اكنون در وطن شوهر خود زندگى مى كند، اگر به وطن اصلى خود بيايد نماز و روزه اش چگونه است؟

جواب : اگر از وطن اصلى خود اعراض و چشم پوشى كرده و تصميم دارد براى هميشه در وطن شوهرش زندگى كند، وطن شوهر وطن او نيز مى شود و اگر احياناً براى صله رحم يا غيره به وطن اصلى خود آمد نمازش شكسته است و روزه اش صحيح نيست، مگر اينكه قصد ده روز كند.

سوال : اينجانب در شهرى شغلى دارم، وقتى بوطن برگردم نمازم چگونه است؟

جواب : اگر از وطن خود اعراض نكرده ايد، نماز شما تمام است.

سوال : اعراض از وطن يعنى چه؟

جواب : اعراض از وطن ترك وطن و تصميم به عدم اقامت در آن مى باشد، به اينكه ديگر قصد زندگى در آنجا را نداشته باشد.


تبعيت زن و اولاد در وطن

سوال : اگر انسان از شهر ديگر زن بگيرد، وطن زن شهر خودش مى باشد يا شهر شوهرش؟

جواب : اگر قصد شوهر اين باشد كه تا آخر عمر در وطن خودش زندگى كند و قصد زن هم اين باشد كه تا آخر عمر همراه شوهر و در شهر او زندگى كند، شهر شوهر وطن زن مى شود و شهر خود زن ديگر وطن او نيست.

سوال : آيا فرزند در وطن يا اعراض از آن تابع پدر است يا مى تواند مستقل باشد؟

جواب : فرزند تا وقتى مستقل نشده، در وطن تابع سرپرست خود مى باشد. اما هرگاه زندگى مستقل پيدا كرد، مى تواند براى خود وطن انتخاب كند يا اعراض كند.

سوال : آيا زن در وطن يا اعراض از وطن تابع شوهر خود مى باشد يا مى تواند مستقل باشد؟

جواب : زن در وطن تابع شوهر خود نيست، بلكه در صورتى كه بخواهد همراه شوهر و در محل زندگى او زندگى كند، وطن زوج وطن او هم مى شود. ولى اگر بخواهد با توافق شوهر يا حتى بدون توافق شوهر در جاى ديگرى زندگى دائمى داشته باشد، همانجا وطن او مى باشد.

سوال : دخترى كه شوهر كرده، آيا در انتخاب وطن تابع شوهر است و يا خود بايد مستقلا تصميم بگيرد و اگر به وطن اصلى خود برود، چه وظيفه اى دارد؟

جواب : زن در انتخاب وطن تابع شوهر نيست و در صورتى كه از وطن اصلى خود اعراض نكرده باشد، نماز وى در آنجا تمام و روزه واجب است.

سوال : شخصى از قم به تهران رفته است و در آنجا ساكن شده و ازدواج كرده است، ولى از وطن خود (قم) اعراض نكرده، اكنون بفرماييد اگر همسرش را از تهران براى دو يا سه روز زيارت و صله رحم به قم بياورد در حالى كه خودش نماز را در قم تمام مى خواند، همسرش چه وظيفه اى دارد؟

جواب : در فرض سؤال، نماز همسر در قم قصر است، مگر اينكه قصد ماندن ده روز بكند.

سوال : تابعيت زن و فرزند از شوهر و پدر در توطن و اعراض قهرى است يا اختيارى و مربوط به نظر و تصميم خود زن و فرزند است يا نه؟

جواب : زن و فرزند در توطن و اعراض تابعيت ندارند، مگر اينكه بنا داشته باشند هركجا شوهر و پدر زندگى مى كند زندگى كنند و خود در تصميم گيرى استقلال عرفى نداشته باشند، در اين صورت تابعيت عرفى در توطن و اعراض هست. ولى در صورتى كه خود مستقل در تصميم گيرى هستند و زن از وطن اصلى خود چشم نپوشيده اعراض محقق نمى شود، اگر چه شوهر مثلا چشم پوشيده باشد و همينطور است فرزند. پس فرزند وقتى در زندگى مستقل شد، از تابعيت خارج مى شود.

سوال : در مورد تبعيت اولاد از والدين در قصر و اتمام نماز، اولا آيا اولاد تابع پدر و مادر هر دو هستند يا تابع پدر؟ و چنانچه وطن مادر غير از وطن پدر باشد وظيفه اولاد چيست؟ با توجه به اينكه پدر در وطن مادر مسافر است؟ و ثانياً اين تبعيت تا چه زمانى است؟ و ثالثاً شهرى كه فرزند در آن متولد شده لكن نه وطن پدر او است و نه وطن مادر او آيا وطن او محسوب مى شود؟

جواب : به طور كلى تبعيت به اين است كه شخص در اراده و زندگى استقلال نداشته باشد و تابع اراده و زندگى ديگرى باشد و در اين جهت فرقى بين صغير و كبير و پدر و مادر و همسر و بيگانه نيست. بنابراين اگر فرزند تابع مادر بوده و خواه ناخواه با مادر و در وطن مادر زندگى كند و در آنجا بزرگ شود، وطن مادر او هم خواهد بود اگرچه وطن پدر محسوب نشود و پدر در آنجا مسافر باشد و اين تبعيت تا زمانى است كه فرزند در زندگى و اراده مستقل شود و به ميل خود تصميم ماندن يا اعراض بگيرد.

سوال : آيا زن در وطن تابع شوهر است؟

جواب : زن تابع نيست و ميزان تصميم و قصد خودش مى باشد.

سوال : اگر انسان از شهر ديگر زن بگيرد، وطن زن شهر خودش مى باشد يا شهر شوهرش؟

جواب : اگر قصد شوهر اين باشد كه تا آخر عمر در وطن خودش زندگى كند و قصد زن هم اين باشد كه تا آخر عمر همراه شوهر و در شهر او زندگى كند، شهر شوهر وطن زن مى شود و شهر خود زن ديگر وطن او نيست.

سوال : آيا فرزند در وطن يا اعراض از آن تابع پدر است يا مى تواند مستقل باشد؟

جواب : فرزند تا وقتى مستقل نشده، در وطن تابع سرپرست خود مى باشد. اما هرگاه زندگى مستقل پيدا كرد، مى تواند براى خود وطن انتخاب كند يا اعراض كند


قصد اقامت

سوال : اينجانب از وطن اصلى خود به تهران آمده ام و قصد اقامت ده روز كرده ام و از اوّل بنا داشته ام همه روزه براى كار به بهشت زهرا بروم، آيا نماز و روزه ام صحيح است؟

 

جواب : نماز شكسته و روزه صحيح نيست، چون قصد اقامت ده روز در يك مكان را نداريد.

سوال : شخصى در غير وطن اصلى خود براى تحصيل آمده است. اگر اين شخص در محلّ تحصيل خود قصد اقامت ده روز كند، آيا مى تواند در طول اقامت خود به شهرهاى هم جوار محل تحصيل خود مسافرت كند؟

جواب : اگر به حد مسافت شرعى مسافت كند قصد اقامت او به هم مى خورد. ولى اگر حدود چند ساعت در كمتر از مسافت شرعى سفر كند، قصد اقامت او به هم نمى خورد.

سوال : كسى كه در غير وطن اصلى اش زندگى مى كند و براى رفتن به محلّ كار بايد از حدّ ترخص بگذرد، حكم نماز و روزه او در محلّ زندگى و محلّ كار چيست؟

جواب : اگر قصد اقامت ده روز در محلّ سكونت فعلى نداشته باشد، در هر دو محلّ نماز او شكسته و روزه اش باطل است.

سوال : اينجانب براى تبليغ در دو قريه نزديك به هم مى مانم، آيا قصد اقامت در اين دو قريه جايز است؟

جواب : اگر آن دو قريه به نظر عرف يك محل حساب شود قصد اقامت صحيح است. ولى اگر يكى محسوب نشود چنانچه در يكى از آن دو قريه قصد اقامت كنيد و بنا داشته باشيد همه روزه به قريه ديگر برويد ولى شب آنجا نمانيد، در اين صورت قصد اقامت محقق مى شود و اگر بخواهيد چهار فرسخ برويد باز قصد اقامت محقق نمى شود.

سوال : طلاّبى كه بنا دارند در ماه رمضان در يك قريه بمانند و از اول بنا دارند به روستاهاى اطراف كه در پنج كيلومترى يا پانزده كيلومترى قرار دارند براى تبليغ روزانه بيشتر از چندين ساعت بروند و گاهى شب هم آنجا مى مانند. لطفاً راه تمام خواندن نماز و گرفتن روزه شان را بفرماييد؟

جواب : در صورتى كه در يك محل قصد اقامه كنند كه ده روز در آنجا بمانند، اگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتى از جاهاى ديگر او را دعوت كنند، نماز و روزه آنان در محل اقامت و روستاهاى اطراف تا به چهار فرسخى نرسد تمام و صحيح است، هرچند شب در آن روستاهاى ديگر بمانند، و نيز اگر ده روز در يك محل با قصد اقامت بمانند از روز يازدهم به بعد مى توانند به اطراف و قريه هاى مجاور كه به چهار فرسخى نمى رسد رفت و آمد كنند و نماز و روزه آنان تمام و صحيح است، هرچند شبها هم در آن روستاها بمانند.

