|
عمليات کربلاي 8
در تاريخ 66/1/18 با رمز مبارک يا صاحب الزمان (عج) و با
هدف انهدام نيروهاي دشمن و تحکيم مواضع بدست آمده در
عمليات کربلاي 5 به مدت پنج روز در منطقه عملياتي شرق
بصره توسط رزمندگان اسلام در نيروي زميني سپاه پاسداران
انقلاب اسلامي بوقوع پيوست و طي آن 60 دستگاه تانک و
نفربر و دهها دستگاه خودرو از تجهيزات دشمن منهدم شد
.تعداد به هلاکت رسيدگان دشمن طي عمليات مذکور 5000 نفر و
تعداد اسراء 200 نفر و غنايم، دهها دستگاه تانک و نفربر و
تعداد زيادي انواع خودرو از دشمن گزارش شده‌است.
سپاه ابتدا در نظر داشت طي چند عمليات محدود، به صورت
تدريجي خطوط منطقه متصرفه را با رسيدن به کانال زوجي
اصلاح و تکميل نمايد، ليکن با توجه به موانعي که وجود
داشت، عمليات کربلاي8 طرحريزي و در دو محور طراحي شد تا
توسط دو قرارگاه اجرا گردد :محور اول :آبگرفتگي شمال
بوبيان با فرماندهي و هدايت قرارگاه قدس .محور دوم : حد
فاصل کانال ماهي تا جاده شلمچه غرب کانال ماهي، با
فرماندهي و هدايت قرارگاه کربلا. در تدبير عملياتي،با توجه
به حساسيت شمال آبگرفتگي بوبيان براي دشمن و اهميت عبور
از کانال ماهي در غرب کانال زوجي،چنين پيش بيني مي شد که
در صورت تلاش در اين محور،علاوه بر فريب دشمن نسبت به
سمت اصلي تک، آتش دشمن نيز تجزيه مي شود .به اين ترتيب
مرحله اول عمليات در محور غرب کانال ماهي همزمان با محور
شمال آبگرفتگي بوبيان در ساعت 2:15 بامداد روز 18/1/66 توسط
لشکرهاي33 المهدي، 25 کربلا،19 فجر،10سيدالشهدا و 31 عاشورا
که به ترتيب از چپ به راست ماموريت تصرف و تامين هدف
را به عهده داشتند، آغاز شد. لشکر ده حضرت سيدالشهداء (ع) در
اين عمليات با استعداد 10 گردان وارد عمل شد که گردان حضرت علي
اکبر (ع) از واحدهاي خط شکن لشکر در اين عمليات بشمار مي رفت
که با استعداد 2 گروهان فتح و نصر و در دو محور اقدام به تک
نمود. ا ز شهداي شاخص لشکر در اين عمليات مي توان به شهيد عزيز
احمد عراقي فرمانده اطلاعات و عمليات لشکر، شهيد بزرگوار جعفر
محمدي فرمانده سابق گردان حضرت علي اکبر در زمان تشکيل مجدد آن
در سال 64 نام برد . ا ز شهداي شاخص گردان نيز مي توان به شهيد
سرافراز مسلم اسدي جانشين گردان و شهيد گرانقدر ابوالقاسم
کشميري و نيز شهيد علي اخلاصوند اشاره نمود.
علاوه بر آن تيپهاي ۶۸ و ۶۵ نيروي مخصوص و تيپهاي ۱۰۶ و
۴۱۶ و ۲۹ و ۱۱۷ و ۷۳ از لشكر ۲۷ ، ۵ مكانيزه ۴۴۸ ، ۴۵ ، ۱۰۴ ،
و ۴۲۱ و ۲ كماندويي ستاد كل ۴۴۸ ،و تيپهاي۲ و ۵ از گارد ۶
رياست جمهوري ، ۴۲زرهي ، ۲ پياده گردان كماندويي از لشكر
محمد القاسم ،يك گردان تانك ، تيپ ۲۶ زرهي، گردانهاي۳،۱و
۴ از تيپ ۴۱۷ نيز منهدم شدند . تعداد به هلاكت رسيدگان طي
عمليات مذكور ۵۰۰۰ نفر و تعداد اسراء ۲۰۰ نفر و غنايم، دهها
دستگاه تانك و نفربر و تعداد زيادي انواع خودرو از دشمن
گزارش شده‌است.
