در ص 38 در پاورقی میگويد :
" يعنی مثل مفرغ سخت و محكم است " .
حالا بايد ديد در فقه اسلامی برای اين اضطرارها چه فكری شده است .
حقيقت اين است كه اگر مقصود ، گفتههای فقها باشد البته در اين
زمينهها خيلی نارساست ولی اگر مقصود مبادی فقه اسلامی است نارسا نيست .
راجع به اضطرار ، فقها میگويند اگر كسی مضطر شد خانه خود را بفروشد
برای مصرفی كه برايش پيش آمده است ، هر چند باطنا و قلبا مايل نيست
كه از آن خانه منتقل شود معامله صحيح است ، و البته تا اين اندازه مطلب
درست است ، راه چاره منحصر است ، در اينجا جامعه مجبور نيست كه ميل
قلبی او را از اين جهت تأمين كند ، اين گونه امور را اسلام با احسان و
عواطف ، بهتر ترميم كرده است و به نظر میرسد جای اجحاف و اعمال زور
نيست ، ولی يك وقت هست كه اضطرارا به قيمت نازلتر میفروشد ، يعنی
ديگری از اضطرار او سوء استفاده میكند ، اينجاست كه بايد گفت ديگری حق
ندارد سوء استفاده كند ، يعنی هر چند از نظر فروشنده عمل جايزی صورت
گرفته است اما از نظر خريدار عمل نامشروع و حرامی صورت گرفته است .
چاره اجتماعی آن اين نيست كه عمل رأسا حرام باشد حتی برای فروشنده ،
بلكه يا بايد گفت اجتماع مكلف است كه در اينگونه موارد خانه او را به
قيمت عادله بخرد و يا بايد گفت معامله دارای دو جنبه است از يك جنبه
صحيح و مشروع است و از جنبه ديگر باطل و حرام و نامشروع . ( ممكن است
گفته شود اگر از اين
|