تكامل به معنی افزايش امكانات :
بعضی ديگر گفتهاند تكامل عبارت است از افزايش امكانات يك شيئی ، شيئی اگر به طرفی برود كه مرتب بر امكاناتش افزوده بشود ، تكامل پيدا میكند موجود ضعيف امكاناتش كمتر است و موجود كامل امكاناتش بيشتر . اين مطلب جای ترديد نيست كه موجود كامل امكاناتش بيشتر است ( به هر معنی كه تكامل را تعريف بكنيم ) ولی آيا اصل تكامل معنايش اينستكه يك شيئی امكانات بيشتر پيدا بكند ؟ و تازه چرا امكانات بيشتر پيدا میكند ؟ بالاخره يك ريشهای بايد داشته باشد . ميگويند : موجود ، هرچه كاملتر ميشود ، بر استقلال و آزادی آن افزوده میشود ، و در واقع تكامل يعنی افزايش آزادی و استقلال شيئی از محيط خودش و هرچه وجود ناقصتر و ضعيفتر است ، بيشتر تحت تأثير محيط خودش است ، و هر يك قدم كه به سوی كمال بر ميدارد از اسارت محيط خودش يك مقدار رها میشود . مثلا گياه وابستگيش از جماد كمتر است ، جماد ( مثلا يك سنگ