پاورقی : 1 - برای تشبيه ، [ استاد شهيد ] داستان قرآن خوان شبهای برات را كه قرآنهای خوانده را در انبانی دميده و ذخيره كرده بود و میفروخت بيان كردند .
اين وجه نظر به عدالت است .
بسياری از باحثين مسلمان ، وجه مذكور را پذيرفتهاند و اصل " ثروت
بايد تنها مولود كار باشد " را درست دانستهاند . و چون نقضی میشود بر
آنها كه اسلام مستغل داری و اجاره را جايز دانسته است و حال آنكه رابطه
ثروت و كار در آنجا نيز قطع است ، جواب دادهاند كه در اجاره عين
مستأجره به تدريج مستهلك میشود و از بين میرود ، و مال الاجاره در قبال
همين استهلاك است ، و چون عين مستأجره با كار پيدا شده است لذا موجر در
قبال كار خودش اخذ ثمن میكند و حلال است . به عبارت ديگر فرقی نيست كه
شخص اجير شود برای كار كردن و اجرت بگيرد ، يا آنكه ملك خود را كه
همان كار متراكم و مجسم خود او است اجاره بدهد و در قبالش اجرت بگيرد
( كار بر دو قسم است : كار متراكم و كار غير متراكم ) ( 1 ) .
طبق اين بيان فرق ربا و اجاره واضح است ، زيرا در ربا كه اجاره پول
است اصل پول در ذمه بدهكار محفوظ است و استهلاك ندارد ولی در اجاره
اعيان استهلاك تدريجی محقق است .
اين وجه را هر چند بسياری از باحثين مصری و اتباع آنها پذيرفتهاند ولی
به نظر ما صحيح نيست .
اولا قبول نداريم كه همواره بايد ثروت از راه كار پيدا شود . آنچه مسلم
است اين است كه استثمار يعنی غصب دسترنج و محصول كار ديگران ظلم است
و حرام است . و اما اينكه صرف قطع
پاورقی : 1 - برای تشبيه ، [ استاد شهيد ] داستان قرآن خوان شبهای برات را كه قرآنهای خوانده را در انبانی دميده و ذخيره كرده بود و میفروخت بيان كردند . |