از اين حيث فائده‏ای از اسلام حاصل نكردند و تا كنون هم در دنيا يك چنين‏
مذهب مقتدری نيامده كه اينگونه رسوم مانند تعدد زوجات را بتواند ايجاد
كند و يا آنرا منسوخ سازد . رسم مذكور فقط بر اثر آب و هوای مشرق و در
نتيجه خصائص نژادی و علل و اسباب ديگری كه بطرز زندگانی مشرق مربوط
بوده پيدا شده است ، نه اينكه مذهب آنرا آورده باشد . . در مغرب هم با
وجود اينكه آب و هوا و طبيعت هيچيك مقتضی برای وجود چنين رسمی نيست ،
معذلك رسم وحدت زوجه ، رسمی است كه ما آنرا فقط در كتابهای قانون‏
می‏بينيم درج است ، و الا خيال نميكنم بشود اين را انكار كرد كه در
معاشرت واقعی ما اثری از اين رسم ( رسم وحدت زوجه ) نيست . راستی من‏
متحيرم و نمی‏دانم كه تعدد زوجات مشروع مشرق از تعدد زوجات سالوسانه اهل‏
مغرب چه كمی دارد و چرا كمتر است ؟ بلكه من ميگويم كه اولی از هر حيث‏
بهتر و شايسته‏تر از دومی است . اهل مشرق وقتی بلاد معظمه ما را سياحت‏
می‏كنند ، از اين اعتراضات و حملات ما دچار بهت و حيرت گرديده ، متغير
ميشوند . . . "
آری ، اسلام تعدد زوجات را ابتكار نكرد ، بلكه آنرا از طرفی محدود
ساخت و برای آن حداكثر قائل شد ، و از طرف ديگر قيود و شرائط سنگينی‏
برای آن مقرر كرد . اقوام و مللی كه بدين اسلام گرويدند غالبا در ميان‏
خودشان اين رسم وجود داشت و بواسطه اسلام مجبور بودند حدود و قيودی را
گردن نهند .

تعدد زوجات در ايران

كريستن سن در كتاب " ايران در زمان ساسانيان " صفحه 346