سوال : دانشجويى قصد كرده ده روز در محلى بماند، سپس به دليل ملغى شدن كلاس روز پنجشنبه مى خواهد به مسافرت برود، آيا اين مسافرت جايز است؟

جواب : مانعى ندارد.

سوال : مسافرى قصد كرده ده روز در محلّى بماند، بعد از آنكه ده روز در آنجا اقامت كرد روز يازدهم به قريه اى رفته كه فاصله آن تا محل اقامت 2 فرسخ است و روز يا شب را در آنجا ماند، آيا در آن يك روز يا شب كه آنجا مانده، نمازش شكسته است يا نه؟ و همچنين پس از بازگشت به محل اقامت، آيا لازم است دوباره قصد ده روز بكند؟

جواب : اگر موقع رفتن به آن محل، قصد سفر جديد ندارد، و قصد دارد به همان محلّى كه اوّل قصد ماندن كرده برگردد، نمازش در آن محل و در محلّ اقامت تمام است و نيازى به تجديد قصد اقامت نيست.

سوال : اگر شخصى احتمال بدهد كه به دليل پيش آمدن كارى نتواند ده روز بماند تكليف او چيست، آيا مى تواند قصد كند و اگر آن كار پيش آمد، از قصد خود اعراض كند؟

جواب : اگر پيش آمدِ احتمالى، امرى غير منتظره باشد، لطمه اى بقصد اقامت ده روز نمى زند.

سوال : اگر شخصى قصد كرده ده روز در محلّى بماند، ولى بعداً براى كارى پيش بينى نشده بخواهد چندين بار، و چندين ساعت تا كمتر از مسافت 5/22 كيلومتر از محلّ اقامت خود خارج شود، آيا به اقامت او ضرر مى زند؟

جواب : به قصد اقامت ضرر نمى زند، حتى اگر از ابتدا قصد داشته باشد، مشروط بر اينكه شب در محل قصد اقامت بماند و رفت و آمد كمتر از 6 ساعت باشد.

سوال : شخصى به مشهد مقدس رفته است و بنا دارد ده روز در آنجا بماند، در كجا مى تواند نماز را تمام بخواند؟

جواب : وقتى به شهر مشهد رسيد نماز را تمام بخواند. ولى اگر بخواهد قبل از رسيدن به مشهد مقدس در جايى كه ديوارهاى شهر پيداست يا صداى اذان به گوش مى رسد نماز بخواند، احتياط واجب آن است كه نماز را هم تمام بخواند و هم شكسته.

سوال : زن مسافر، در ايام عادت وارد مشهد مقدّس شده است، و سه روز از ايام عادتش باقى است، و بنا دارد جمعاً ده روز در مشهد بماند، آيا بايد صبر كند تا پاك شود و قصد كند يا اينكه از اوّل ورود قصد ده روز كند، به طورى كه 3 روز اوّل جزء ده روز باشد؟

جواب : مجرّد قصد ده روز كافى است. اگرچه مقدارى از آنرا در حال عادت بگذراند. بلكه اگر از اوّل ورود تا دهم حائض باشد، قصد ده روز كافى است كه بعد از آن اگر يك روز هم بماند، بايد نماز را تمام بخواند.

سوال : اگر كودكى قبل از بلوغ وارد مشهد شود و بنا دارد جمعاً ده روز بماند و روز پنجم اقامت بالغ شد، آيا بايد در پنج روز باقى مانده نمازش را تمام بخواند يا شكسته؟

جواب : همين كه از اوّل قصد ده روز داشته، بايد نماز را تمام بخواند.

سوال : كسى كه تصميم دارد ده روز جايى بماند تا روزه و نمازش تمام باشد، آيا لازم است نيت خود را به زبان آورد؟

جواب : همين كه تصميم دارد ده روز در جايى بماند، نمازش تمام و روزه اش صحيح است و لازم نيست بزبان يا قلب بگذراند.

سوال : اينجانب از وطن اصلى خود به تهران آمده ام و قصد اقامت ده روز كرده ام و از اوّل بنا داشته ام همه روزه براى كار به بهشت زهرا بروم، آيا نماز و روزه ام صحيح است؟

جواب : نماز شكسته و روزه صحيح نيست، چون قصد اقامت ده روز در يك مكان را نداريد.

سوال : شخصى در غير وطن اصلى خود براى تحصيل آمده است. اگر اين شخص در محلّ تحصيل خود قصد اقامت ده روز كند، آيا مى تواند در طول اقامت خود به شهرهاى هم جوار محل تحصيل خود مسافرت كند؟

جواب : اگر به حد مسافت شرعى مسافت كند قصد اقامت او به هم مى خورد. ولى اگر حدود چند ساعت در كمتر از مسافت شرعى سفر كند، قصد اقامت او به هم نمى خورد.

سوال : كسى كه در غير وطن اصلى اش زندگى مى كند و براى رفتن به محلّ كار بايد از حدّ ترخص بگذرد، حكم نماز و روزه او در محلّ زندگى و محلّ كار چيست؟

جواب : اگر قصد اقامت ده روز در محلّ سكونت فعلى نداشته باشد، در هر دو محلّ نماز او شكسته و روزه اش باطل است.

سوال : اينجانب براى تبليغ در دو قريه نزديك به هم مى مانم، آيا قصد اقامت در اين دو قريه جايز است؟

جواب : اگر آن دو قريه به نظر عرف يك محل حساب شود قصد اقامت صحيح است. ولى اگر يكى محسوب نشود چنانچه در يكى از آن دو قريه قصد اقامت كنيد و بنا داشته باشيد همه روزه به قريه ديگر برويد ولى شب آنجا نمانيد، در اين صورت قصد اقامت محقق مى شود و اگر بخواهيد چهار فرسخ برويد باز قصد اقامت محقق نمى شود.

سوال : طلاّبى كه بنا دارند در ماه رمضان در يك قريه بمانند و از اول بنا دارند به روستاهاى اطراف كه در پنج كيلومترى يا پانزده كيلومترى قرار دارند براى تبليغ روزانه بيشتر از چندين ساعت بروند و گاهى شب هم آنجا مى مانند. لطفاً راه تمام خواندن نماز و گرفتن روزه شان را بفرماييد؟

جواب : در صورتى كه در يك محل قصد اقامه كنند كه ده روز در آنجا بمانند، اگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتى از جاهاى ديگر او را دعوت كنند، نماز و روزه آنان در محل اقامت و روستاهاى اطراف تا به چهار فرسخى نرسد تمام و صحيح است، هرچند شب در آن روستاهاى ديگر بمانند، و نيز اگر ده روز در يك محل با قصد اقامت بمانند از روز يازدهم به بعد مى توانند به اطراف و قريه هاى مجاور كه به چهار فرسخى نمى رسد رفت و آمد كنند و نماز و روزه آنان تمام و صحيح است، هرچند شبها هم در آن روستاها بمانند.

سوال : دانشجويى قصد كرده ده روز در محلى بماند، سپس به دليل ملغى شدن كلاس روز پنجشنبه مى خواهد به مسافرت برود، آيا اين مسافرت جايز است؟

جواب : مانعى ندارد.

سوال : مسافرى قصد كرده ده روز در محلّى بماند، بعد از آنكه ده روز در آنجا اقامت كرد روز يازدهم به قريه اى رفته كه فاصله آن تا محل اقامت 2 فرسخ است و روز يا شب را در آنجا ماند، آيا در آن يك روز يا شب كه آنجا مانده، نمازش شكسته است يا نه؟ و همچنين پس از بازگشت به محل اقامت، آيا لازم است دوباره قصد ده روز بكند؟

جواب : اگر موقع رفتن به آن محل، قصد سفر جديد ندارد، و قصد دارد به همان محلّى كه اوّل قصد ماندن كرده برگردد، نمازش در آن محل و در محلّ اقامت تمام است و نيازى به تجديد قصد اقامت نيست.


كسى كه محل كار يا تحصيل او در غير وطن اوست

سوال : استادى بين دو شهر كه هيچكدام وطن او نيست و با وطن او بيش از هشت فرسخ فاصله دارند رفت و آمد دارد و در يك جا تحصيل و در جاى ديگر تدريس مى كنند، آيا هر دو به عنوان شغل او محسوب مى شود؟

جواب : بلى هر دو شغل او محسوب مى شود و نماز او در هر يك از اين دو شهر و نيز در مسير به احتياط واجب شكسته و روزه صحيح نيست.

