نظريه اول : سرمايه نمیتواند توليد سود كند
آقای بهشتی همه بياناتشان متكی بر اين مطلب بود كه اساسا سرمايه از آن جهت كه سرمايه است نمیتواند سود داشته باشد . يعنی سود و ارزش فقط و فقط مربوط به كار است و بس . سرمايه به هيچ شكل نمیتواند توليد سود كند . بنابراين ربا هم كه سود سرمايه است غير طبيعی است . آنوقت ايشان در مقام توجيه آن مواردی بودند كه از نظر اسلام ظاهر امر اين است كه سرمايه است كه توليد منفعت میكند . اول وارد مسئله بيع شدند . خوب در بيع هم سود هست . آقای مهندس بازرگان بيانشان اينطور بود : اسلام با سود مخالف نيست و قرآن میگويد : « احل الله البيع و حرم الربوا ». آنطور سود را ببريد ، اينطور سود را نبريد . ديگر بيش از اين توضيح نمیدهد . اما ايشان ( آقای دكتر بهشتی ) میگفتند : " اساسا سود مال كار است و بس ، و حقيقت بيع عبارت است از نوعی كار كه آن كار عبارت است از تصدی توزيع . زيرا توليد كننده هميشه نمیتواند خودش به