عمليات هوايي انهدام مخازن سوخت اربیل

عمليات هوايي انهدام مخازن سوخت اربیل

دولت بعثی در شوک

سه روز است که دولتی بعثی عراق حمله ناجوانمردانه خود را علیه ایران آغاز نموده. در این زمان نیروی هوایی بیشترین بار جنگ را بردوش می کشد . پایگاه های هوایی کشور در دو روز گذشته حماسه ها آفریدند که از آن جمله حمله موفقیت آمیز کمان – 99 در روز گذشته (یکم مهرماه 59) بوده است .
عراق هنوز هم در شوک حمله روز گذشته است. اکثر پایگاه های هوایی مهم عراق بمباران شد و دشمن در سردرگمی کامل بسر می برد. آنها که حتی تصور چنین پاسخی را از تیزپروزان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نداشتند، هیچ گونه حرکتی نمی توانستند انجام دهند. هواپیماهای آنان نیز در پی حمله 140 فروندی نیروی هوایی کاملا زمین گیر شد و آن تعدادی هم که توانسته بودند برای تعقیب جنگنده های ایرانی به پرواز درآیند، به دام شکاری های اف 14 افتاده بودند. به شکلی که در کم تر از یک ساعت 5 فروند هواپیمای آنان در هوا مورد هدف قرار گرفت و مابقی از ترس به پایگاه های خود مراجعه کردند .
فرماندهان نیروی هوایی که به خوبی می دانستند به عراق نباید فرصت بازسازی داد، طی دستوری به پایگاه های هوایی از آنان خواستند تا با طراحی و اجرای عملیات گوناگون فرصت هرگونه عکس العملی را از آنان بگیرند .

آغازی بر شروع یک حمله گسترده

یکی از این پایگاه ها، پایگاه سوم شکاری همدان بود که در طول روز گذشته به همراه دو پایگاه ششم و دوم، بیشترین حملات را علیه عراق انجام داده بود . در پی این تحولات، فرمانده پایگاه سوم از طراحان اتاق عملیات پایگاه خواست که طرح های خود را جهت حملات متعدد به مراکز نظامی و اقتصادی عراق آماده کنند .
روز دوم مهر سال 59 تصمیم گرفته شد تا یکی از مهم ترین مراکز عراق مورد حمله تیزپروازان نیروی هوایی قرار گیرد. در این زمان سوخت برای هر دو کشور عامل حیاتی بود و با توجه به شرایط بحرانی، امکان تهیه سوخت برای جنگ افزارها به سختی انجام می شد. لذا فرمانده عملیات پایگاه و دیگر همکاران دست بکار شدند و طرحی را آماده نمودند تا مخازن نگهداری سوخت عراق را مورد آماج حملات خود قرار دهند که طی این طرح انهدام بزرگ ترین مخزن سوخت عراق در الهوریه و تجمع مخازن اربیل در دستور کار قرار گرفت. مقرر شد ابتدا مخازن سوخت شهر اربیل و سپس مخازن الهوریه منهدم شوند .
با توجه به این که عراق اینک هوشیار شده بود، لازم بود تا با دقت خیلی زیاد عملیات طراحی شود. لذا تصمیم بر این گرفته شده که این عملیات با رعایت کامل اصول حافظتی و استفاده از بهترین خلبانان پایگاه انجام شود .

گروه اول آماده حمله به اربیل

خیلی سریع گروه اول آماده پرواز شد. چهار فروند فانتوم هر کدام مسلح به شش بمب mk82 از پایگاه سوم شکاری به پرواز درآمدند. فانتوم ها با ارتفاع گرفتن به میزان 15000 پا و با آسودگی کامل به پرواز ادامه دادند و از قسمت جنوبی شهر بیجار گذشتند. سپس با عبور از شهر دیواندره شروع به کم کردن ارتفاع نموده و خارج از دید رادارهای دشمن از قسمت جنوبی سردشت و از لابه لای کوهستان ها وارد خاک عراق شدند. هدف 10 کیلومتری شهر اربیل در شمال بغداد بود. خلبانان در خاک عراق با تعجب درحال پرواز بودند زیرا کوچک ترین خطری آنان را تهدید نمی کرد. با نزدیک شدن فانتوم ها به شهر اربیل و هدف طبق نقشه، می بایست از شمال شهر اربیل دور زده و در راه بازگشت مخازن را که در جنوب شهر بود مورد هدف قرار دهند. تا این جا همه چیز مرتب بود ولی این پایان کار نبود. رادارهای عراقی موفق به کشف فانتوم ها شده بودند. توپ های سبک 23 میلیمتری آتش بی امان خود را بر روی فانتوم ها گرفتند. در طرف دیگر نیز دو فروند میگ 23 عراقی به عنوان اسکرامبل از پایگاه خود به پرواز در آمدند تا جنگنده های ایرانی را رهگیری و منهدم سازند .

مخازن منهدم شد ولی ...

