اقبال
در خارج از جهان عرب برخی مصلحان كه بتوان آنها را " قهرمان " ناميد كم و بيش ظهور كردند . اقبال لاهوری را قطعا يك قهرمان اصلاح در جهان اسلام بايد به شمار آورد كه انديشه های اصلاحيش از مرز كشور خودش هم گذشت . اقبال مزايائی دارد و نواقصی . از جمله مزايای اقبال اينست كه فرهنگ غرب را میشناخته است و با انديشه های فلسفی و اجتماعی غرب آشنائی عميق داشته است تا آنجا كه در خود غرب به عنوان مفكر و يك فيلسوف به شمار آمده است . ديگر اينكه با همه آشنائی و شناسائی فرهنگ غرب ، غرب را فاقد يك ايدئولوژی جامع انسانی میدانسته است ، بر عكس معتقد بوده است كه مسلمانان تنها مردمی هستند كه از چنين ايدئولوژی برخوردار و بهره مندند . لهذا اقبال در عين دعوت به فراگيری علوم و فنون غربی ، از هر گونه غربگرائی و شيفتگی نسبت به " ايسم " های غربی ، مسلمانان را بر حذر میداشت . اقبال میگويد :