از كجا آمده است ؟
به كجا می‏رود ؟
در كجا هست ؟
چگونه بايد باشد ؟
چه بايد بكند ؟
انسان قرآن آنگاه كه به اين پنج سؤال عملا درست پاسخ گفت سعادت‏
واقعی‏اش در اين جهان كه هست و در جهانی كه بايد برود تامين می‏گردد .
اين انسان برای اينكه بداند از كجا آمده و از چه منبعی آغاز شده است‏
بايد خدای خود را بشناسد ، و برای اينكه خدای خود را بشناسد بايد در جهان‏
و انسان به عنوان آيات آفاقی و انفسی مطالعه كند و در عمق وجود و هستی‏
تعمق نمايد .
و برای اينكه بداند به كجا می‏رود ، بايد درباره آنچه قرآن آن را "
بازگشت به خدا " می‏نامد ، يعنی معاد و حشر اموات ، هراسهای قيامت و
نعمتهای جاويدان و عذابهای سخت و احيانا جاويدان آن و بالاخره مراحل و
منازلی كه در پيش دارد تامل كند و از آنها آگاهی يابد و بدانها اعتقاد
پيدا كند و ايمان آورد و خدا را همچنانكه اول و نقطه آغاز موجودات‏
می‏شناسد ، آخر و نقطه بازگشت موجودات نيز بشناسد .
و برای اينكه بداند در كجا هست ، بايد نظامات و سنن جهان را بشناسد و
مقام و موقع انسان را در ميان ساير موجودات درك كند و خود را در ميان‏
موجودات باز يابد .
و برای اينكه بداند چگونه بايد باشد ، بايد خلقها و خويهای انسانی را
بشناسد و خودش را بر اساس آن خلقها و خويها بسازد .