سپاه ابتدا در نظر داشت طي چند عمليات محدود، به صورت
تدريجي خطوط منطقه متصرفه را با رسيدن به كانال زوجي
اصلاح و تكميل نمايد، ليكن با توجه به موانعي كه وجود
داشت، عمليات كربلاي8 طرحريزي او در دو محور طراحي شد تا
توسط دو قرارگاه اجرا گردد :محور اول :آبگرفتگي شمال
بوبيان با فرماندهي و هدايت قرارگاه قدس .محور دوم : حد
فاصل كانال ماهي تا جاده شلمچه) غرب كانال ماهي (با
فرماندهي و هدايت قرارگاه كربلا.
در تدبير عملياتي ،با توجه به حساسيت شمال آبگرفتگي
بوبيان براي دشمن و اهميت عبور از كانال ماهي در غرب
كانال زوجي ،چنين پيش بيني مي شد كه در صورت تلاش در
اين محور ،علاوه بر فريب دشمن نسبت به سمت اصلي تك ،
آتش دشمن نيز تجزيه مي شود .
به اين ترتيب مرحله اول:
عمليات در محور غرب كانال ماهي همزمان با محور شمال
آبگرفتگي بوبيان در ساعت 2/15 بامداد روز 66/1/18 توسط
لشكرهاي33 المهدي25 ،كربلا 19 ،فجر ،10سيدالشهدا و 31 عاشورا
كه به ترتيب از چپ به راست ماموريت تصرف و تامين هدف
را به عهده داشتند ، آغاز شد و در اين مرحله‌شب و روز اول
عمليات هدف به نحو ناقصي تصرف شد.
در مرحله دوم:
نيز لشكر 33 هر چند در تصرف هدف و در كار مهندسي ايجاد
خاكريز دو جداره در سمت راست سيلبند شاهد موفق بود ،ليكن
دشمن دو بار از سمت چب به نيروهاي اين لشكر پاتك كرد
كه بار دوم در ساعت10 الي 11 صبح با آتش شديد توپخانه و
هليكوپتر و بمباران هواپيما همراه بود .كثرت نيروهاي
پياده پاتك كننده و كم بودن‌نفرات خودي و نرسيدن مهمات
كافي ،نيروهاي خودي را ناچار به عقب نشيني كرد و براثر
فشار شديد دشمن تعدادي مجروح در منطقه بجا ماند .به اين
ترتيب در اين مرحله هم مسيله جناح چپ عمليات حل نشد .
در مرحله سوم:
جناح راست وضع مناسبي يافت ولي اوضاع جناح چپ به رغم
موفقيتهاي به دست آمده كاملا بهبود نيافت و به
خاطراستفاده از آتش هماهنگ تانك و تيربار و خمپاره انداز
مستقر در خط ، پاتكهاي دشمن را با شكست مواجه ساختند ،ولي
سرانجام نيروهاي لشكر 33 به لحاظ از دست دادن توان
،درمواضع مناسبتري مستقر شدند.
بطور كلي فشار عراق براي باز پس گيري منطقه اي در حدود
يك كيلومتر مربع با توان بالا در نوع خود كم نظير بود
عكس العمل دشمن بدون احتساب و پيش بيني تلفات زياد و
پذيرش آن به‌عنوان بهاي باز پس گيري منطقه نمي توانست
باشد .دشمن با درك مشي جديد نطامي جمهوري اسلامي مبني بر
پيشروي در شرق بصره و انهدام متوالي قواي عراق ،بر آن
شد كه با اقدامي اساسي و با قوت ، طراحان و مسيولين جنگ
جمهوري اسلامي را نسبت به ادامه‌پيشروي در منطقه شرق
بصره مايوس كند .علاوه بر اين همزماني عمليات كربلاي8 با
سالگرد تاسيس حزب بعث و نيز نقش تبليغي اين عمليات در
اعلام تصميم بر تداوم عمليات در منطقه و همزماني آن با
تغيير وتحولات سياسي مبني بر حذف صدام ،قابل ذكر است .
