میبينيم كه اين راه حل نيز مبتنی است بر اينكه معاملات ربوی مخصوص به
مكيل و موزون باشد و در اسكناس كه مكيل و موزون نيست معامله ربوی اشكال
ندارد . و اساس دوم هم ماليت خود اسكناس است . اگر اين دو اساس را
كسی شبهه كند ، قهرا سفته صوری هم اشكال پيدا میكند .
اين مطلب از نظر ما حتی وجه شرعيش هم درست نيست تا چه رسد به اينكه
ماهيت واقعیاش تغيير كند . از طرف ديگر همانطور كه آقای مهندس
بازرگان اظهار داشتند و در يادداشتهای خود نوشتهاند يك احتياجی هم در
خارج وجود دارد كه اگر جلو همين خريد و فروش سفتهها را بگيرند بازار
راكد میماند . برای اين حاجت آيا راه حل ديگری غيراز ربا وجود دارد كه
از آن راه بتوان اين مشكل را حل كرد ؟ چون نوشته ايشان را درست نتوانستم
بخوانم خود ايشان مجددا توضيح خواهند داد .
وام سرمايه گذاری و راه حل آن
اما راجع به نوع چهارم قرض يعنی وامهای توليدی و سرمايه گذاری . در
اين رسالهها در مقام حل اين مسئله بر نيامدهاند ولی معلوم است كه اگر آن
راه حلها در مورد سفته درست باشد ، در اين مورد هم درست است . اگر ما
خريد و فروش اسكناس را اشكال نكنيم ، اينجا هم به طريق اولی اشكال
نمیكنيم . زيرا مثلا اگر كسی میخواهد برای طرح صنعتی يا كشاورزی خود يك
ميليون تومان پول از بانك قرض بگيرد ، بجای قرض گرفتن میگويد يك
ميليون تومان خريدم دو ساله به يك ميليون و دويست هزار تومان . از نظر
راه حل صوری فقهی اشكال ندارد ولی از نظر راه حل عملی و