امام موسی کاظم علیه السلام اسوه صبر و مقاومت
دوره امامت امام كاظم علیه السلام از دوره های سخت و توان فرسای تاریخ امامت
است . در این دوره , امام موسی بن جعفر علیه السلام با دو مشكل مواجه بودند.
یكی از این مشكلات , ارتباط مستقیم با حاكمیت نامشروع خلفای عباسی داشت . مشكل
برخورد با خلفا و مقابله با تبلیغات مسموم و اقدامات كینه توزانه آنها همواره
به عنوان یك مشكل اساسی شیعه وجود داشت . ولی مشكلی كه امام كاظم علیه السلام
اختصاصا در دوره ی امامت خویش با آن روبرو بود , مشكل درونی شیعیان در این زمان
بود. این مشكل درونی , انشعابی بود كه در این دوره در میان شیعیان به وجود آمده
بود و از این نظر اتحاد و یكپارچگی شیعیان در معرض خطر قرار داشت . توضیح آن كه
پس از شهادت امام جعفر صادق علیه السلام , برخی از شیعیان درباره ی شناخت امام
و این كه جانشین امام ششم چه كسی است , گرفتار تردید و عدم شناخت شدند.
این گروه در اثر پاره ای از عوامل درونی و بیرونی , به امامت اسماعیل كه یكی از
فرزندان امام جعفر صادق (ع ) بود و در زمان حیات پدر بزرگوارش فوت كرده بود ,
قائل شدند و اسماعیلیه نام گرفتند. گرچه پیدایش این فرقه موجب بزرگ ترین انشعاب
در میان شیعیان بود ولی امر انشعاب به همین مورد محدود نگشت و گروه های دیگری
نیز ظاهر شدند و هر كدام درباره ی امامت اعتقاداتی پیدا كردند , به طوری كه
نوبختی می نگارد , در این زمان شیعیان به شش فرقه تقسیم شدند.
اوضاع و احوالی كه به دلیل انشعاب , در میان شیعیان به وجود آمده بود , موجب شد
رهبر شیعیان با دشواری خاص مواجه گردد , اما امام كاظم علیه السلام با علم و
تدبیر امامت , جامعه شیعه را سامان داد و این ساماندهی آن گونه كارساز و موثر
واقع شد كه نه تنها شیعیان موفق شدند بر مشكلات داخلی غلبه كنند بلكه به رسالت
سیاسی و دینی خویش نیز توجه نمودند و همچون گذشته به استمرار راستین اسلام و
مبارزه با خلفا پرداختند.
این موفقیت های امام موسی بن جعفر علیه السلام , بر خلفای عباسی غیر قابل تحمل
بود و آن ها را به عكس العمل وادار می كرد. دشمنی خلفای عباسی باامام كاظم (ع )
زمانی بیشتر میشد كه آن امام بزرگوار به طور علنی مخالفت خویش را با خلفا آشكار
می كرد و آن ها را متوجه می نمود كه حكومت و رهبری جامعه از آن ائمه شیعه است و
خلفای عباسی غاصب هستند.
نوشته اند روزی امام كاظم علیه السلام مهدی عباسی را دید كه مشغول رد مظالم است
. امام خطاب به مهدی عباسی فرمود :
چرا آن چه را كه از راه ستم از ما گرفته شده است باز نمی گردانی
مهدی پرسید آن چه از شما به ستم گرفته شده است , چه می باشد
پاسخ امام به گونه ای بود كه مهدی عباسی را به تامل واداشت و او را متوجه كرد
كه امام كاظم علیه السلام سلطه عباسیان را نامشروع می داند و به حاكمیت آن ها
بر ممالك اسلامی اعتقادی ندارد.
اعتقاد خلفای عباسی نسبت به سازش ناپذیری امام كاظم (ع ) و مبارزات بی امان آن
بزرگوار به گونه ای بود كه هر نوع نا آرامی و قیامی را منتسب به امام كاظم (ع )
می كردند و معتقد بودند رهبری قیام هایی كه علیه عباسیان می شود , در دست امام
موسی بن جعفر علیه السلام است . به عنوان مثال , زمانی كه قیام فخ رخ داد و
حسین بن علی , رهبر پرشور این قیام خونین به شهادت رسید , هادی عباسی , درباره
ی نقش امام كاظم (ع ) در رهبری قیام فخ , اظهار نگرانی كرد و گفت :
به خدا قسم , حسین (رهبر شهید قیام فخ ) به دستور او (امام موسی بن جعفر علیه
السلام ) قیام كرده و تحت تاثیر او قرار گرفته است , زیرا صاحب وصیت در این
خانواده اوست , خدا مرا بكشد , اگر او را زنده بگذارم .
شیوه ی خاصی كه امام كاظم (ع ) در مبارزه با خلفای عباسی در پیش گرفته بود ,
سرانجام منجر به این شد كه هارون به دستگیری امام و زندانی كردن آن بزرگوار
مصمم شود.
مهم ترین محور تبلیغاتی عباسیان , به ویژه هارون الرشید , این بود كه می
خواستند به مسلمانان چنین وانمود كنند كه وارث به حق رسول اكرم , عباسیان هستند
و در نتیجه رهبری حكومت اسلامی باید در دست آنان باشد. امام كاظم علیه السلام
در برابر این تبلیغات گمراه كننده عباسیان به شدت ایستاد و در این باره روشنگری
كرد. امام كاظم (ع ) در این زمینه به قدری حساسیت نشان می داد كه در حضور هارون
نیز بدون هیچ ملاحظه ای بر نفاق عباسیان می تاخت و عدم شایستگی آن ها را نسبت
به ادعایی كه داشتند برمی شمرد. نوشته اند كه روزی هارون به زیارت مرقد مطهر
رسول اكرم در مدینه رفت و برای ابراز خویشی نسبت به رسول اكرم , چنین سلام داد
: سلام بر تو ای رسول خدا , ای پسر عمو...
در این هنگام , امام موسی كاظم برای خنثی كردن حركت هارون , خطاب به مرقد رسول
خدا , چنین فرمود : سلام بر تو ای پدر.
هارون از این حركت سنجیده و كوبنده ی امام رنگ رخسارش دگرگون شد و در جواب
درماند. همین جواب باعث شد كه هارون دستور بازداشت و زندانی كردن امام را صادر
نماید.
به هر حال , مبارزات توقف ناپذیر و كوبنده ی امام موسی كاظم (ع ) سبب شد كه
هارون برای مقابله با خطراتی كه از این ناحیه خلافتش را تهدید می كرد , امام را
زندانی كند و سپس با حیله آن بزرگوار را به شهادت برساند.
در پایان سالروز ولادت با بركت امام كاظم (ع ) را به شیعیان راهش تبریك می
گوییم .
منبع : روزنامه جمهوری اسلام