از يك سو شرايط سياسي و نظامي جنگ پس از عمليات كربلاي 5
و از سوي ديگر اهميت زمين منطقه شرق بصره، موجب گرديد
تا عمليات كربلاي8 كه با هدف محدود نظامي صورت گرفت
،بازتاب و انعكاس نسبتا گسترده اي داشته باشد .در مورد
اين‌عمليات خبرگزاري فرانسه به نقل از ناظران در تهران
چنين گزارش داده :اهداف عمليات جديد كربلاي8ايران كه
صرفا نظامي است ، محدود به نظر مي رسد .ايران بدون ترديد
اين بخش جنوبي را براي حمله انتخاب كرد تا مانع از
تحكيم خطوط دشمن در آنجا شود .در واقع گزارش خبرگزاري
فرانسه معطوف به اين مطلب بود كه اين عمليات در تداوم
سلسه تلاشهاي ايران در اين منطقه و برنامه ريزي براي
انجام عمليات به سمت بصره ،معنا و مفهوم دارد.
تلاقي زمان عمليات كربلاي8 با برگزاري مراسم چهل و
هشتمين سالگرد تشكيل حزب بعث ،موجب‌گ‌رديد كه عراق
بلافاصله به منظور تحت الشعاع قرار دادن بازتاب اين
عمليات ،به تاسيسات نفتي جزيره سيري كه يكي از مبادي
صادرات نفت ايران بود ،حمله كرده خسارات قابل ملاحظه
اي را به آن وارد آورد ،به گونه اي كه تا ساعتها بهره
برداري از اسكله مذكور امكان پذير نبود .
به هر حال پيروزي عمليات كربلاي8 همانند پيروزيهاي ديگر
ايران در ابتدا از سوي عراق و كليه حاميانش مورد تكذيب
قرار گرفت ،چنانكه راديو اسراييل به نقل از كارشناسان
نظامي گفت :به احتمال قوي نيروهاي ايراني در عمليات
موسوم به كربلاي8 در جبهه بصره موفق به پيشروي‌نشده
اند و نبرد به صورت ساكن ادامه دارد .اما با گذشت زمان و
عينيت پيروزي ايران ،عراق سرانجام زبان به اعتراف گشود
و متعاقب آن خبرگزاريها چنين گزارش دادند :عراق ديروز
اعتراف كرد كه مناطقي را در جريان حمله جديد ايران در
شرق بصره از دست داده است .اعتراف عراق به از دست
دادن زمينهايي در نز ديكي بصره ، در اطلاعيه نظامي اين
كشور منعكس شده است .همچنين دعوت ايران از خبرنگاران
خارجي براي باز ديد از منطقه آزاد شده در عمليات نيز به
منزله پيروزي جديد ايران مورد تاكيد قرار گرفت .
بدين ترتيب ، در آستانه سال 66 ضمن آنكه موفقيت حاصله
از عمليات كربلاي8 در منطقه شرق بصره ،از سوي رسانه
هاي خارجي مورد تاييد قرار گرفت ،به عنوان ضعف و ناتواني
روحي روز افزون عراق نيز ارزيابي شد.
**********************************************************************
عمليات كربلاي 8 در تاريخ جنگ تحميلي عراق عليه ايران در زمره
علمياتهايي است كه بيش از گذشته ددمنشي و خوي وحشيانه رژيم بعث
را به جهانيان ثابت كرد چرا كه در اين عمليات اين رژيم،
رزمندگان ايراني را آماج عمليات شيميايي قرار داد.
