بعد از او آمدهاند هرگز به پای او نرسيدهاند ، [ اين خودش اعجاز است ].
مرحله ديگر ، مقررات و قوانين است ، چون قرآن در عين حال واضع يك
سلسله مقررات و قوانين است چه درباب عبادات چه درباب مسائل اجتماعی
كه اصطلاحا در فقه آنها را " معاملات " میگويند ، درباب حقوق اجتماعی ،
درباب حقوق خانوادگی . مثلا همين مسأله حقوق زن ، چون من خودم در اين
مسأله به نسبت بيش از ساير مسائل مطالعه دارم ، و پس از مطالعه كردن
در همين موضوع وقتی كه بينی و بين الله قرآن را مطالعه كردم و دقيقا تا
حدودی كه برايم مقدور بود در همين زمينه حقوق زن رسيدگی كردم ديدم سطح
قرآن خيلی سطح عالی عجيبی است . وقتی من همان را مقايسه كردم با رواياتی
كه در اين زمينه آمده است چون روايت بالاخره دست بشر رسيده ، قرآن
متواتر است يعنی كلام خداست كه عين همان كلام به ما رسيده ، انگار
واسطهای نخورده است ، ولی روايات را راويان نقل كردهاند ، احتمال اينكه
يك كلمه زيادتر يا كمتر و يا همه آن را به كلی جعل كرده باشند هست ديدم
منطق روايات اسلامی درباب حقوق زن هرگز به سطح قرآن نمیرسد . وقتی كه به
فقه اسلامی مراجعه كردم ديدم چون سليقههای شخصی فقها هم كه متأثر از محيط
و زندگیشان بوده خواه ناخواه در آراءشان تأثير داشته ، يك درجه پايينتر
از اخبار و روايات است . بعد وارد عرف مسلمين كه شديم ديديم حتی يك
درجه هم از فقه اسلامی پايينتر است . آنگاه انسان فكر میكند كه يك مرد
امی درس ناخوانده چقدر میتواند بهطور عادی روشن و روشنفكر باشد كه حتی
دانشمندانی كه سالها در مدارس تحصيل میكنند اينطور نتوانند مطالب را
روشن ببينند و درك كنند .
از اينها كه بگذريم ، يك سلسله مسائل ديگر پيش میآيد كه در آنها بايد
از متخصصين ديگر استمداد كرد و آنها در اين زمينهها بحثهايی كردهاند .
البته میدانيد كه قرآن اينجور مسائل را به مناسبت مسائل ديگر میآورد .
مسائلی كه قرآن درباب طبيعت و به اصطلاح در طبيعيات آورده است ،
درباره باد بحث كرده ، درباره باران بحث كرده ، درباره زمين بحث كرده
، درباره آسمان بحث كرده ، درباره حيوانات بحث كرده است . البته در
اين قسمت مفسرين قديم كم و بيش بحث كرده بودند ولی علمای جديد از وقتی
كه علوم طبيعی پيشرفت خوب و نمايانی كرده است بيشتر در اين مسائل قرآن
دقت كردهاند . تفسير طنطاوی بيشتر كوششش اين است كه طبيعيات قرآن را
با توجه به طبيعيات جديد روشن كند و ثابت نمايد كه آنچه كه قرآن در اين
زمينهها گفته است
|