سوال : دانشجويى كه در هفته يك يا دو بار مسافت شرعى را طى مى كند، مثلا پنج روز در شهرى براى تحصيل سكونت دارد و دو روز آخر هفته را به شهر خود باز مى گردد، آيا حكم دائم السفر را دارد؟

جواب : در فرض سؤال، نماز به احتياط واجب شكسته است و روزه صحيح نيست.

سوال : افرادى كه به عنوان كارمند و كارگر در شركت ذوب آهن كار مى كنند، كه سابقه كار آنها گاهى بيش از 20 سال است. اگر فاصله وطن و محلّ كار آنها چهار فرسخ يا پيش از آن باشد و هر روز اين مسير را رفت و آمد كنند، حكم نماز و روزه آنها در محلّ كار چگونه است؟

جواب : در فرض سؤال، نماز به احتياط واجب قصر است و روزه صحيح نيست.

سوال : كسى كه در غير وطنش كار مى كند، يعنى هرهفته يكبار يا بيشتر مى رود و برمى گردد، آيا در بين راه كه عبور و مرور مى كند نمازش تمام است؟ بعضى از معلّمين در غير وطن تدريس مى كنند و هر هفته يكبار به دانشگاه براى درس خواندن مى روند، نمازشان چه صورت دارد؟

جواب : در هر دو صورت نماز به احتياط واجب شكسته و روزه صحيح نيست.

سوال : كسى كه در طول سال پانزده روز در جايى كار مى كند و پانزده روز در وطن مى ماند. نماز و روزه او چگونه است؟

جواب : در وطن كه حكمش معلوم است و در محل كار چنانچه در يك محل 15 روز بماند نمازش تمام است.

سوال : پاسدارى هستم كه محل سكونتم گلپايگان و خدمتم در اصفهان مى باشد و هر هفته از شنبه تا دوشنبه در محل خدمت و مابقى هفته در شهر و وطنم مى باشم. نماز و روزه من چگونه است؟

جواب : در محل خدمت و در بين راه نماز به احتياط واجب شكسته و روزه صحيح نيست.

سوال : آيا حكم كثير السفر و دائم السفر يكى است، يعنى مثلا افرادى كه براى تحصيل از شهرى به شهر ديگرى مى روند با كسى كه شغل او سفر است در تمام خواندن نماز و گرفتن روزه برابرند؟

جواب : ملاك در اتمام نماز و صحت روزه اين است كه شغل او سفر باشد، مانند راننده و خلبان و امثال آنها و دوام و كثرت سفر براى كسى كه شغل او سفر نيست اثرى ندارد، بلكه نماز اين افراد به احتياط واجب شكسته و روزه صحيح نيست.

سوال : كسانى كه شغلشان در سفر است مانند دانشجويانى كه از شهرستانها به تهران آمده و معمولا جمعه ها به وطن برمى گردند، يا معلمانى كه همه روزه از تهران براى تدريس به كرج مى روند و عصر برمى گردند، با توجه به اينكه اين افراد قبلا مقلد حضرت امام(رحمه الله) بوده اند و بعد از رحلت ايشان با اجازه آيات عظام آقاى اراكى و آقاى گلپايگانى و آقاى خويى به تقليد امام باقى مانده اند، نسبت به نماز و روزه چه وظيفه اى دارد؟

جواب : به نظر اينجانب نماز اين افراد در غير از وطن خودشان بنابر احتياط شكسته است ولى اين قبيل افراد كه شغلشان در سفر است مى توانند در اين مسأله به فتواى يكى از اين سه بزرگوار «رضوان الله عليهم» عمل كنند يا به فالاعلم رجوع كنند. و نماز را تمام و روزه را بگيرند.

سوال : استادى بين دو شهر كه هيچكدام وطن او نيست و با وطن او بيش از هشت فرسخ فاصله دارند رفت و آمد دارد و در يك جا تحصيل و در جاى ديگر تدريس مى كنند، آيا هر دو به عنوان شغل او محسوب مى شود؟

جواب : بلى هر دو شغل او محسوب مى شود و نماز او در هر يك از اين دو شهر و نيز در مسير به احتياط واجب شكسته و روزه صحيح نيست.

سوال : دانشجويى كه در هفته يك يا دو بار مسافت شرعى را طى مى كند، مثلا پنج روز در شهرى براى تحصيل سكونت دارد و دو روز آخر هفته را به شهر خود باز مى گردد، آيا حكم دائم السفر را دارد؟

جواب : در فرض سؤال، نماز به احتياط واجب شكسته است و روزه صحيح نيست.


كسى كه شغل او سفر كردن است

سوال : اگر كسى بدون نياز به سفر دائماً سفر كند تا كثيرالسفر شود، آيا حكم كثيرالسفر را دارد؟

جواب : مناط در قصر و اتمام اين است كه سفر شغل شخص محسوب شود مثل راننده و دوره گرد كه نمازش تمام است. ولى اگر شغل شخص سفر نباشد بلكه شغل او در سفر است، مثل دانشجويان، معلمان، كارگران كارخانه ها نمازشان به احتياط واجب شكسته است، هرچند كثيرالسفر باشند.

سوال : شخصى از اهل «اصفهان» در «شهرضا» كه حدود 20 فرسخ است باغى خريده و در آنجا لوازم زندگى فراهم كرده و دوره سال، روزهاى جمعه به آن باغ مى رود و گاهى شب جمعه هم در آنجا مى ماند، و فقط براى تفريح و آب و هوا به آنجا رفت و آمد مى كند، نماز و روزه او چگونه است؟

جواب : چون شغل او سفر نيست، نمازش شكسته است و روزه اش را هم در آنجا بايد افطار كند.

سوال : افرادى كه در مسافت شرعى، نامه هاى پستى را ردّ و بدل مى كنند، و يا سيم هاى تلفن و يا لوله هاى گاز و امثال آنرا تعمير مى كنند. يا براى تعمير راه آهن در حال گشت زنى در مسافت شرعى هستند، حكم نماز و روزه آنها چيست؟

جواب : اشخاصى كه مانند نامه رسان و يا مسؤول تداركات هستند كه بايد چيزهايى را با خود ببرند بطورى كه كار آنان به نحو دوره گردى است، نمازشان تمام و روزه آنها صحيح است و همچنين افرادى كه مانند كارمند يا مهندس راه آهن و غيره كه بين راهها سركشى مى كنند به طورى كه صدق كند كار آنان به نحو دوره گردى است، نمازشان تمام و روزه صحيح است.

سوال : برادران سپاهى كه كارشان گشت زنى با اتومبيل در محدوده بيش از چهار فرسخ خارج از شهر مى باشد، حكم نماز و روزه آنها به چه صورتى است؟

جواب : اگر شغلشان گشت زنى است، نمازشان تمام و روزه صحيح است.

سوال : اينجانب در پاسگاه نگهبان مى باشم و عدّه اى در حوزه محل كار بيش از چهار فرسخ به گشت زنى مشغول مى باشند. لطفاً وظيفه ما را نسبت به نماز و روزه بيان فرماييد؟

جواب : افرادى كه شغلشان نگهبانى در پاسگاه است، در صورتى كه از وطنشان چهار فرسخ يا بيشتر فاصله دارند و رفت و آمد مى كنند، حكم مسافر را دارند و نمازشان در پاسگاه قصر است. مگر اينكه قصد ده روز كنند. ولى افرادى كه شغل آنها گشت زنى در حوزه محل كار است، و تا مسافت چهار فرسخ و بيشتر گشت زنى مى كنند، در گشت زنى، نمازشان تمام و روزه صحيح است.

سوال : سربازى از شهرستان به يكى از پادگانهاى تهران آمده و مأموريتش گشت زنى در اطراف تهران تا شعاع بيش از مسافت شرعى است و مقرّش در تهران است. نماز و روزه او چگونه است و سفر اول وى چه وقت و كجا پايان مى يابد، كه از سفر دوم نماز را تمام و روزه را بگيرد؟

جواب : در فرض سؤال وقتى از شهرش به مقصد تهران حركت كرد و به پادگان رسيد، سفر اولش محقق شده و با شروع گشت زنى، سفر دوم شروع و بايد نماز را تمام و روزه را بگيرد.

سوال : پيلهورها كه هر روز يا هر هفته در مسافرت مى باشند و كارشان پيلهورى است، تكليف آنان نسبت به نماز و روزه چه مى باشد؟

جواب : پيلهور حكم راننده را دارد.

سوال : در فرض فوق اگر بدون قصد، ده روز مانده در سفر اول چه وظيفه اى دارد؟

جواب : در اين صورت، در سفر اول احوط جمع بين قصر و اتمام است.

