ديناميكی حركتی را میگويند كه تابع يك علت درونی است ، [ ناشی ] از
علت درونی است . اينها میگويند " درونی " ، مقصودشان همان خود به
خودی است . بدون شك همانطور كه گفتم ماركسيسم اينجا سكوت كرده است ،
يعنی اين مطلب از نظر ماركسيسم شكافتهشده نيست كه در مساله ماده و قوه
چه میگويد ؟ يا بايد بگويد ماده عين قوه است و قوه عين ماده . آيا چنين
چيزی میگويد و میتواند بگويد ؟ يعنی نيروی جاذبه عين جسم است ، اصلا ما
دو چيز نداريم ، جسمی و نيروی جاذبهای ، اين اسمگذاری است . نيروی
مغناطيسی و نيروهای ديگر همينطور . ناچار بايد چنين چيزی بگويد ، بايد
بگويد ماده عين نيروست ، نيرو عين ماده ، اينها دو چيز نيستند كه بعد ما
دنبال اين حرف برويم . صحيحترين توجيه حرفشان همين است . اينجا كه
برسند ، كه عالیترين حرفشان خواهد بود ، تازه باز حرف فلاسفه زنده میشود
كه يك شی كه روی يك شی اثر میكند و از يك شی اثر میپذيرد آيا میتواند
از حيثيت واحد ، در آن واحد ، هم اثرپذير باشد و هم اثردهنده ؟ يا از آن
حيث كه اثر میپذيرد يك چيز است و از آن حيث كه اثر میبخشد چيز ديگری
است ؟ از آن حيث كه اثر میپذيرد فاقد است ، يعنی چيزی را ندارد ، و از
آن حيث كه اثر میبخشد واجد است ، [ يعنی چيزی را دارد . ] بسيار حرف
منطقی و درستی است . اين همان حرف معروف ماده و صورت است . اين كه
میگويند فلاسفه قائل به ماده و صورتند ، حرفشان اين است ، يعنی با يك
تحليل عقلی به ماده و صورت رسيدهاند ، نه اين كه ماده و صورت را در
لابراتوار بشود تجزيه كرد [ و از هم تفكيك نمود . ] (اينها هم كه میگويند
قوه ، مگر قوه را در لابراتوار میشود از ماده تفكيك كرد ؟ قابل تفكيك كه
نيست . )فلاسفه اينطور میگويند : شيئی كه هم اثر میكند و هم اثر میپذيرد
، امكان ندارد كه از حيثيت واحد بتواند چنين باشد ، چون حيثيت اثربخشی
حيثيت وجدان است و حيثيت اثرپذيری حيثيت فقدان . مثل اين است كه شما
بگوييد يك ذات ، يك انسان در آن واحد يك چيز را مثلا علم را هم میدهد
هم میپذيرد . نه اين كه اول میپذيرد بعد میدهد . بديهی است بعد كه
پذيرفت واجد میشود ، بعد كه واجد شد میدهد . اين مانعی ندارد . بلكه مثل
اين كه شما بخواهيد بگوييد به خودش میدهد ، چون اگر به خودش میدهد بايد
در آن واحد ، [ هم واجد باشد هم فاقد ، ] در همان آنی كه واجد است فاقد
باشد . به دستی گرفتن به دستی دادن ، فاقد بودن بعد واجد شدن بعد بخشيدن
، آن كه مانعی ندارد . پس اگر بخواهد در آن
|