پاورقی : . 1 شعراء / 193 و . 194 . 2 نحل / . 102 . 3 شوری / . 52 . 4 راجع به كلمه " از امر " بعد صحبت میكنيم كه در اغلب اين آيات كلمه " از امر " آمده است .
مدعای ما كه قرآن ملائكه و روح را در كنار يكديگر ذكر میكند [ تغييری
نمیدهد ] و در اين جهت دلالت آيه كافی است و در همين جاست كه حديثی از
اميرالمؤمنين علی ( عليهالسلام ) نقل شده و ايشان گفتهاند روح غير از
ملائكه است و به همين آيه استدلال كردهاند كه قرآن روح را با ملائكه يك
چيز نمیگيرد .
كلمه روح گاهی به كلمه " امين " و گاهی به كلمه " قدس " توصيف
شده است : " « نزل به الروح الامين علی قلبك »" ( 1 ) روح الامين قرآن
را بر قلب تو فرمود آورده است . يا در آيه ديگر : " « قل نزله روح
القدس من ربك »" ( 2 ) بگو اين را روح القدس از ناحيه پروردگار تو
فرود آورده است . چون در بعضی آيات ديگر هست كه جبرئيل قرآن را بر
پيغمبر نازل كرده است ، گفتهاند پس كلمه روح القدس و روح الامين
كنايهای از جبرئيل است . همچنين شايد بعضی گفته باشند كه در آن آيه : "
« يوم يقوم الروح و الملائكة »" مقصود خصوص جبرئيل است كه به طور
جداگانه ذكر شده كه اين حرف بعيد است ولی ايشان اين حرف را قبول
ندارند كه حتی مقصود از روح الامين و روح القدس جبرئيل باشد ، بلكه
میگويند از آيات قرآن اينچنين فهميده میشود : ملائكه كه وحی را نازل
میكنند ، همراه آن ، حقيقتی هست كه قرآن نام آن را روح گذاشته است و
حامل وحی در واقع آن روح ( همان روح الامين و روح القدس ) است ، نه
اينكه جبرئيل حامل وحی باشد ، جبرئيل حامل وحی نيست . اين عقيدهای است
كه ايشان در اينجا اظهار میدارند .
در بعضی از آيات ، روح با كلمه وحی توأم شده است ، مثل اينكه در اين
آيه میفرمايد : " « و كذلك اوحينا اليك روحا من امرنا ما كنت تدری ما
الكتاب و لا الايمان »" ( 3 ) ما روحی از امر خودمان ( 4 ) به تو وحی
فرستاديم . گفتهاند آن كه خداوند وحی فرستاده آيات قرآن است ، پس
اينجا همان نفس آيات قرآن به روح تعبير شده است . البته مانعی ندارد
كه ما آيات قرآن را از [ نوع ] آن حقايق [ بدانيم ] . مسلم آيات قرآن
وقتی بر قلب پيغمبر نازل میشود ، به صورت يك حقيقت نازل میشود و بعد
صورت لفظی پيدا میكند و به هر حال : " ما روحی از امر خودمان به تو وحی
كرديم " . پس به قول اين
پاورقی : . 1 شعراء / 193 و . 194 . 2 نحل / . 102 . 3 شوری / . 52 . 4 راجع به كلمه " از امر " بعد صحبت میكنيم كه در اغلب اين آيات كلمه " از امر " آمده است . |