سوال : شخصى كه شغلش سفر است و اهل آبادان مى باشد، در سفر شغلى به بندرعباس رفته است و تا يك ماه در حال تردد مانده تا اينكه كشتى آمده و با او به سفر دريا رفته، آيا در سفر اول نمازش شكسته است يا تمام؟

جواب : در فرض سؤال نماز در سفر اول قصر است. (چون سى روز مترددّاً ماندن بمنزله قصد اقامت عشرة و قاطع سفر است)

سوال : شخصى كه شغلش مسافرت بوده، بعد از ماندن ده روز در وطن جنسى را از شهر خود به اصفهان كه فاصله آن بيش از هشت فرسخ است برده و جنس در آنجا فروش نرفته لذا آنرا به شهر كرد برده، آيا همين كه به شهر كرد رفته، سفر دوم است و نماز را تمام بخواند؟

جواب : سفر اول از وطن به مقصد (اصفهان) است و از آنجا به مقصد ديگر (شهر كرد) سفر دوم محسوب مى شود و بايد نماز را تمام بخواند.

سوال : اينجانب اهل قم مى باشم و شغلم رانندگى است كه مسافر به تهران مى برم. در يكى از سفرها ده روز با قصد اقامه در تهران ماندم و مجدداً مسافر به قم آوردم و بنا دارم باز مسافر ببرم، بفرماييد سفر اول من تا كجا پايان مى يابد؟

جواب : وقتى از تهران سفر خود را آغاز كرديد و به قم رسيديد سفر اول شما محقق شده و همين كه مجدداً و بدون ماندن ده روز در قم، مسافر برديد سفر دوّم شما شروع و نماز تمام و روزه صحيح است.

سوال : فرموده ايد: كسى كه شغلش مسافرت است اگر ده روز يا بيشتر در وطن خود بماند چه قصد ماندن ده روز را داشته باشد و چه بدون قصد بماند، بايد در سفر اول كه مى رود نماز را شكسته بخواند. حال اگر كسى در غير وطن خود ده روز بماند وظيفه اش در سفر اول چيست و آيا فرقى بين قصد ده روز و عدم قصد وجود دارد؟

جواب : اگر قصد ده روز در غير وطن كرده، در سفر اولى كه بعد از ده روز مى رود نماز را شكسته بخواند. ولى اگر ده روز در غير وطن بدون قصد اقامت مانده در سفر اول بنابر احتياط واجب نماز را هم تمام و هم شكسته بخواند.

سوال : راننده اى در بين راه ماشينش خراب شده و مجبور است براى تهيّه وسايل يدكى، با ماشين ديگرى به شهرستانى در پنج فرسخى برود و برگردد. با توجه به اينكه ماشين، وسيله شغل و كار او مى باشد، آيا در اين سفر، كه براى تهيّه لوازم ماشين سفر كرده نمازش قصر مى شود يا اين سفر جزء سفر شغلى محسوب مى شود؟

جواب : اين سفر شغل محسوب نمى شود و احكام مسافر را دارد.

سوال : اينجانب راننده يك شركت مسافربرى مى باشم. اكنون دوازده روز مرخصى گرفته ام و بنا دارم به مدت يك هفته به همراه خانواده ام به مشهد مقدس مسافرت كنم، آيا در سفر مشهد نمازم قصر است يا تمام؟ و آيا بعد از دوازده روز كه به كارم برمى گردم در سفر اوّل نمازم قصر است يا تمام؟

جواب : در فرض سؤال، در سفر مشهد مقدس نماز شما قصر است. ولى پس از بازگشت به كار خودتان چون ده روز در يك جا نمانده ايد در سفر اول نمازتان تمام است. بلى اگر ده روز در وطن خود يا در غير وطن با قصد اقامت بمانيد، در سفر اول نمازتان شكسته است.

سوال : اگر كسى بدون نياز به سفر دائماً سفر كند تا كثيرالسفر شود، آيا حكم كثيرالسفر را دارد؟

جواب : مناط در قصر و اتمام اين است كه سفر شغل شخص محسوب شود مثل راننده و دوره گرد كه نمازش تمام است. ولى اگر شغل شخص سفر نباشد بلكه شغل او در سفر است، مثل دانشجويان، معلمان، كارگران كارخانه ها نمازشان به احتياط واجب شكسته است، هرچند كثيرالسفر باشند.

سوال : شخصى از اهل «اصفهان» در «شهرضا» كه حدود 20 فرسخ است باغى خريده و در آنجا لوازم زندگى فراهم كرده و دوره سال، روزهاى جمعه به آن باغ مى رود و گاهى شب جمعه هم در آنجا مى ماند، و فقط براى تفريح و آب و هوا به آنجا رفت و آمد مى كند، نماز و روزه او چگونه است؟

جواب : چون شغل او سفر نيست، نمازش شكسته است و روزه اش را هم در آنجا بايد افطار كند.

سوال : افرادى كه در مسافت شرعى، نامه هاى پستى را ردّ و بدل مى كنند، و يا سيم هاى تلفن و يا لوله هاى گاز و امثال آنرا تعمير مى كنند. يا براى تعمير راه آهن در حال گشت زنى در مسافت شرعى هستند، حكم نماز و روزه آنها چيست؟

جواب : اشخاصى كه مانند نامه رسان و يا مسؤول تداركات هستند كه بايد چيزهايى را با خود ببرند بطورى كه كار آنان به نحو دوره گردى است، نمازشان تمام و روزه آنها صحيح است و همچنين افرادى كه مانند كارمند يا مهندس راه آهن و غيره كه بين راهها سركشى مى كنند به طورى كه صدق كند كار آنان به نحو دوره گردى است، نمازشان تمام و روزه صحيح است.

سوال : برادران سپاهى كه كارشان گشت زنى با اتومبيل در محدوده بيش از چهار فرسخ خارج از شهر مى باشد، حكم نماز و روزه آنها به چه صورتى است؟

جواب : اگر شغلشان گشت زنى است، نمازشان تمام و روزه صحيح است.

سوال : اينجانب در پاسگاه نگهبان مى باشم و عدّه اى در حوزه محل كار بيش از چهار فرسخ به گشت زنى مشغول مى باشند. لطفاً وظيفه ما را نسبت به نماز و روزه بيان فرماييد؟

جواب : افرادى كه شغلشان نگهبانى در پاسگاه است، در صورتى كه از وطنشان چهار فرسخ يا بيشتر فاصله دارند و رفت و آمد مى كنند، حكم مسافر را دارند و نمازشان در پاسگاه قصر است. مگر اينكه قصد ده روز كنند. ولى افرادى كه شغل آنها گشت زنى در حوزه محل كار است، و تا مسافت چهار فرسخ و بيشتر گشت زنى مى كنند، در گشت زنى، نمازشان تمام و روزه صحيح است.

سوال : سربازى از شهرستان به يكى از پادگانهاى تهران آمده و مأموريتش گشت زنى در اطراف تهران تا شعاع بيش از مسافت شرعى است و مقرّش در تهران است. نماز و روزه او چگونه است و سفر اول وى چه وقت و كجا پايان مى يابد، كه از سفر دوم نماز را تمام و روزه را بگيرد؟

جواب : در فرض سؤال وقتى از شهرش به مقصد تهران حركت كرد و به پادگان رسيد، سفر اولش محقق شده و با شروع گشت زنى، سفر دوم شروع و بايد نماز را تمام و روزه را بگيرد.


مسافرى كه نمى داند چند روز در محل مى ماند

سوال : بيمارى كه در شهرى غير از وطن خود بسترى است و مدت يك ماه از بسترى شدن او مى گذرد و معلوم نيست كه درمان او چه مدت ديگر طول مى كشد تكليف نماز و روزه او چيست؟

جواب : بعد از گذشت سى روز نماز او تمام و روزه او صحيح است.

سوال : اگر زندانى را از زندان به جاى ديگر مثل بيمارستان بردند كه با زندان فاصله دارد و دو مرتبه به آن برگرداندند، حكم نماز و روزه او چيست؟

جواب : اگر فاصله بيمارستان و زندان هشت فرسخ باشد و او را بى اختيار به آنجا برده باشند، بايد احتياط كند و جمع بخواند و روزه را هم بهمان نحو كه ذكر شد بگيرد. مگر اينكه سى روز در آنجا مردد بماند، كه بعد از آن نمازش تمام است. يا از ابتدا بداند كه ده روز در آنجا مى ماند.

سوال : اگر زندان در فاصله كمتر از 22كيلومترى شهر واقع شده باشد، حكمش چيست؟

جواب : نماز او تمام است و بايد روزه بگيرد.


بلاد كبيره

سوال : آيا تهران از بلاد كبيره است؟

جواب : به نظر اينجانب تهران از بلادكبيره نيست و در ايران بلد كبيرهوجود ندارد.

