پاورقی : . 1 وی كتابی نوشته در اعجاز قرآن كه مرحوم ابن الدين آن را ترجمه كرده است و كتاب خوب و نافعی است اگرچه علمی و فنی است . !
اينكه در قرآن سورههای بسيار كوچك يك سطری و دو سطری هم هست میتوان
گفت اين ديگر اقل آن چيزی است كه به آن تحدی میشده است . مثلا : "
²اذا جاء نصر الله و الفتح 0 و رايت الناس يدخلون فی دين الله افواجا 0
فسبح بحمد ربك و استغفره انه كان توابا » " اين شد يك سوره ، چند
جملهای بيشتر نيست . و از آن كوچكتر سوره " قل هو الله احد " است :
" « قل هو الله احد 0 الله الصمد 0 لم يلد و لم يولد 0 و لم يكن له كفوا
احد »" همه آن يك سطر است . پس در واقع مثل اين است كه فرموده باشد
شما هم يك سطر اينچنين بياوريد . بازهم در قرآن آياتی كه دلالت میكند بر
اين مطلب كه به اصطلاح متكلمين تحدی شده است به قرآن [ وجود دارد ] . "
تحدی " يعنی به مبارزه طلبيدن و تعجيز كردن مردم به اينكه كسی قادر
نيست . میگويند " تحدی كرده به اين " يعنی اين را كه آورده است به
مبارزه طلبيده و مدعی شده است كه مانند اين را بشر نمیتواند بياورد و
هركس میتواند بياورد اين گوی و اين ميدان . و باز اينكه همين مطلب به
همين معنی و مفهوم ، مخالفان اسلام را در صدر اسلام و دورههای بعد كه باز
تاريخ نشان میدهد برانگيخت كه مثلش را بسازند و خيلی هم كوشش داشتهاند
و نتوانستهاند ، اين هم يك امر تقريبا مسلم و قطعی است كه البته ما
نمیخواهيم روی آن زياد تكيه كرده باشيم ، فقط میخواهيم اين مطلب را عرض
كرده باشيم كه اين يك مسألهای است كه از نظر تاريخی برای مخالفين اسلام
مطرح بوده است و حتی جريانهايی كه در صدر اسلام در همين زمينه معارضهطلبی
و مبارزهطلبی قرآن بوده است ، در خود قرآن كم و بيش منعكس شده است ،
و اصلا پيغمبر ما آن ابزار و وسيلهای كه داشت كه مردم را به اين وسيله
جذب میكرد و مخالفين را میكوبيد فقط و فقط قرآن بود . اگر كسی در تاريخ
ساير پيغمبران و اقوامشان دقت كند میبيند كه عللی كه امتها به
پيغمبرهايی آرايش پيدا كردهاند خيلی مختلف است ولی در اسلام وقتی نگاه
میكنيم و میبينيم عامل و ابزار قرآن بوده ، كه در اين زمينه تاريخچههای
زيادی هست ، كه لزومی ندارد روی آنها يك يك بحث كنيم . همين كه قرآن
را سحر و جادو میخواندند و میگفتند اين سحر و جادوست ، يعنی به اين شكل
تكذيب میكردند ، به قول صادق رافعی ( 1 ) همين تكذيب اينها نوعی تصديق
ضمنی است ، يعنی نمیگفتند ای بابا ! اين حرفها چيست ،
پاورقی : . 1 وی كتابی نوشته در اعجاز قرآن كه مرحوم ابن الدين آن را ترجمه كرده است و كتاب خوب و نافعی است اگرچه علمی و فنی است . ! |