نقش تاريخی پيامبران

آيا پيامبران نقشی مثبت يا منفی در حركت تاريخ داشته اند يا بكلی‏
فاقد نقش بوده اند ؟ اگر نقشی داشته اند چه نقشی بوده است ؟ مثبت بوده‏
يا منفی ؟
اينكه پيامبران نقش مؤثری در تاريخ داشته اند و مردمی بی‏اثر و نقش‏
نبوده اند ، حتی از طرف مخالفان دين و مذهب جای انكار نيست پيامبران‏
در گذشته مظهر يك قدرت عظيم ملی بوده اند قدرتهای ملی در گذشته در
مقابل قدرتهای ناشی از زر و زور منحصر بوده به قدرتهای ناشی از گرايشهای‏
خونی و قبيله ای و ميهنی كه سران قبايل و سرداران ملی مظهر آن به شمار
می‏رفته اند ، و ديگر قدرتهای ناشی از گرايشهای اعتقادی و ايمانی كه‏
پيامبران و ارباب اديان مظهر آن به شمار می‏رفته اند در اينكه پيامبران‏
با پشتوانه نيروی مذهبی ، قدرتی بوده اند سخنی نيست ، سخن در جهت‏
عملكرد اين نيروست اينجاست كه نظريات مختلف ابراز شده است .