درباره اينكه آيا مثلا آزادی معنوی بدون آزادی اجتماعی ميسر هست يا نه ؟
و بالعكس آيا آزادی اجتماعی بدون آزادی معنوی ميسر هست يا نه ؟ و بيشتر
در قسمت دوم بحث می‏كنيم ، يعنی وابستگی آزادی اجتماعی به آزادی معنوی .
در مقدمه سخنم مطلبی را به مناسبت امروز كه روز ولادت مولای متقيان علی‏
( ع ) است ومن به همين مناسبت اين بحث را انتخاب كردم ، عرض می‏كنم .
از جمله كلماتی كه ما زياد درباره وجود مقدس ايشان استعمال می‏كنيم كلمه‏
" مولا " است . مولای متقيان ، مولی الموالی ، و گاهی " مولا " بطور
مطلق . مولا چنين فرمود ، به قول " مولا " چنين . اين كلمه را اول بار
شخص مقدس رسول اكرم درباره علی ( ع ) در آن جمله معروف كه شيعه و سنی‏
درباره آن اتفاق نظر دارند اطلاق كرد . فرمود : « من كنت مولاه فهذا علی‏
مولاه » آنكه من مولای او هستم ، اين علی ( كه من دست او را بلند كرده‏ام )
مولای اوست . بگذريم از اينكه در قرآن هم آيه‏ای هست كه اين كلمه در آن‏
به كار رفته و در تفسير آن وارد شده كه مقصود علی ( ع ) است ، آنجا كه‏
می‏فرمايد : « فان الله هو مولاه و جبريل و صالح المؤمنين »( 2 ) ولی اين‏
جمله‏ای كه عرض كردم نص صريح رسول اكرم است .
كلمه مولا يعنی چه ؟ امشب نمی‏خواهم درباره كلمه مولا زياد صحبت كنم .
همين قدر اجمالا عرض می‏كنم كه مفهوم اصلی اين كلمه " قرب " و " دنو
" است . در مورد دو چيز كه پهلوی يكديگر و

پاورقی :
1 - بحار الانوارج 36 ص . 331
2 - سوره تحريم ، آيه . 4