بر آورد ، پس ديوارها بشكافد و طلسم اعظم بشكند " ( 1 ) .
اين اسطوره همان داستان " مسجد مهمان كش " است كه در كتاب مثنوی‏
جلد سوم آمده است و علی الظاهر سيد اين داستان را از همان كتاب اقتباس‏
كرده است ولی نخواسته است در محيطی غير اسلامی اين اسطوره را با نام‏
مسجد بيان كند .

آرمان سيد

می‏توان گفت كه آرمان اصلاحی سيد و جامعه ايده‏آلش در جامعه‏ای اسلامی‏
خلاصه می‏شود كه وحدت بر سراسر آن حاكم باشد ، اختلافات نژادی ، زبانی ،
منطقه‏ای ، فرقه ای ، بر اخوت اسلامی آنها فائق نگردد و وحدت معنوی و
فرهنگی و ايدئولوژيكی آنها را آسيب نرساند ، مردم مسلمان مردمی باشند
آگاه و عالم و واقف به زمان و آشنا به فنون و صنعت عصر ، و آزاد از
هرگونه قيد استعمار و استبداد ، تمدن غربی را با روح اسلامی نه با روح‏
غربی اقتباس نمايند ، اسلام حاكم همان اسلام نخستين باشد بدون پيرايه ها و
ساز و برگها كه بعدها در طول تاريخ به آن بسته شده است ، روح مجاهدگری‏
به مسلمانان باز گردد ، احساس عزت و شرافت نمايند ، زير بار ظلم و
استبداد و استعباد نروند .
تا آنجا كه ما اطلاع داريم سيد آرمانی در مورد نظام ارباب و رعيتی حاكم‏
بر جامعه اسلامی آنروز و همچنين در مورد نظام خانوادگی و هم نظام آموزشی‏
علوم اسلامی كه به آنها دلبستگی فراوان داشته ابراز نكرده است ، معلوم‏
نيست از نظر انطباق آن

پاورقی :
. 1 " سيری در انديشه های سياسی عرب " صفحات 99 - 100 نقل از
عروشالوثقی صفحات 223 - . 224