يعنی آن جهان قاهر بر اين جهان است و در واقع آنچه در اين جهان است‏
سايه آن جهان است و به تعبير فلسفی معلول [ آن جهان است ] . می‏گويند
روح انسان صعود می‏كند . درباب وحی ، اول صعود است بعد نزول . ما فقط
نزول وحی را كه به ما ارتباط دارد می‏شناسيم ولی صعودش را نه . اول روح‏
پيغمبر صعود می‏كند و تلاقی‏ای ميان او و حقايقی كه در جهان ديگر هست صورت‏
می‏گيرد ، كه ما آن كيفيت تلاقی را نمی‏توانيم توضيح دهيم ولی همان‏طوری كه‏
شما از طبيعت گاهی يك صورت حسی را می‏گيريد بعد در روحتان درجاتش‏
می‏رود بالا و بالا حالت عقلانيت و كليت به خودش می‏گيرد ، از آن طرف روح‏
پيغمبر با يك استعداد خاصی حقايق را در عالم معقوليت و كليتش می‏گيرد
ولی از آنجا نزول می‏كند می‏آيد پايين ، از آنجا نزول می‏كند در مشاعر
پيغمبر می‏آيد پايين ، لباس محسوسيت به اصطلاح به خودش می‏پوشاند و معنی‏
اينكه وحی نازل شد همين است ، حقايقی كه با يك صورت معقول و مجرد ، او
در آنجا با آن تلاقی كرده ، در مراتب وجود پيغمبر تنزل می‏كند تا به صورت‏
يك امر حسی برای خود پيغمبر در می‏آيد ، يا امر حسی مبصر و يا امر حسی‏
مسموع . همان چيزی را كه با يك نيروی خيلی باطنی به صورت يك واقعيت‏
مجرد می‏ديد بعد چشمش هم همان واقعيت را به صورت يك امر محسوس‏
می‏بيند . بعد واقعا جبرئيل را با چشم خودش می‏بيند . اما با چشمش هم كه‏
می‏بيند ، از آنجا تنزل كرده آمده به اينجا ( كه در اينجا توضيحات زيادی‏
دارد .
اينها با اين طريق خواسته‏اند هم جنبه درونی بودن ، هم جنبه بيرونی بودن‏
و هم جنبه الهی بودن [ وحی ] را توجيه كنند . اما درونی است چون از راه‏
حواس نيست ، از راه قلب و باطن تماس پيدا شده . و اما معلم داشته چون‏
واقعا تماس پيدا شده ، منتها می‏گويند آخر چرا انسان بايد فكر كند كه من‏
تماس با معلم كه می‏گيرم فقط با اين چشم ، با اين گوش ، با يك انسان‏
مادی بايد باشد . اين ، نوع ديگری از تماس است . واقعا معلم داشته .
مستشعر هم بوده . مثل اينكه انسان در عالم خواب با يك نيروهای ديگری‏
می‏بيند ، با يك نيروهای ديگر می‏شنود . اين مسأله خواب هم خيلی عجيب‏
است . وقتی آدم خواب می‏بيند غير از اين است كه در عالم خواب تصور كند
، در عالم خواب می‏بيند . با اينكه چشم كار نمی‏كند ، در عالم خواب‏
می‏بيند . وقتی بيدار می‏شود يادش می‏آيد كه در عالم خواب ديد ، عين حالت‏
ابصاری كه در عالم بيداری رخ می‏دهد ( از جنبه روانی نه از جنبه فيزيكی )
. از جنبه روانی شما الان در بيداری داريد