علم اقتصاد " نوشين ص 14 می‏نويسد :
" تعيين و تحديد قيمتها در بازار اگرچه از عمل متقابل و مبارزه مالكين‏
توليد كننده كالا نتيجه می‏گردد ولی مستقل از اراده هر يك از آنها و نيز
از اراده كليه اجتماع می‏باشد و مانند قوانين طبيعت با نيروی شكست‏
ناپذيری خود را به تمام آنها تحميل می‏نمايد . مثلا ممكن است گاهی بهای‏
چند نوع كالا صاحبان آنها را ورشكست كند ، ولی مادام كه شرايطی كه آنها
بها را تعيين نموده ادامه دارد ، هيچ كس و هيچ قدرتی نمی‏تواند در اقتصاد
مبادله ای آن بها را تغيير دهد " .
در اين جا چند مطلب بايد مورد توجه قرار گيرد :
الف . قيمتها در اقتصاد به اصطلاح آزاد و مبادله‏ای مبنی بر مالكيت‏
فردی ، چه اندازه در اختيار افراد و اشخاص است ، و دولت چه اندازه‏
قادر است بر قيمتها نظارت ، و آنها را تعيين نمايد ؟ آيا دولت فقط
می‏تواند جلوی بی انصافی فروشندگان را بگيرد ، يا می‏تواند قيمت واقعی‏
اجناس را نيز بالاتر و پايين‏تر ببرد ؟ مغالطه حضرات اين است كه به‏
اصطلاح با يك سبك فكر ارسطويی ، دو رژيم بيشتر فرض نمی‏كنند ، اقتصاد
مبنی بر مالكيت فردی و آزاد مطلق و اقتصاد اشتراكی ، و چون اولی باطل‏
است ، پس دومی درست است ، و حال آن كه شق سوم هم ممكن است ، و آن‏
اين كه مالكيت فردی ، ولی دولت كه مظهر اراده و مصالح ملت است نظارت‏
كند بر توليد و مصرف .
ب . چرا قيمت يك چيز متناوبا بالا و پايين می‏رود ، و آيا حداكثر و
حداقل غيرقابل تخلفی در كار هست يا نه ؟ روی چه اصلی قيمتها نوسان پيدا
می‏كند ؟ و تعيين كننده حداقل و حداكثر چيست ؟