سوال : مقصود از بلاد كبيره چيست؟

جواب : بلاد كبيره به شهرهاى فوق العاده بزرگ گفته مى شود، بگونه اى كه حركت از شمال به جنوب يا مشرق به مغرب آن سفر شناخته شود.

سوال : آيا تهران از بلاد كبيره است؟

جواب : به نظر اينجانب تهران از بلادكبيره نيست و در ايران بلد كبيرهوجود ندارد.

سوال : مقصود از بلاد كبيره چيست؟

جواب : بلاد كبيره به شهرهاى فوق العاده بزرگ گفته مى شود، بگونه اى كه حركت از شمال به جنوب يا مشرق به مغرب آن سفر شناخته شود.


سفر معصيت

سوال : اگر در مسافرت از نوبت بليط ديگران استفاده شود يا با بليطى كه پول آنرا ديگرى پرداخته بدون جلب رضايت صاحب بليط استفاده شود، نماز و روزه فرد استفاده كننده چه صورتى دارد؟

جواب : در صورتى كه از نوبت ديگران استفاده كند و پول بليط را خودش بدهد نماز او شكسته است و نبايد روزه بگيرد. و همين طور اگر از بليط ديگرى استفاده كند كه حكم مركب غصبى را دارد ولى به احتياط مستحب در فرض دوم نماز را هم تمام و هم شكسته بخواند و روزه را بگيرد و قضاى آنرا نيز بگيرد.

سوال : با توجه به اينكه استفاده شخصى از ماشين دولتى جايز نيست، آيا اگر كارمند دولت از ماشين دولتى جهت سفرهاى شخصى خود استفاده كند، سفر او معصيت است تا نماز او تمام و روزه اش صحيح باشد؟ و نيز اگر كسى براى مسافرت بليط كسى را غصب كند و با آن سفر كند، چه حكمى دارد؟

جواب : هرچند عمل او در موارد فوق جايز نيست، ولى سفر او سفر معصيت نيست و نمازش شكسته است.

سوال : اگر در مسافرت از نوبت بليط ديگران استفاده شود يا با بليطى كه پول آنرا ديگرى پرداخته بدون جلب رضايت صاحب بليط استفاده شود، نماز و روزه فرد استفاده كننده چه صورتى دارد؟

جواب : در صورتى كه از نوبت ديگران استفاده كند و پول بليط را خودش بدهد نماز او شكسته است و نبايد روزه بگيرد. و همين طور اگر از بليط ديگرى استفاده كند كه حكم مركب غصبى را دارد ولى به احتياط مستحب در فرض دوم نماز را هم تمام و هم شكسته بخواند و روزه را بگيرد و قضاى آنرا نيز بگيرد.

سوال : با توجه به اينكه استفاده شخصى از ماشين دولتى جايز نيست، آيا اگر كارمند دولت از ماشين دولتى جهت سفرهاى شخصى خود استفاده كند، سفر او معصيت است تا نماز او تمام و روزه اش صحيح باشد؟ و نيز اگر كسى براى مسافرت بليط كسى را غصب كند و با آن سفر كند، چه حكمى دارد؟

جواب : هرچند عمل او در موارد فوق جايز نيست، ولى سفر او سفر معصيت نيست و نمازش شكسته است.


مسائل متفرقه سفر

سوال : نيت نماز مسافر چگونه است؟

جواب : همان نيت نماز غير مسافر است و فرقى نمى كند و در نيت نماز ذكر قصر يا اتمام لازم نيست.

سوال : شخصى كه اهل تهران است اگر به قم بيايد، در برگشت كه به مرقد حضرت امام يا بهشت زهرا مى رسد، نماز او در اين دو محل قصر است يا تمام؟

جواب : تا وقتى به تهران نرسيده، نمازش قصر است.

سوال : شخصى كه اهل تهران است اگر بيايد به باقرآباد و برگردد ـ با توجه به اينكه تهران تا باقرآباد بيش از چهار فرسخ است ـ نسبت به نماز و روزه اش چه وظيفه اى دارد؟

جواب : اگر از آخر تهران تا اول باقرآباد چهار فرسخ باشد، نماز شكسته و روزه را بايد افطار كند و اگر فاصله بين آن دو كمتر باشد، نماز تمام و روزه صحيح است.

سوال : نيت نماز مسافر چگونه است؟

جواب : همان نيت نماز غير مسافر است و فرقى نمى كند و در نيت نماز ذكر قصر يا اتمام لازم نيست.

سوال : شخصى كه اهل تهران است اگر به قم بيايد، در برگشت كه به مرقد حضرت امام يا بهشت زهرا مى رسد، نماز او در اين دو محل قصر است يا تمام؟

جواب : تا وقتى به تهران نرسيده، نمازش قصر است.

سوال : شخصى كه اهل تهران است اگر بيايد به باقرآباد و برگردد ـ با توجه به اينكه تهران تا باقرآباد بيش از چهار فرسخ است ـ نسبت به نماز و روزه اش چه وظيفه اى دارد؟

جواب : اگر از آخر تهران تا اول باقرآباد چهار فرسخ باشد، نماز شكسته و روزه را بايد افطار كند و اگر فاصله بين آن دو كمتر باشد، نماز تمام و روزه صحيح است.


نيّت روزه

سوال : شخصى احتمال مى دهد كه روزه قضايى داشته باشد و روزه گرفته است، به اين نيت كه اگر قضا بر ذمّه او است قضاى واجب باشد و گرنه مستحب باشد، آيا اين روزه صحيح است؟

جواب : اگر قصد ما فى الذمّه كند، بى اشكال است.

سوال : شخصى در غير ماه رمضان قصد روزه كرد، بعد منصرف شد ولى چيزى نخورده است، آيا مى تواند دوباره قبل از ظهر نيت روزه قضاى ماه رمضان كند؟

جواب : اگر پيش از ظهر نيّت كند، روزه صحيح است.

سوال : شخصى بعد از طلوع فجر محتلم شده و قبل از ظهر غسل كرده و چيزى نخورده است، آيا مى تواند نيت روزه استيجارى كند؟

جواب : اگر قبل از ظهر نيت كند، صحيح است.

سوال : آيا مى توان قبل از ظهر نيت روزه استيجارى كرد؟

جواب : در صورتى كه مفطرى انجام نداده باشد، مانعى ندارد.

سوال : اگر كسى قبل از طلوع فجر، عمداً قصد روزه نكند، ولى در روز هيچ يك از مفطرات روزه را مرتكب نشود، آيا قضا و كفّاره بر او واجب است؟

جواب : فقط قضا بر او واجب است، همانگونه كه در مسأله قبل بيان شد.

سوال : آيا قصد افطار و روزه خوردن مبطل روزه مى شود و قضا و كفّاره دارد؟

جواب : نيّت افطار و خوردن موجب بطلان روزه نمى شود. ولى اگر نيت كند كه روزه نباشد روزه او باطل است و فقط قضاى آن روز بر او واجب است و كفاره ندارد، چون كفّاره وقتى واجب مى شود كه يكى از مفطرات را مرتكب شود.

سوال : كسى كه در ماه مبارك رمضان براى گرفتن يك ماه روزه نيت مى كند، اما نمى تواند همه آن را بگيرد، چه حكمى دارد؟

جواب : مانعى ندارد.

سوال : آيا نيت در اوّل ماه مبارك رمضان كافى است؟

جواب : بلى، اگر در شب اوّل ماه رمضان نيت كند كه براى امتثال امر الهى اين يك ماه را روزه مى گيرم كفايت مى كند. ولى احوط آن است كه هرشب هم نيت روزه فردا را بكند.

سوال : شخصى احتمال مى دهد كه روزه قضايى داشته باشد و روزه گرفته است، به اين نيت كه اگر قضا بر ذمّه او است قضاى واجب باشد و گرنه مستحب باشد، آيا اين روزه صحيح است؟

جواب : اگر قصد ما فى الذمّه كند، بى اشكال است.

سوال : شخصى در غير ماه رمضان قصد روزه كرد، بعد منصرف شد ولى چيزى نخورده است، آيا مى تواند دوباره قبل از ظهر نيت روزه قضاى ماه رمضان كند؟

جواب : اگر پيش از ظهر نيّت كند، روزه صحيح است.


مبطلات روزه

سوال : در صورت اجبار فرماندهان ارتش به زدن موزيك، تكليف دانش آموزان و پرسنل موزيك چه مى باشد؟

جواب : در فرض سؤال، سعى كنند آب دهان را كه مجدّداً به دهان برمى گردد در آب دهان مستهلك و مخلوط كنند كه رطوبت خارجى به آن گفته نشود، در اين صورت روزه صحيح است و در غير اين صورت قضا دارد، هرچند كه كفاره ندارد.