در اين عمليات كه بخش عمده اي از آن در خاك عراق انجام شد اين
رژيم با استفاده از تسليحات شيمايي، رزمندگان ايراني را كه
موفق به ورود به خاك عراق شده بودند را شهيد و مجروح كرد تا به
جهانيان ثابت شود كه عراق در اين جنگ به همه ترفندهاي
ناجوانمردانه، غيراخلاقي و غيرانساني دست زده ولي هيچگاه
نتوانست اراده آهنين رزمندگان ايراني در دفاع قاطعانه از وجب
به وجب ايران را سست كند.
عمليات كربلاي 8 برگ ديگري از جنايتهاي دشمن بعثي بر عليه
ايران را به ياد مي آورد. در اين عمليات به شكل گسترده اي از
سلاح هاي شميايي بر عليه نيرو هاي ايراني استفاده شد و عده
زيادي از رزمندگان ايراني مجروح و شهيد شدند.
اين عمليات به مدت پنج روز در منطقه عملياتي شرق بصره
توسط رزمندگان نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
به وقوع پيوست. در جريان عمليات كربلاي 8 ده ها دستگاه
تانك و نفربر و تعداد زيادي انواع خودرو از دشمن به دست
آمد.
به طور كلي فشار عراق براي باز پس گيري منطقه اي در حدود
يك كيلومتر مربع با توان بالا در نوع خود كم نظير بود.
عكس العمل دشمن بدون احتساب و پيش بيني تلفات زياد و
پذيرش آن به عنوان بهاي باز پس گيري منطقه نمي توانست
باشد.
دشمن با درك مشي جديد نظامي جمهوري اسلامي مبني بر پيشروي
در شرق بصره و انهدام متوالي قواي عراق، بر آن شد كه با
اقدامي اساسي و با قوت، جمهوري اسلامي را نسبت به
ادامه‌پيشروي در منطقه شرق بصره مايوس كند. علاوه بر
اين همزماني عمليات كربلاي8 با سالگرد تاسيس حزب بعث و
نيز نقش تبليغي اين عمليات در اعلام تصميم بر تداوم
عمليات در منطقه و همزماني آن با تغيير وتحولات سياسي مبني
بر حذف صدام، قابل ذكر است.
از يك سو شرايط سياسي و نظامي جنگ پس از عمليات كربلاي 5
و از سوي ديگر اهميت زمين منطقه شرق بصره، موجب گرديد
تا عمليات كربلاي8 كه با هدف محدود نظامي صورت گرفت،
بازتاب و انعكاس نسبتا گسترده اي داشته باشد. در مورد اين
عمليات خبرگزاري فرانسه به نقل از ناظران در تهران
چنين گزارش داده: اهداف عمليات جديد كربلاي8 ايران كه
صرفا نظامي است، محدود به نظر مي رسد. ايران بدون ترديد
اين بخش جنوبي را براي حمله انتخاب كرد تا مانع از
تحكيم خطوط دشمن در آنجا شود . در واقع گزارش خبرگزاري
فرانسه معطوف به اين مطلب بود كه اين عمليات در تداوم
سلسه تلاشهاي ايران در اين منطقه و برنامه ريزي براي
انجام عمليات به سمت بصره، معنا و مفهوم دارد.
به هر حال پيروزي عمليات كربلاي8 همانند پيروزيهاي ديگر
ايران در ابتدا از سوي عراق و كليه حاميانش مورد تكذيب
قرار گرفت، چنانكه راديو اسراييل به نقل از كارشناسان
نظامي گفت: به احتمال قوي نيروهاي ايراني در عمليات
موسوم به كربلاي8 در جبهه بصره موفق به پيشروي نشده
اند و نبرد به صورت ساكن ادامه دارد .
اما با گذشت زمان و عينيت پيروزي ايران، عراق سرانجام
زبان به اعتراف گشود و متعاقب آن خبرگزاريها چنين گزارش
دادند: عراق ديروز اعتراف كرد كه مناطقي را در جريان حمله
جديد ايران در شرق بصره از دست داده است. اعتراف عراق
به از دست دادن زمينهايي درنزديكي بصره، در اطلاعيه نظامي
اين كشور منعكس شده است . همچنين دعوت ايران از
خبرنگاران خارجي براي بازديد از منطقه آزاد شده در عمليات
نيز به منزله پيروزي جديد ايران مورد تاكيد قرار گرفت.
