عقد و معاوضه
مسئله ديگر اين است كه در عقدها حتی ضرورت ندارد كه معاوضه هم صدق بكند . معاوضه در جايی است كه هر يك از دو طرف عقد ، از ملك يكی خارج و به ملك ديگری وارد میشود . ممكن است [ موردی ] عقد باشد و تصرف در سلطان دو طرف باشد بدون اينكه يك معاوضه واقعی صورت گرفته باشد . كما اينكه در عقد نكاح با اينكه ايجاب و قبول هم در كار است ولی معاوضه نيست يعنی اينطور نيست كه يك طرف مثلا زن چيزی را كه مالك است تمليك كند به مرد و مرد نيز چيزی در عوض به او تمليك كند . و در فقه میگويند ماهيت مهر ، ماهيت عوض نيست و لهذا در صيغه ازدواج هم مهر به شكل يك عوض قرار نمیگيرد و همان طور كه در قرآن آمده مهر شكل نحله يعنی هديه را دارد : « و اتوا النساء صدقاتهن نحلة »( 1 ) . و در عقد نكاح ، طرفين خود زن و شوهر هستند و ارتباطی كه برقرار میشود نه به صورت معاوضه است بلكه به اين صورت است كهپاورقی : 1 - سوره نساء ، آيه . 4