سوال : آيا موزيك زدن در ماه مبارك رمضان با كيفيتى كه در پايين مى آيد روزه را باطل مى كند و قضا و كفاره دارد؟

الف ـ تعدادى از سازها زير زبان رفته و درآورده مى شود و مجدّداً به داخل دهان مى رود و فرصتى براى پاك كردن رطوبت يا بيرون ريختن آب دهان نيست.

ب ـ دسته ديگر سازها روى لب گذاشته و مدام بايد زبان زد و بعد از برداشتن از لب و گذاشتن مجدد بر لب آب داخل لوله آنها در نتيجه دم و بازدم به داخل دهان آمده و فرو بردن آن اجتناب ناپذير است و امكان دور انداختن نيست.

جواب : بطور كلى اگر ساز با آب دهان تر شود و پس از درآوردن، مجدّداً داخل دهان برده شود و رطوبت آن را فرو برند، روزه باطل مى شود و در صورتى كه از روى عمد و با اختيار اين كار را انجام دهند قضا و كفاره دارد. ولى اگر اجبار باشد كفاره ندارد، فقط قضا دارد. بلى اگر رطوبت بطورى با آب دهان مخلوط و در آب دهان از بين برود كه رطوبت خارج به آن گفته نشود مبطل نيست و روزه صحيح است و قضا و كفاره ندارد.


روزه با حال جنابت

سوال : هرگاه زنى با شوهر خود در شب معاشقه كند و بعد بخوابد و در خود ترشحى را ببيند، وظيفه چيست؟

جواب : زن نيز مانند مرد محتلم مى شود ولى تا يقين پيدا نكرده است كه آن ترشح منى است، لازم نيست غسل كند.

سوال : اگر خانمى با همسر خود در ماه مبارك رمضان شوخى و مزاح كند بعداً ترشّحى در خود ببيند، وظيفه چيست؟

جواب : ترشح مزبور اگر منى باشد و زن بداند كه با اين عمل منى خارج مى شود روزه را باطل مى كند.

سوال : اگر كسى در ماه مبارك رمضان با آب نجس غسل كند و پس از سه روز بفهمد كه آب نجس بوده، نمازهاى اين مدت و روزه اش چه حكمى دارد؟

جواب : روزه هايش صحيح است. ولى بايد پس از غسل نمازهايش را قضا كند.

سوال : كسى كه در ماه مبارك رمضان بر او غسل واجب شده و تمكن از آن ندارد، چه بايد بكند؟

جواب : در فرض سؤال تكليف او تيمم بدل از غسل است و با تيمّم روزه او صحيح است.

سوال : اينجانب در قريه اى بودم كه تبليغات و بيان احكام، كم بود. لذا از مسائل شرعى بى اطّلاع بودم. و فقط مى دانستم كه نماز و روزه واجب است. ولى از مسأله جنابت و غسل آن آگاهى نداشتم و مدّتى نماز و روزه انجام دادم، بدون اينكه غسل كنم. اكنون متوجّه شدم، تكليفم چيست؟ البته يقين دارم كه مقدارى از نماز و روزه ها، با حال جنابت انجام شده.

جواب : در فرض سؤال كه شما تقصير در ياد گرفتن مسائل نداشته ايد، روزه ها صحيح و قضا ندارد. ولى نمازها را كه مى دانيد با حال جنابت خوانده ايد، بايد قضا كنيد.

سوال : اگر كسى شب جنب شود و مثلا ساعت 3 بامداد بيدار شود و ببيند جنب است و دوباره بخوابد و ساعت 9 صبح از خواب بيدار شود آيا قضا و كفّاره دارد؟

جواب : اگر تصميم داشت كه بعد از ساعتى مثلا بيدار شود و برود غسل كند و اتفاقاً بيدار نشد، روزه را قضا كند ولى كفاره ندارد ولى اگر در اثر بى مبالاتى بوده روزه اش باطل است و قضا و كفاره دارد.

سوال : هرگاه زنى با شوهر خود در شب معاشقه كند و بعد بخوابد و در خود ترشحى را ببيند، وظيفه چيست؟

جواب : زن نيز مانند مرد محتلم مى شود ولى تا يقين پيدا نكرده است كه آن ترشح منى است، لازم نيست غسل كند.

سوال : اگر خانمى با همسر خود در ماه مبارك رمضان شوخى و مزاح كند بعداً ترشّحى در خود ببيند، وظيفه چيست؟

جواب : ترشح مزبور اگر منى باشد و زن بداند كه با اين عمل منى خارج مى شود روزه را باطل مى كند.

سوال : اگر كسى در ماه مبارك رمضان با آب نجس غسل كند و پس از سه روز بفهمد كه آب نجس بوده، نمازهاى اين مدت و روزه اش چه حكمى دارد؟

جواب : روزه هايش صحيح است. ولى بايد پس از غسل نمازهايش را قضا كند.

سوال : كسى كه در ماه مبارك رمضان بر او غسل واجب شده و تمكن از آن ندارد، چه بايد بكند؟

جواب : در فرض سؤال تكليف او تيمم بدل از غسل است و با تيمّم روزه او صحيح است.


استفاده از قرص جلوگيرى از حيض يا باردارى

سوال : خوردن قرص ضد باردارى، در ماه مبارك رمضان چه حكمى دارد؟

جواب : اگر ضرر مهمّى نداشته باشد، اشكال ندارد و فرقى بين ماه رمضان و غير آن نيست.

سوال : زنى، براى اينكه روزه اش را بگيرد، قرص جلوگيرى از عادت ماهيانه، مصرف كرده است، آيا روزه اش صحيح است؟

جواب : اگر با مصرف قرص، عادت نشده، روزه اش صحيح است.

سوال : خوردن قرص ضد باردارى، در ماه مبارك رمضان چه حكمى دارد؟

جواب : اگر ضرر مهمّى نداشته باشد، اشكال ندارد و فرقى بين ماه رمضان و غير آن نيست.

سوال : زنى، براى اينكه روزه اش را بگيرد، قرص جلوگيرى از عادت ماهيانه، مصرف كرده است، آيا روزه اش صحيح است؟

جواب : اگر با مصرف قرص، عادت نشده، روزه اش صحيح است.


روزه بيماران و ضعفا

سوال : چنانچه دكتر شخصى را از گرفتن روزه منع كند، آيا نظر او قابل اجرا است؟

جواب : اگر دكتر متخصص باشد و از گفته او اطمينان حاصل شود، گفتار او حجت است.(5)

سوال : دكتر، اينجانب را از روزه گرفتن منع كرده و اظهار داشته كه روزه برايت ضرر دارد، آيا بايد به گفته او روزه ام را افطار كنم؟

جواب : اگر خوف ضرر باشد، نبايد روزه بگيرد.

سوال : دختر اينجانب نُه سالش شده، ولى روزه گرفتن برايش مشكل است و گاهى به ضعف شديد مبتلا مى شود، آيا افطار كند؟ در صورت افطار آيا قضا بر او لازم است؟

جواب : اگر روزه موجب ضعف غير قابل تحمل بشود و براى او مشقت و حرج داشته باشد روزه نگيرد. ولى بعداً در صورت تمكن و قدرت قضا كند.

سوال : كسى كه در اثر روزه گرفتن دچار كم خونى يا سردرد شديد مى شود، آيا مى تواند روزه نگيرد؟

جواب : اگر ضعف و كم خونى و سردرد به گونه اى باشد كه عادتاً نمى تواند تحمل كند، روزه واجب نيست.

سوال : اينجانب مبتلا به ضعف چشم مى باشم و خيلى مايلم روزه بگيرم، ولى مى ترسم براى چشمانم ضرر داشته باشد، آيا روزه بگيرم؟

جواب : در صورتى كه خوف و ترس ضرر براى چشم داشته باشيد، روزه گرفتن جايز نيست.

سوال : اينجانب مبتلا به سينه درد هستم و گاهى به ضعف غير قابل تحمل مبتلامى شوم و در عين حال راضى نمى شوم روزه ام را بخورم، آيا اگر با اين حال روزه بگيرم صحيح است؟

جواب : اگر روزه باعث پيدايش مرض يا شديد شدن بيمارى شود صحيح نيست و بايد روزه را افطار كنيد.

سوال : چنانچه دكتر شخصى را از گرفتن روزه منع كند، آيا نظر او قابل اجرا است؟

جواب : اگر دكتر متخصص باشد و از گفته او اطمينان حاصل شود، گفتار او حجت است.(5)

سوال : دكتر، اينجانب را از روزه گرفتن منع كرده و اظهار داشته كه روزه برايت ضرر دارد، آيا بايد به گفته او روزه ام را افطار كنم؟

جواب : اگر خوف ضرر باشد، نبايد روزه بگيرد.

