پاورقی : . 1 اين جهت مربوط است به فرهنگ و دادگستری و ايمان . . 2 " وسائل الشيعه " جلد 12 ، كتاب التجارش ، باب 8 ص 21 ، به نقل از " تهذيب " ج 2 ص . 100 . 3 رجوع شود به " عبقرية عمر " عقاد .
غير توليدی و كارهای انحرافی در آن صرف بكند ( 1 ) ، و بالاخره فعاليت
مفيد و سالم راه درآمد نباشد ، و نيز بدا به حال اجتماعی كه هر چند راه
درآمد غير مشروع را بسته است اما راه درآمد مشروع را از نظر شخصی نيز
باز نگذاشته و تز " كار به قدر استعداد و خرج به قدر احتياج " را پيش
كشيده است . جل الاسلام كه هم طرفدار مالكيت اختصاصی است و هم تربيت
ايمانی دارد و راه درآمد غيرمشروع را بسته است .
ما هيچ احتياجی نداريم به تزی كه از آن سوی ديوار آهنين يا از ماوراء
بحار برای ما بياورند ، تز اسلام كافی است . ما بايد به طور قطع بدانيم
كه از راه مشروع صد پارچه ملك درست نمیشود . در حديث است كه : " ده
هزار درهم از راه مشروع جمع نمیشود " ( 2 ) . البته اين نسبت به زندگی
آن روز است ، مقصود اين است كه هميشه درآمد مشروع حد معينی دارد و
بالاتر از آن از راه مشروع به دست نمیآيد ، نه اين كه اگر به دست آمد
بايد از او گرفت ، غلط ترين تزها تحديد مالكيت است ، ما سر جوال را ول
كرده ايم واصل " من أين لك هذا " را فراموش كردهايم و از راه تحديد و
اشتراك میخواهيم وارد شويم . تز " من اين لك هذا " كه تز عمر است از
تز تحديد مالكيت يا اشتراك بسيار ارجمندتر است ( 3 ) .
خلاصه و كلاسه مطلب اينكه : اسلام طرفدار تقويت بنيه اقتصادی است اما
نه به عنوان اينكه اقتصاد خود هدف است ، يا تنها
پاورقی : . 1 اين جهت مربوط است به فرهنگ و دادگستری و ايمان . . 2 " وسائل الشيعه " جلد 12 ، كتاب التجارش ، باب 8 ص 21 ، به نقل از " تهذيب " ج 2 ص . 100 . 3 رجوع شود به " عبقرية عمر " عقاد . |