مصرف كننده ( تجارت ) .
پس اصل معامله ، معاوضه جنس به غير جنس است .
اما معامله جنس به جنس به دو صورت است : بلا زياده و مع الزياده .
معامله مثل به مثل بلا زياده همان قرض است كه حاجت به آن پيدا می‏شود و
مع الزياده ربا است .
در ربا چون كسی كه قرض می‏كند به خاطر احتياج و نقصان درآمد از خرج‏
قرض می‏كند ، پس اگر كسی عايديش ده و خرجش بيست باشد و ده ديگر را با
ربا اخذ كند به اينكه روزی " دو " به عنوان ربا به قرض دهنده بدهد
قهرا قسمتی از مال قرض گيرنده به عنوان ربا به قرض دهنده تعلق خواهد
گرفت و هر چه بگذرد بيشتر ، تا جائی كه تمام درآمد قرض گيرنده به قرض‏
دهنده تعلق می‏گيرد . نتيجه اينكه قرض دهنده هم مالك مبلغی است كه خود
توليد كرده و هم مالك مبلغی است كه قرض گيرنده توليد كرده است ، و
قرض گيرنده مالك هيچ چيز نيست ، مال او مساوی صفر است ، و اين عين‏
ظلم و استثمار است .
جواب اينست كه اولا نقض می‏شود به مال الاجاره . اگر كسی در آمدش به‏
قدری است كه فقط خرج روزانه‏اش را كافی است ، و وافی به مال الاجاره‏
نيست ، لازمه‏اش اين است كه تدريجا تمام در آمدش مال موجر باشد در حالی‏
كه اصل عين نيز به موجر تعلق دارد . همچنين نقض می‏شود به كسی كه درآمدش‏
وافی به خرجش نيست و تدريجا نسيه عادلانه می‏كند يا قرض الحسنه می‏گيرد ،
می‏رسد كارش به جائی كه تا چند سال تمام در آمدش تعلق می‏گيرد به طلبكار
. البته ميان ربا و اجاره از يك طرف و قرض الحسنه و نسيه