سوال : دختر اينجانب نُه سالش شده، ولى روزه گرفتن برايش مشكل است و گاهى به ضعف شديد مبتلا مى شود، آيا افطار كند؟ در صورت افطار آيا قضا بر او لازم است؟

جواب : اگر روزه موجب ضعف غير قابل تحمل بشود و براى او مشقت و حرج داشته باشد روزه نگيرد. ولى بعداً در صورت تمكن و قدرت قضا كند.

سوال : كسى كه در اثر روزه گرفتن دچار كم خونى يا سردرد شديد مى شود، آيا مى تواند روزه نگيرد؟

جواب : اگر ضعف و كم خونى و سردرد به گونه اى باشد كه عادتاً نمى تواند تحمل كند، روزه واجب نيست.


روزه مسافر

سوال : شخصى در ماه مبارك رمضان به خارج از كشور مسافرت مى كند، آيا اين مسافر بايد با اذان ايران افطار كند يا به اذان محل ورود؟ نماز وى چگونه است؟

جواب : طبق اذان محلّ ورود بايد افطار كند و نماز بخواند.

سوال : آيا حكم نماز و روزه مسافر در باب حدّ ترخص فرق مى كند؟

جواب : بلى، در خصوص مسافرت از وطن، اگر بخواهد در فاصله بين وطن و حدّ ترخص نماز بخواند معيناً نماز تمام است. ولى نسبت به روزه در اين فاصله به نحوى كه در دو مسأله قبل بيان شد بايد احتياط كند. اما در محلى كه قصد اقامت كرده، اگر مسافرت كند و بخواهد پيش از حد ترخص نماز بخواند، بنابر احتياط واجب بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند. همانگونه كه روزه را نيز بنابر احتياط واجب بايد بگيرد و قضاى آن را هم بگيرد.

سوال : شخصى كه در ماه مبارك رمضان مسافر است براى اينكه بتواند روزه بگيرد اگر قبل از ظهر به حدّ ترخص بيايد و نيت روزه كند و همين كه ظهر شد از همانجا مجدداً مسافرت كند، آيا روزه اش صحيح است يا نه؟

جواب : اگر بخواهد روزه اش صحيح باشد و قضا نداشته باشد بايد قبل از ظهر وارد وطنش شود و بعد از ظهر از وطن خارج شود، و الاّ بنابر احتياط واجب لازم است بين گرفتن روزه و قضاى آن جمع نمايد.

سوال : اگر شخصى در ماه مبارك رمضان هنگام مراجعت از سفر، پيش از ظهر به حدّ ترخّص وطنش يا جايى كه مى خواهد ده روز در آنجا بماند برسد، ولى بعد از ظهر به وطن يا محلّى كه مى خواهد بماند برسد، و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد، آيا روزه آن روز بر او واجب است يا نه؟

جواب : در فرض سؤال، احتياط واجب جمع بين گرفتن روزه و قضاى آن است.

سوال : شخصى در ماه مبارك رمضان قبل از ظهر از وطنش يا از محل اقامه خود حركت مى كند و خروج او از حد ترخّص(6) بعد از ظهر انجام مى شود. آيا روزه آن روز بر او واجب است يا نه؟

جواب : چنانچه شروع به مسافرت قبل از ظهر باشد و خروج از حدّ ترخص بعد از ظهر، احتياط واجب جمع بين گرفتن روزه و قضاى آن است.

سوال : آيا در سفر معصيت كه نماز تمام است روزه را هم بايد بگيرد؟

جواب : بلى، بايد روزه را بگيرد.

سوال : كسى كه از سفر برمى گردد و قبل از ظهر به حد ترخص وطن مى رسد، آيا روزه آن روز برايش واجب است؟

جواب : در فرض سؤال، احتياط واجب جمع بين گرفتن روزه و قضاى آن است.

سوال : شخصى قبل از ظهر به حدّ مسافت شرعى مسافرت كرده و قبل از ظهر به وطن خود برگشته است، وظيفه او چيست؟

جواب : اگر در سفر مفطرى نياورده، واجب است قصد روزه كند.

سوال : شخصى در سفر بود و قصد داشت پيش از ظهر به وطن برسد و نيت روزه كند، ولى در بين راه سهواً چيزى خورد، آيا مى تواند آن روز را روزه بگيرد؟

جواب : مشكل است.

سوال : آيا مسافرى كه نماز شكسته مى خواند، مى تواند نماز قضاى تمام بخواند و روزه قضا بگيرد؟

جواب : روزه قضا در سفر صحيح نيست، ولى نماز قضا را مى تواند تمام بخواند.


نذر روزه در سفر و غير آن

سوال : كسى كه قضاى روزه ماه رمضان بر عهده دارد، آيا مى تواند نذر كند و روزه نذر بجا آورد؟

جواب : اگر روز معينى را نذر كند كه گرفتن قضاى روزه هاى خودش قبل از آن ممكن باشد، مانعى ندارد.

سوال : آيا مى توان در سفر نذر روزه مستحبى كرد؟ مثلا در راه مشهد يا پس از رسيدن به آنجا بدون قصد اقامت نذر روزه مستحبى كند؟

جواب : خير.

سوال : آيا روزه مستحبى را مى توان در سفر گرفت؟

جواب : نمى شود، مگر اين كه نذر كرده باشد در سفر روزه بگيرد، يا نذر كرده باشد روز معين را چه در سفر و چه در حضر روزه بگيرد.

سوال : شخصى نذر كرده تمام روزهاى جمعه ماه رجب و شعبان را روزه بگيرد، آيا اگر سفرى براى او پيش آيد عمل به اين نذر واجب است؟

جواب : اگر نذر كرده اين روزها را حتى اگر مسافر هم شد روزه بگيرد بايد در سفر نيز بگيرد و در غير اين صورت قضاى روزه نذرى كافى است، كفاره مخالفت با نذر بر او نيست.

سوال : آيا انسان مى تواند نذر كند كه روزه ماه رمضان را در سفر بگيرد؟

جواب : جايز نيست.

سوال : كسى كه قضاى روزه ماه رمضان بر عهده دارد، آيا مى تواند نذر كند و روزه نذر بجا آورد؟

جواب : اگر روز معينى را نذر كند كه گرفتن قضاى روزه هاى خودش قبل از آن ممكن باشد، مانعى ندارد.

سوال : آيا مى توان در سفر نذر روزه مستحبى كرد؟ مثلا در راه مشهد يا پس از رسيدن به آنجا بدون قصد اقامت نذر روزه مستحبى كند؟

جواب : خير.

سوال : آيا روزه مستحبى را مى توان در سفر گرفت؟

جواب : نمى شود، مگر اين كه نذر كرده باشد در سفر روزه بگيرد، يا نذر كرده باشد روز معين را چه در سفر و چه در حضر روزه بگيرد.

سوال : شخصى نذر كرده تمام روزهاى جمعه ماه رجب و شعبان را روزه بگيرد، آيا اگر سفرى براى او پيش آيد عمل به اين نذر واجب است؟

جواب : اگر نذر كرده اين روزها را حتى اگر مسافر هم شد روزه بگيرد بايد در سفر نيز بگيرد و در غير اين صورت قضاى روزه نذرى كافى است، كفاره مخالفت با نذر بر او نيست.

سوال : آيا انسان مى تواند نذر كند كه روزه ماه رمضان را در سفر بگيرد؟

جواب : جايز نيست.


روزه استيجارى

سوال : اگر كسى روزه استيجارى را بعد از ظهر افطار كند، كفاره دارد؟

جواب : كفاره ندارد.

سوال : اگر پسر بزرگ ميت نابالغ باشد، آيا مى تواند قبل از بلوغ روزه هاى پدر خود را بگيرد؟

جواب : اگر مميز باشد و شرايط صحت روزه را مراعات كند، مانعى ندارد.

سوال : كسى كه روزه كفّاره بر عهده دارد و براى او مقدور نيست بطور متوالى روزه بگيرد، آيا مى تواند روزه استيجارى بگيرد؟

جواب : مانعى ندارد.

سوال : آيا بچه نابالغ مى تواند براى گرفتن روزه اجير شود؟

جواب : خلاف احتياط است.

سوال : كسى كه روزه قضاى رمضان به عهده اوست، آيا مى تواند براى ديگرى اجير شود يا تبرّعاً روزه غير را بگيرد؟ روزه قضايى پدر را چطور؟

جواب : روزه قضاى پدر رامى تواند بگيرداما در صورتى مى تواند اجير شود كه زمان آنرا بهوقتى موكول كند كه امكان گرفتن روزه هاى واجب خود را داشته باشد.

سوال : اگر كسى روزه استيجارى را بعد از ظهر افطار كند، كفاره دارد؟

جواب : كفاره ندارد.

سوال : اگر پسر بزرگ ميت نابالغ باشد، آيا مى تواند قبل از بلوغ روزه هاى پدر خود را بگيرد؟

جواب : اگر مميز باشد و شرايط صحت روزه را مراعات كند، مانعى ندارد.