در سال 1366 به دنبال حملات نيروهاي ايران در جبهه هاي غرب و
جنوب، بار ديگر عراق سلاحهاي شيميايي را در مقياس وسيع به خدمت
گرفت. در فروردين 1366 هشت مورد بمباران شيميايي توسط عراق
گزارش شد كه شش مورد آن در منطقه عملياتي كربلاي 8 رخ داد.
از هجدهم تا بيست و يكم فروردين شش بمباران گسترده شيميايي با
هواپيما و خمپاره انداز صورت گرفت كه در مجموع 21 كشته و بيش
از 134تن مجروح برجاي گذاشت.
عراق نيز با ادعاي كاربرد سلاحهاي شيميايي از طرف ايران،
درخواست مشابهي كرد. هيئت كارشناسان از بيست ودوم تا بيست ونهم
آوريل در ايران و از بيست ونهم آوريل تا سوم مه در عراق به سر
برد و گزارش خود را در ششم ماه مه به دبيركل تسليم داشت.
در گزارش ذكر شده بود: نيروهاي عراقي به كرار از سلاحهاي
شيميايي به شكل بمبهاي هوايي و يا به احتمال زياد راكت عليه
نيروهاي ايراني استفاده كرده اند. عامل شيميايي كه مورد
استفاده قرار گرفته، گاز خردل و در بعضي موارد احتمالاً
عاملهاي عصبي است. همچنين نكته جديد اين است كه غيرنظاميان
ايراني نيز بر اثر كاربرد سلاحهاي شيميايي مجروح شده اند. ضمن
اينكه پرسنل نظامي عراق بر اثر عاملهاي جنگ شيميايي متحمل
جراحاتي شده اند كه ناشي از گاز خردل و التهاب ريوي است.
دبيركل گزارش مذكور را همراه نامه اي در هشتم مه به شوراي
امنيت تسليم كرد. در اين نامه دبيركل ضمن ابراز تاسف از كاربرد
سلاحهاي شيميايي، عميقاً ابراز نگراني كرده و تصريح كرد:
نيروهاي عراقي مجدداً از سلاحهاي شيميايي عليه نيروهاي ايراني
استفاده كرده اند و موجب واردآمدن جراحاتي به غيرنظاميان در
ايران شده اند .
با دريافت يادداشت دبيركل و گزارش كارشناسان، رئيس شوراي امنيت
پس از مشاوره اعضاي شوراي امنيت، بيانيه اي در 14 ماه مه سال
1987 صادر كرد كه در آن گفته شد: اعضاي شورا از نتيجه گيري به
اتفاق آراي كارشناسان كه سلاحهاي شيميايي به طور مكرر توسط
نيروهاي عراقي عليه نيروهاي ايراني به كار رفته است و افراد
غيرنظامي ايران از سلاحهاي شيميايي مجروح شده اند و اينكه
افراد نظامي عراق نيز از مواد شيميايي جراحاتي برداشته اند،
متوحش شدند . آنان بار ديگر استفاده مكرر از سلاحهاي شيميايي
را كه نقض آشكار پروتكل ژنو در سال 1925 مبني بر منع استفاده
از سلاحهاي شيميايي در جنگ بود را محكوم كردند.
با تغيير منطقه عملياتي نيروهاي ايران از جنوب به شمال عراق،
بمباران گسترده شيميايي اين مناطق توسط عراق آغاز شد، به طوري
كه تا مهرماه 1366 در مجموع 11 مورد بمباران شيميايي در
روستاهاي كردنشين استان سليمانيه و اربيل عراق، منطقه عملياتي
كربلاي10، روستاي بوالحسن (سرول)، جومه، بانه، روستاي قره باغ
در شمال عراق، روستاي كله وش در حومه سردشت، مناطق عملياتي نصر
4 (ارتفاعات ماووت) و فتح 7 انجام شد كه در مجموع 97 كشته و
حدود پنج هزارو200 مجروح به همراه داشت.