اینک دیگر فانتوم ها به هدف رسیده بودند. در 5 مایلی هدف فانتوم ها با علامت سرگروه آماده بمباران شدند و لحظاتی بعد مخازن در آتش می سوختند . ماموریت با موفقیت انجام شده بود. اینک جنگنده ها باید با تمام سرعت خود را به مرزهای کشورمان می رساندند. جنگنده ها که سبک هم شده بودند، با قرار دادن موتورها در حالت پس سوز شروع به دور شدن از منطقه کردند غافل از این که میگ ها آنها را ردیابی کرده و درحال تعقیب آنها بودند. در 40 مایلی مرز یکی از فانتوم ها متوجه میگ عراقی شد. خلبان بلافاصله به لیدر اطلاع داد که دو فروند جنگنده دشمن در تعقیب آنها هستند. با فرمان لیدر دسته، فانتوم ها از هم فاصله گرفته و با کم کردن ارتفاع به سرعت به راه خود ادامه دادند . این زمانی بود که خلبانان کابین عقب با دقت در حال بررسی اوضاع و مقابله با تهدیدات احتمالی دشمن بودند .

شلیک موشک به سمت فانتوم ایرانی

تا مرز دیگر فاصله ای نمانده بود که کمک خلبان فانتوم شماره سه متوجه شد که یکی از میگ های عراقی بر روی هواپیمای آنان قفل راداری انجام داده است . کمک درحالی که به سختی تلاش می کرد قفل راداری دشمن را بشکند، مرتب از خلبان می خواست که ارتفاع را کم تر کند. در همین زمان میگ عراقی موفق شد با قفل کردن راداری بر روی فانتوم یک تیر موشک هوا به هوا به سمت فانتوم شلیک کند. کمک بلافاصله به خلبان اطلاع می دهد و از او می خواهد تا سرحد ممکن ارتفاع را کاهش دهد. ارتفاع فانتوم به حدی پایین بود که عوارض طبیعی زمین هر لحظه خلبانان را تهدید می کرد. موشک لحظه به لحظه به فانتوم نزدیک تر می شد. این پایان مشکلات نبود. از طرفی با نزدیک شدن به ارتفاعات مرزی، خلبان باید ارتفاع می گرفت و در این حالت موشک به راحتی با فانتوم برخورد می کرد. در آخرین لحظات سرانجام کمک خلبان موفق می شود قفل راداری را شکسته و موشک را منحرف کند. هواپیما نیز اینک به ارتفاعات مرزی رسیده بود. میگ عراقی که ناکام مانده بود، از ترس تامکت های ایران گردش می کند و به داخل خاک عراق فرار می کند .
لحظاتی بعد فانتوم آخر سالم در پایگاه فرود می آید و گزارشات لازم نیز تنظیم می شود. با توجه به گزارش های داده شده و با کمی تغییرات، دسته دوم آماده پرواز می شود. فرمانده عملیات پایگاه توضیح می دهد که با زدن مخزن اربیل فکر عراق متوجه آن جاست و یادآور می شود که مخازن الهوریه هم بزرگ تر و هم مهم تر از مخازن اربیل است و به خلبانان یادآور می شود که مراقب باشند .

دسته دوم آماده پرواز می شوند

توجیهات قبل از پرواز در اتاق بریفینگ پایگاه شروع می شود. سروان خلبان "عباس دوران" (سرلشکر شهید عباس دوران) به عنوان فرمانده دسته پروازی شروع به بریف خلبانان می کند و نکات مورد نظر را با آنها درمیان می گذارد و همچینین نوع مهمات مورد استفاده و نقاط گردش را مشخص می کند. تصمیم گرفته می شود که جنگنده ها با دور زدن هدف آن را را به صورت خطی بمباران کنند تا به این ترتیب تمامی نقاط مورد نظر منهدم شوند. دوران همچنین یادآور شد که در چند کیلومتری این مخازن، پایگاه هوایی الهوریه قرار دارد که باید حسابی مواظب آن باشیم. هدف ما در 3 کیلومتری الهوریه قرار دارد. این درحالی بود که به دوران ابلاغ شده بود که خود را به پایگاه ششم شکاری معرفی نماید و او می بایست بعد از انجام ماموریت پایگاه همدان را ترک نماید .
برای این پرواز نیز 4 فروند فانتوم در نظر گرفته می شود. سه فروند از فانتوم ها به شش تیر بمب mk82 و 4 تیر موشک راداری مجهز می شوند و هواپیمای فرمانده دسته (شهید دوران) به 4 تیر بمب bl775 ، 2 موشک حرارتی و 2 تیر موشک راداری مجهز می شود .