سوال : كسى كه روزه كفّاره بر عهده دارد و براى او مقدور نيست بطور متوالى روزه بگيرد، آيا مى تواند روزه استيجارى بگيرد؟

جواب : مانعى ندارد.

سوال : آيا بچه نابالغ مى تواند براى گرفتن روزه اجير شود؟

جواب : خلاف احتياط است.

سوال : كسى كه روزه قضاى رمضان به عهده اوست، آيا مى تواند براى ديگرى اجير شود يا تبرّعاً روزه غير را بگيرد؟ روزه قضايى پدر را چطور؟

جواب : روزه قضاى پدر رامى تواند بگيرداما در صورتى مى تواند اجير شود كه زمان آنرا بهوقتى موكول كند كه امكان گرفتن روزه هاى واجب خود را داشته باشد.


هلال ماه

سوال : شخص معتبرى تلفن مى كند كه فردا عيد فطر است، آيا قبول مى شود؟

جواب : اگر موجب اطمينان بشود، ترتيب اثر داده شود.

سوال : اگر در ايران هلال رؤيت شد، آيا در افغانستان هم اول ماه ثابت مى شود يا خير؟

جواب : اگر رؤيت هلال در ايران باشد براى افغانستان ثابت نمى شود. بلى اگر رؤيت هلال در شرق ايران باشد، در شهرهاى غربى افغانستان كه هم افق شهرهاى شرقى ايران يا قريب الافق با آنها باشد، ثابت مى شود.

سوال : روزى كه در ايران عيد فطر اعلام مى شود، آيا مردم افغانستان مى توانند عيد بگيرند؟ اگر نمى شود، چطور با عيد در تهران، مردم خرمشهر و آبادان و بندرعباس مى توانند عيد بگيرند، ولى افغانستان نمى توانند؟

جواب : حكم حاكم شرع در مورد اول ماه در شهر محل اعلام و شهرهايى كه با آن شهر هم افق يا قريب الافق هستند يا در غرب آن شهر واقع شده اند مجزى است و حتى براى مقلدين همان حاكم كه در شهرهاى شرقى ساكن هستند ثابت نمى شود. لذا با اعلام رؤيت هلال در تهران، در بندرعباس و بوشهر و آبادان اول ماه ثابت مى شود. ولى در شرق ايران، مثل مشهد و افغانستان ثابت نمى شود.

سوال : در صورتى كه عيد فطر مشكوك باشد و معلوم نيست ماه مبارك 29 روز مى باشد يا 30 روز، حكم حاكم هم دير مى رسد، وظيفه چيست؟

جواب : اول ماه به چند چيز ثابت مى شود، كه در توضيح المسائل مسأله 1780 بيان شده و روزى را كه نمى داند آخر رمضان است يا اوّل شوّال، واجب است روزه بگيرد.

سوال : آيا رؤيت هلال در بلاد بعيده كفايت از ساير بلاد مى كند؟

جواب : اگر قريب الافق باشند كافى است.

سوال : آيا متطوّق و مرتفع بودن هلال دلالت بر شب دوم مى كند؟

جواب : شرعاً دلالت نمى كند.

سوال : اگر در جمهورى اسلامى هلال رؤيت شود، با توجه به اينكه افغانستان در شرق ايران قرار گرفته، در بعضى از مناطق آن كه تقريباً يك ساعت از نظر طلوع و غروب آفتاب با تهران اختلاف دارند، رؤيت ثابت مى شود يا نه؟ و در صورت عدم ثبوت، اگر تاكنون برطبق راديو ايران افطار كرده باشند، آيا موجب قضا و كفاره يا قضاى تنها مى شود؟

جواب : بطور كلى اگر در شهرى اول ماه ثابت شود براى مردم شهر ديگر كه با آن هم افق يا نزديك به هم باشند نيز ثابت مى شود و نيز وقتى اول ماه در تهران ثابت شد براى شهرهايى كه در قسمت غرب تهران واقع شده اند حجت است. ولى براى شهرهايى كه در قسمت شرق تهران واقع هستند حجت نيست و اگر برخلاف عمل كرده اند بايد روزه خود را قضا كنند و اگر در ياد گرفتن كوتاهى كرده اند، كفاره هم دارد.

سوال : اگر ماه در كشورهاى شرقى رؤيت شود، آيا براى كشورهاى غربى حجت است؟

جواب : بلى، رؤيت هلال در مشرق زمين، براى مغرب زمين حجت است و خودبخود ثابت مى شود. ولى رؤيت هلال در مغرب براى شهرهاى مشرق حجت نيست.

سوال : آيا با محاسبات منجمان مخصوصاً در حال حاضر كه امكانات دقيقى در اختيار دارند، اول ماه ثابت مى شود؟

جواب : هركس از گفته آنها يقين يا اطمينان پيدا كند، بايد به آن عمل كند.

سوال : شخص معتبرى تلفن مى كند كه فردا عيد فطر است، آيا قبول مى شود؟

جواب : اگر موجب اطمينان بشود، ترتيب اثر داده شود.

 

فتواى جديد حضرت آيت ‌الله فاضل لنکرانى (مدظله العالى)

پيرامون نماز و روزه مسافر و دانشجويان

 

 

بسمه تعالى وله الحمد

 

محضر مبارک حضرت آيةالله العظمى آقاى فاضل لنکرانى دامت برکاته.

سؤال: افرادى که شغلشان در سفر است مانند دانشجويانى که براى تحصيل به شهرستان ديگرى مى‌روند و اواخر هر هفته به محلّ سکونت خود برمى‌گردند، يا معلمان و کارمندان و کارگران و افرادى که به محلّ کار خود در بيش از مسافت شرعى رفت ‌و آمد مى‌کنند، تکليف آنان در مورد نماز و روزه چگونه است؟ ادام الله بقائکم

جمعى از مقلّدين حضرتعالى

 

بسمه تعالي

 

در مفروض سؤال بعد از دقت مکرّر و تجديدنظر متعدّد ملاحظه شد که کسى که شغل او در سفر است وليکن اصل سفر شغل او نيست مانند دانشجو يا معلّم و يا کاسبى که در کمتر از ده روز از محل اقامت خود به بيش از حدّ مسافت رفت و آمد دارد بايد نماز را تمام بخواند و روزه او صحيح است و نيز کساني که سفر آنان به صورت مکرر است اما ارتباطى به شغل آنان ندارد مانند کسى که از تهران به قم هر هفته براى زيارت حضرت معصومه سلام الله عليها مى‌آيد و عرفاً اين معنى برنامه او باشد همين حکم را دارد ولو اين که شغل آنان چيز ديگرى باشد. والله العالم

6/6/1384
محمد فاضل

 

بسمه تعالى

محضر مبارك حضرت آية الله العظمى شيخ محمد فاضل لنكرانى (حفظه الله)

سلام عليكم

با توجه به مباحثى كه در موضوع رؤيت هلال ماه هاى رمضان و شوال وجود دارد، خواهشمند است فتواى شريف را در پاسخ به استفتائات ذيل مرقوم فرماييد.

1 - محدوده جغرافيايى كه در رؤيت هلال ماه براى هر شهر اعتبار دارد، چه ميزان است؟

2 - آيا رؤيت هلال با استفاده از ابزارهاى نجومى (دوربين، تلسكوپ و...) اعتبار شرعى دارد؟

3 - آيا محاسبات علمى و نجومى مى تواند ملاك رؤيت شرعى باشد؟ اگر اين محاسبات براى شخصى يقين آور باشد، آيا مى تواند به يقين خود عمل كند؟

 

بسمه تعالى و له الحمد

 

ج1 ـ گرچه اينجانب قبلاً معتقد بودم در دو محلى كه رؤيت هلال در يكى از آنها واقع شده ، تنها اين رؤيت براى محل ديگرى كه با محل رؤيت اتفاق افق دارد و يا نزديك محل رؤيت است ، اعتبار دارد، ليكن پس از مراجعه مجدد به مسأله و دقت نظر در ابعاد آن به اين معتقد شدم كه رؤيت هلال در هر محلى واقع شود براى محل هاى ديگر اعتبار دارد در صورتى كه آن محل با محل هاى ديگر در شب اگرچه در مقدار كمى باشد اشتراك داشته باشند.

ج2 ـ در رؤيت هلال فرقى بين چشم غيرمسلح و چشم مسلح نمى كند و از اين جهت رؤيت با تلسكوپ هم كافى است همان طور كه با عينك، دوربين شكارى و مانند آنها كافى است.

ج3 ـ محاسبات علمى و نجومى كافى نيست مگر براى كسى كه از اين راه يقين يا اطمينان كامل پيدا كند.

24 ماه مبارك رمضان 1425
محمد فاضل

 

Copyright © 2003-2022 - AVINY.COM - All Rights Reserved
logo