مراسم عاشورا در ميان اهل سنت
منطقه ((شـورابـوى)) از تـوابع ((هوى گنج سيلهت)) در شمال شرقى بنگلادش از صدها
سال پيـش به عنـوان منطقه عاشقان اهل بيت(عليهم السلام ) به ويژه اصحاب كساء و پنج
تـن آل عبا معروف است در اين منطقه در روزهاى دهه محرم و به ويژه تاسـوعا و
عاشـورا از حدود 30 روستاى پيرامون آن، زنان و مردان ضمـن راهپيمايى به سوگوارى مى
پردازند. سـوگـواران شامل زن مرد و كـودك كه همگى از پيروان اهل سنت هستنـد در
ايام عاشـورا به ياد شهداى كـربلا روزه دار و پا برهنه مى شـوند.
سرگرد محمد
عبدالواحد يكى از سازمان دهندگان مراسـم عاشورا و دبيركل انجمـن ((پاك پنج تـن))
علاقمندى خود را براى برگزارى هرچه بهتر مراسـم سـوگـوارى بروز مى دهد و در ايـن
راه تلاشهاى خوبى دارد.(*) پيـش از مراسـم سخنرانى زنان و مردان گروه گروه گرد
مـىآيند و به روش سنتـى منطقه مرثيه هاى گروهـى و دسته جمعى خـوانده و به سينه زنى
مى پردازند به گفته مردم بـومى ايـن مرثيه از صدها سال پيـش نگاشته شده و به صورت
نسخه هاى خطى در اختيار هر گروه و يا روستايـى قرار دارد و به عنـوان نمـونه
ادبيـات فـولكـور و سنتـى نگهدارى مـى شـود.
وجـود اين مراثـى و نـوحه ها از دو جهت اهميت دارد يكـى ايـن كه نشـان دهنـده عمق
و ژرفـاى عشق و علاقه مـردم به اهل بيت رســول الله(ص) به ويژه پنج تـن پاك و
اباعبـدالله الحسيـن(ع) در طـول تاريخ از زمان ورود اسلام به ايـن منطقه تاكنـون
مـى باشد و اسلام در ايـن منطقه تـوسط ارتشى هاى ايرانى و شيعه دولت گـورگانيان و
نيز تجـار ايـرانـى و شيعه آورده شـده است و ايـن علاقمنــدى به اهل بيت(عليهم
السلام ) ريشه تـاريخـى دارد.
و از سـوى ديگر حفظ و نگهدارى ايـن اشعار و نـوحه ها كه همگى به صورت دست نوشته مى
باشد و خوب است پـس از گردآروى و ويرايـش تحت عنـوانهاى كـربلا و اهل و بيت(عليهم
السلام ) ادبيـات فـولكـور بنگلادش به چاپ برسد.
اهميت بيشتر اين موضوع آنگاه روشـن مى شود كه به ايـن نكته توجه گـردد كه همه ايـن
بـرنامه ها در ميان بـرادران مسلمـان اهل سنت مـى بـاشـد كه حتـى يك نفـر شيعه هـم
در ميان آنها نيست.
از ديگر مناطقى كه مراسـم عاشورا در آن برگزار مى گردد شهرمانيك گنج است.
راهپيمايـى عاشـورا در شهر مانيك گنج از 80 سـال پيـش رايج شـده است و عمـوم مـردم
آن منطقه در ايـن مـراسـم شـركت مى نمايند. آقاى مسلم الديـن خان يكى از وزراى
سابق دولت بنگلادش با ياد آورى تاريخچه آغاز ايـن راهپيمايى و مراسم عاشورا از 80
سال پيـش گفت: ايـن راهپيمايـى در دوران مبارزه عليه سلطه گران انگليسى در بسيج و
تشـويق مردم مسلمان نقـش به سزايى ايفا كرد.
مـردم شهر مـانيك گنج و روستـاهـا و بخشهاى حـومه آن همگــى از برادران اهل سنت
مـى باشند و در كل ايـن منطقه حتـى يك خانـواده شيعه نيز زندگى نمى كند. ((انجمـن
پاك پنجتـن)) كه از سوى گروهى از پيرها و صـوفى هاى اهل سنت كه علاقمند به اهل
بيت(عليهم السلام) هستند تشكيل گــرديده برنامه سـوگوارى و راهپيمايى و سخنرانى و
عزادارى و قمه زنـى را تنظيـم و سـامـانـدهـى مـى نمـايد.
