پاورقی : . 1 " احيای فكر دينی " صفحه . 204
" مثاليگری اروپا هرگز به صورت عامل زنده ای در حيات آن در نيامده ،
و نتيجه آن پيدايش " من " سرگردانی است كه در ميان دموكراسيهای
ناسازگار با يكديگر به جستجوی خود میپردازد كه كار منحصر آنها بهره كشی
از درويشان به سود توانگران است . سخن مرا باور كنيد كه اروپای امروز
بزرگترين مانع در راه پيشرفت اخلاق بشريت است . از طرف ديگر مسلمانان
مالك انديشه ها و كمال مطلوبهای نهائی مطلق مبتنی بر وحيی میباشند كه
چون از درونیترين ژرفای زندگی بيان میشود ، به ظاهری بودن آن رنگ باطنی
میدهند " ( 1 ) .
مزيت ديگر اقبال اينست كه در ذهن خود درگيريهائی كه محمد عبده گرفتار
آنها بوده داشته است . يعنی يافتن راه حلی كه مسلمانان بدون آنكه پا روی
حكم يا اصلی ازاصول اسلام بگذارند مشكلات سياسی و اقتصادی و اجتماعی زمان
خود را حل كنند . از اينرو در باره مسائلی از قبيل اجتهاد ، اجماع و
امثال اينها زياد میانديشيده است . اقبال ، اجتهاد را موتور حركت اسلام
میشمارد .
از جمله مزايای اقبال اينست كه بر خلاف ساير پرورش يافتگان فرهنگ
غرب شخصا معنويتگرا است و از بعد روحی عرفانی و اشراقی نيرومندی
برخوردار است . از اينرو برای عبادت و ذكر و فكر و مراقبه و
محاسبةالنفس و بالاخره سير و سلوك و معنويت و آنچه امروز آن را
درونگرائی میخوانند و احيانا تخطئه مینمايند ارزش فراوان قائل است و از
جمله مسائلی كه در " احياء فكر دينی " طرح میكند اين مسائل است .
اقبال احياء فكر دينی را
پاورقی : . 1 " احيای فكر دينی " صفحه . 204 |