مسئله اتلاف
يك نوع مسئوليت ديگر كه با مسئله بيمه مربوط میشود ، مسئله اتلاف است . اتلاف به هيچ وجه مستلزم اين نيست كه انسان مالی را غصب كرده باشد و يا اصلا آن مال در اختيار او و در تصرف او بوده باشد . ما در فقه قاعدهای داريم كه فكر میكنم مضمون حديث است ، يك قاعده فقهی است : قاعده من اتلف : من اتلف مال الغير فهو ضامن . هر كسی به هر شكلی سبب اتلاف مال غير بشود ، ضامن است . در باب غصب گفتيم : اگر چه غاصب مال را اتلاف نكرده باشد و خود بخود تلف شود باز هم ضامن است . ولی اين مسئله ، مسئله اتلاف است . هر كسی كه موجب اتلاف مال غير بشود ضامن است . ممكن است شما سؤال كنيد آيا مقصود ، اتلاف عمدی است يا اتلاف غير عمدی را هم شامل میشود ؟ نه ، اين اعم است از اتلاف عمدی كه خيلی خوب واضح است . من اگر عمدا مال شما را از بين ببرم مثلا كاسه چينی شما را عمدا زمين بزنم و بشكنم ، اتومبيل شما را عمدا بزنم و خراب كنم ، خوب شك ندارد كه من ضامن هستم . ولی اتلاف لازم نيست عمدی باشد ، سهوی هم باشد همينطور است . مثلا من همينطور كه دارم اينجا راه میروم ، پايم به كاسه چينی شما بخورد و بشكند . در اين صورت من ضامن هستم . حتی اگر من در خواب باشم و پايم به يك چيزی كه مال غير است بخورد و آن مال از بين برود ، باز من ضامن هستم . پس در اتلاف مال غير ، تنها شرط اينست كه آن اتلاف به سبب من انجام شده باشد ، يعنی من اين كار را كرده باشم ، خواه مقصر باشم يا نباشم .