ابتداي سال 1366 ايران عمليات كربلاي هشت را در منطقه شلمچه و
كربلاي ده را در «ماووت» انجام داد. عراق در اين دو عمليات
عوامل شيميايي تاولزا خردل و خون به كار برد. عمليات نصر كه در
استان سليمانيه انجام شد عراق چهار نقطه سردشت را با استفاده
از گاز خردل بمباران شيميايي كرد.
عمليات كربلاي ۸ ؛ تهديد دوباره شهر بصره و پاسخ
كوبنده به دشمن
علي‌رغم عمليات كربلاي۴ كه به شكست انجاميد، كربلاي ۵
توانست تا حدودي خواسته فرماندهان جنگ را تأمين كند.
شايد مهمترين دستاورد عمليات بزرگ كربلاي ۵ انهدام بخش
عظيمي از ماشين جنگي عراق بود. به همين دليل انجام
عمليات در شرق بصره بار ديگر در دستور كار قرار گرفت.
عمليات «كربلاي ۸ » در دو محور با حضور نيروهاي سپاه در
همين راستا طراحي شد تا توسط دو قرارگاه اجرا گردد.
محور اول: آبگرفتگي شمال بوبيان، با فرماندهي و هدايت
قرارگاه قدس.
محوردوم: حد فاصل كانال ماهي تا جاده شلمچه، با فرماندهي
و هدايت قرارگاه كربلا.
از آنجا كه موقعيت زمين در محور آبگرفتگي «بوبيان» با
منطقه عملياتي قرارگاه كربلا در غرب «كانال ماهي» تفاوت
داشت و ميزان فاصله با دشمن نيز متغير بود، براي تعيين
زمان آغاز عمليات و محاسبه مقدار زمان لازم براي رسيدن
نيروها به نقطه درگيري با دشمن، مشكلاتي وجود داشت كه
نهايتا ساعت ۲ و ۱۵ دقيقه بامداد روز ۱۸ فروردين ۱۳۶۶ به
عنوان زمان مشترك حمله در هر دو محور انتخاب شد.
عمليات كربلاي ۸ با رمز «يا صاحب الزمان» (عجل الله تعالي
فرجه الشريف) آغاز شد و مدت ۵ روز ادامه پيداكرد. در اين
عمليات ۶۰ دستگاه تانك و نفربر و دهها دستگاه خودرو منهدم
گرديد و تعداد ۵۲۰۰ تن از افراد دشمن كشته و زخمي و اسير
شدند. غنايم به دست آمده شامل دهها دستگاه تانك و
نفربر و تعدادي خودرو گرديد. اين عمليات كه با هدف تأمين
«كانال زوجي» در جنوب شلمچه و توسعه منطقه تصرف و در
غرب كانال «پرورش ماهي» انجام شد، نيروي زميني سپاه
پاسداران انقلاب اسلامي را به كسب تجربيات تازه‌اي
نايل ساخت.
در اين عمليات محمدحسن قاسمي طوسي مسئول اطلاعات و
عمليات لشكر ۲۵ كربلا و حبيب‌الله كريمي فرمانده توپخانه
۶۳ خاتم‌الانبيا ۹))، به شهادت رسيدند.
خلاصه گزارش عملیات
نام عمليات: كربلاي ۸
زمان اجرا : ۱۸/۰۱/۱۳۶۶
مدت اجرا: ۵ روز
تلفات دشمن: ۵۲۰۰ (كشته، زخمي و اسير)
رمز عمليات: يا صاحب الزمان
مكان اجرا: شرق بصره عراق - محور جنوبي جنگ در غرب
شلمچه ايران
ارگان‌هاي عمل‌كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: پاسخ به شرارت‌هاي دشمن در خليج فارس،
تهديد شهر بصره عراق و تأمين كانال زوجي و توسعه منطقه
نقشه عملیات
|
