تسبيح ، اما برای مغلوب كردن كدام طبقه ؟ طبقه زيردست و محكوم يا طبقه‏
زبردست و حاكم ؟ شعار علی چيست ؟ شعار علی " « كونا للظالم خصما و
للمظلوم عونا » " ( 1 ) است . علی در تمام عمر دوست تيغ و تسبيح بود و
دشمن طلا تيغ او عليه خداوندان زر و زور به كار رفت به قول " دكتر علی‏
الوردی " در كتاب مهزلة العقل البشری علی با شخصيت خود فلسفه ماركس‏
را نقض كرده است .
از اين سخن ياوه تر سخن نيچه است - درست در جهت عكس نظريه ماركس -
كه چون يگانه طبقه پيشرو و تكامل بخش اجتماع زورداران اند و دين به‏
حمايت ضعيفان برخاسته است ، عامل توقف و انحطاط بوده است گويی جامعه‏
بشری آنگاه در مسير تكامل با شتاب حركت می‏كند كه قانون جنگل بر جامعه‏
بشری حكمفرما گردد از نظر ماركس عامل تكامل ، طبقه محروم اند و پيامبران‏
بر ضد اين طبقه بوده اند و از نظر نيچه عامل تكامل ، طبقه زورمندند و
پيامبران بر ضد اين طبقه بوده اند ماركس می‏گويد دين اختراع اقويا و
اغنياست و نيچه می‏گويد دين اختراع ضعفا و محرومان است اشتباه ماركس‏
يكی در اين است كه تاريخ را صرفا بر اساس تضاد منافع طبقاتی توجيه كرده‏
و جنبه انسانی تاريخ را ناديده گرفته است ، ( 2 ) و ديگر در اين است كه‏
عامل تكامل را تنها و تنها طبقه محروم دانسته است ، سوم در اين است كه‏
پيامبران را در جناح طبقه حاكمه قرار داده است اشتباه نيچه در اين است‏
كه عامل زور را عامل تكامل تاريخ دانسته است ، به اين معنی كه انسان‏
برتر را

پاورقی :
. 1 ( نهج البلاغه بخش نامه ها ، شماره 47 ) " همواره دشمن ستمگر و
ياور ستمديده باشيد " .
. 2 رجوع شود به رساله قيام و انقلاب مهدی از ديدگاه فلسفه تاريخ از
مؤلف و به بخش " جامعه و تاريخ " از همين سلسله بحثهای جهان بينی .