اين انجمن گرايش شديدى به مكتب اهل بيت(ع) به ويژه پنجتـن پاك و سـالار شهيـدان
حضـرت ابـاعبـدالله الحسين(ع) دارد.
در عيـن حال نيـرومنـدتـريـن جبهه مخالفت و ضـديت با وهابيها و دشمنان اهل بيت(ع)
هميـن گروه مـى باشند، گرچه در بنگلادش به طـور كلـى همه مردم كه بر مذاهب اهل سنت
مـى باشند علاقمند و دوستـدار اهل بيت(ع) بـوده و هستند و شماره وهابـى ها آنقدر
كـم است كه به شمار نمىآيند.
بديـن مناسبت از سوى موسسه شهباز مراسـم سخنرانى با شركت علم، طلاب، دانشجـويان و
فرهنگيان در تالار باشگاه ورزشـى ملـى در دكا برگزار مى شود. در ايـن مراسـم كه
تحت عنوان بررسى حقايق عاشورا ومرثيه خـوانـى به رياست آقاى ((سيـد اشتياق
الـرحمـن)) بـرگزار گرديد.
در ايـن مراسـم شخصيت هاى از جمله مـولانا عبدالجليل رئيـس حـوزه علميه طيبيه
محمدپـور و مولانا خـواندكار غلام مـولى رئيـس جامعه اهل السنه و الجماعه و
مـولانا محبـوب الرحمـن سخنرانـى كـردنـد. سخنرانان با بررسـى ابعاد مختلف واقعه
كربلا و اخلاق رذيله يزيـد پليـد گفتنـد: اگـر سيـدالشهداء امام حسيـن(ع) عليه
يزيـد قيام نمـى كرد خـورشيـد اسلام در آن مـوقع بـراى هميشه افـول مـى كـرد.
سيد غازى الرحمـن پير (مرجع عرفانـى مردم منطقه سيهلت) در باره نقش قيام امام
حسيـن(ع) در بر اندازى شاه و انقلاب اسلامى گفتند: در ايـران با انگيزه شهداى كـربلا
مبارزه عليه حكـومت خـود كامه امپـرياليسـم آغاز و پيـروز شـد و ما نيز همان
انگيزه را در دل پرورش مى دهيم. در ايـن نكته ما با برادران ايرانى همدل هستيـم.
شايان ذكر است كه روز عاشـورا در بنگلادش تعطيل رسمى است. رئيـس جمهور و نخست وزير
پيام تسليت و بزرگداشت صادر مـى كنند. راديـو و تلـويزيـون در طـول روز عاشـورا
برنامه ويژه عزادارى و بحث و سخنرانى پخـش مى كند و مردم عموما روز عاشورا را روزه
مى گيرند و از خوردن هر نـوع غذا و يا انجام عملى كه حاكـى از خـوشحالـى و سرور
باشد خـود دارى مـى كنند.
بعضـى از مردم نيز دهه نخست محرم را روزه مـى گيـرنـد و
به سـوگـوارى شهادت امـام همـام حضــرت اباعبدالله(ع) مى پردازند. با ايـن همه
بيشتر سـوگواران هيچگونه اطلاعى از فلسفه قيام اباعبدالله(ع) و تاريخ و زندگـى آن
حضرت و ديگر مسائل تاريخى ندارند. بنابرايـن لازم است برنامه ريزى براى آگاه شـدن
مـردم در ايـن باره صـورت گيرد تا حـد اقل طبقه عامه مـردم كه عاشقان واقعى اهل
بيت(عليهم السلام ) هستنـد و تـاكنـون حتـى از وقايع و سير تاريخى رخدادهاى كربلا
هـم آگاهى نيافته اند به حقـايق انقلاب عاشـورا آگـاه شـوند.
پى نوشت :
(*) مراسـم عزادارى در بنگلادش ـ دفتر نمايندگـى ولى فقيه 1994.
مصاحبه با طلاب بنگلادشى