پاورقی : . 1 بحار ، ج / 70 ص . 179 . 2 امالی صدوق ، ص . 293 . 3 وسائل ، ج / 1 ص . 8
است كه در انسان اين نيت و اين علم و اين اراده پيدا میشود ، اين اراده
در وجود انسان طلوع میكند . اراده كه پيدا شد میشود .
بعد ايشان برای اين مطلب شواهدی از اخبار و احاديث نقل میكنند كه
شواهد زياد است ( در همين كلمات امروزيها هم من میبينم كه برگشت
حرفشان به همين حرف است ) . از جمله حديث معروفی است كه ايرانشهر هم
در كتاب خودش آن را آورده است كه : " " « ذكر عند النبی صلی الله
عليه و اله ان عيسی بن مريم كان يمشی علی الماء » " به حضرت رسول عرض
كردند حضرت عيسی روی آب راه میرفت و غرق نمیشد . پيغمبر فرمود : "
« لو زاد يقينه لمشی علی الهواء »" (1) اگر يقينش بيشتر میبود روی هوا
هم پرواز میكرد .
امام صادق در حديث معروفی میفرمايد : " « ما ضعف بدن عما قويت عليه
النيه » " ( 2 ) يعنی بر هر چيزی كه نيت انسان قوت و نيرو بگيرد بدن
ناتوانی ندارد ، يعنی خيال نكنيد كه يك چيزی را انسان قدرت نيت پيدا
كند بعد بگوييد بدن نمی تواند انجام بدهند ، هر چه را كه انسان نيت و
اراده كند - به شرط اينكه اراده باشد - بدن توانايی انجام آن را دارد .
حديث معروفی است كه فقها آن را توجيه فقهی میكنند كه البته آن توجيه
فقهی هم درست است ولی ايشان از آن يك مفهوم ديگری هم استفاده كردهاند
( از احاديث متواتر است كه شيعه و سنی روايت كردهاند ) و آن اين است
كه پيغمبر اكرم فرمود : " « انما الاعمال بالنيات » " ( 3 ) يعنی عمل
به نيت بستگی دارد . از نظر فقهی معنايش اين است كه خوبی و بدی عمل
تابع خوبی و بدی نيست است ، اگر نيت انسان خوب باشد عملش خوب است
، اگر نيت بد باشد عملش بد است . ايشان میخواهند اين مفهوم را استفاده
كنند كه عمل انسان واقعا از هر جهت بستگی دارد به نيت ، يعنی هر كاری
كه انسان نيت آن كار را داشته باشد توانايی آن كار را هم دارد .
اين خلاصهای است از بحثی كه آقای طباطبايی كردهاند كه در اين بحث
ايشان مدعی شدهاند كه انصرافهای موقت از خارج موجب پيدايش حالت موقت
نفسانی
پاورقی : . 1 بحار ، ج / 70 ص . 179 . 2 امالی صدوق ، ص . 293 . 3 وسائل ، ج / 1 ص . 8 |