دسته دوم به سمت هدف پرواز می کند

خلبانان با تحویل گرفتن تجهیزات پروازی روانه آشیانه هواپیماها شدند و هرکدام سوار بر مرکب آهنین بال خود آماده پرواز شدند. هنوز ساعاتی چند از آغاز صبح نگذشته بود که جنگنده با خزش بر روی باند در دل آسمان جای گرفتند . دوران که به خوبی می دانست عراق الان هوشیار است، مسیر پروازی را در بریفینگ تغییر داده بود. جنگنده ها با اوج گرفتن تا ارتفاع 18000 پا و با سرعتی در حدود 300 نات، به سمت کرمانشاه پرواز کردند و با نزدیک شدن به ایلام ارتفاع را به 9000 پا و سرعت را با 400 نات رساندند. در نقطه ایذایی اول، خلبانان با علامت دوران جنگنده های شان را تا ارتفاع 1000 پایی به زیر کشیدند و با عبور از جنوب صالح آباد، در پوشش دره های عمیق وارد خاک عراق شدند. در این هنگام جنگنده ها با سرعتی بالای 1000 کیلومتر درحال حرکت بودند .
خلبانان متعجب بودند که چرا هیچ مانعی برای حضور آنها وجود ندارد. دقایقی بعد دوران با رمز اطلاع می دهد که تمامی جنگنده ها مسلح کنند. مخازن سوخت بزرگ تر از آن بود که تصور می شد. دوران که جلوتر از بقیه پرواز می کرد متوجه شد که هیچ سایت موشکی در منطقه وجود ندارد و آن جا فقط توسط پدافندهای 57 و 23 میلمتری محافظت می شود. البته از نحوه چیدمان پدافند معلوم بود که پدافند 57 میلیمتری توسط رادار کنترل می شود. پس بلافاصله به خلبانان اطلاع داد که ارتفاع را کم کرده تا در تیررس پدافند 57 نباشند ولی پدافند 23 میلیمتری هنوز تهدیدی جدی بود .

مخازن سوخت منهدم شدند

دوران با سرعت از روی مخازن عبور کرد و جنگنده ها نیز با عبور از روی هدف در 5 مایلی آن با گردشی به سمت مخالف آماده بمباران شدند .
در همین هنگام آژیر خطر در پایگاه الهوریه به صدا درآمده بود و خلبانان اسکرامبل آماده پرواز می شدند. دوران با دقت اوضاع را بررسی می کرد تا خطری فانتوم ها را تهدید نکند .
با رسیدن 3 فانتوم به بالای مخازن، لحظاتی طول نکشید تا صدای انفجارهای مهیب کل منتطقه را پر کند. عملیات تا این جا کاملا موفق بود. درحالی که جنگنده ها خوشحال از به هدف نشستن بمب های خود بودند، دوران متوجه شد دو فروند میگ عراقی آماده پرواز و حمله به فانتوم ها هستند. درنگ جایز نبود باید به حریم پایگاه نزدیک می شد .

باند پایگاه هوایی هدف قرار گرفت

دوران ارتفاع هواپیما را به حدود 10 متری سطح زمین رساند و با سرعت به سمت پایگاه حرکت کرد. پدافند پایگاه لحظه ای قطع نمی شد. دیگر کمی دیر شده بود و جنگنده ها آماده تیک آف بودند. در یک لحظه دوران فکر جدیدی کرد و با یک گردش سریع و فشار آوردن جی بالا، به سمت راست چرخید و با رسیدن بر بالای باند، چهار تیر بمب خود را بر روی باند و رمپ پروازی فرو ریخت. با آسیب دیدن باند عملا دیگر هیچ هواپیمایی نمی توانست از این پایگاه به پرواز درآید .
تا این لحظه خلبانان با چشم دوختن به آسمان دنبال هواپیمای دوران بودند که صدای دوران در رادیو طنین می اندازد که :
- باند را زدم شما سریعا به پایگاه برگردید .
در همین لحظه دوران متوجه چندین کامیون حمل سوخت نزدیک آشیانه جنگنده های عراقی می شود. حجم پدافند بسیار بالا بود و این ریسک بزرگی بود که بخواهد دوباره بر روی پایگاه برگرد. از طرف دیگر تمام بمب ها را بر روی باند فرو ریخته بود. او در یک لحظه تصمیم می گیرد تانکر را هدف قرار دهد کاری که استقبال از مرگ بود؛ لذا با گردشی سریع بر روی پایگاه، نواخت مسلسل هواپیمایش را بر روی تند قرار می دهد و محوطه را به رگبار می بندد که طی آن، موفق به انهدام کامیون های سوخت و وارد آوردن خسارت های سنگین دیگری به پایگاه الهوریه شد .

جنگنده ها سالم به زمین نشستند

درنگ جایر نبود. دوران با قرار دادن قدرت موتور در حالت 100 درصد و روشن کردن پس سوز، به سرعت به سمت مرز حرکت می کند. با توجه به خطرات احتمالی، نزدیک ترین مسیر را به سمت مرزهای کشورمان انتخاب می کند و موفق می شود از جنوب کشور به سلامت از مرز عبور کند. لحظاتی بعد او در کنار سه فانتوم دیگر قرار می گیرد و لحظاتی بعد در پایگاه همدان به سلامت فرود می آیند .
آنها به همراه دسته قبلی پرواز ضربات مهلکی را بر پیکره عراق وارد نموده بودند و این درحالی بود که تازه ساعت های اولین صبح روز دوم مهرماه بود و عراق باید تا پاسی از شب خود را آماده هجوم های پی در پی عقابان تیزپرواز نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران می کرد .

 

منبع: به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفاع مقدس