1 ريشههای فكری فلسفه ماركس
- . . . همكار خيلی صميمی ماركس كه به او ماركس دوم هم میگفتند انگلس است كه او هم در سال 1820 يعنی دو سال بعد از ماركس در شهر " بارمن " متولد میشود : انگلس خدمات زيادی نسبت به ماركس داشته ، چه از جهت مادی و چه از جنبههای فكری . از جهت مادی ، همان دوره فلاكت ماركس به وسيله تامينهای مادی انگلس اداره میشد و اگر او نبود وی اصلا قادر به ادامه حيات نبود . خودش از يك خانواده ثروتمند از اهالی " بارمن " بود و يك كارگاه نساجی و خلاصه ثروت قابل ملاحظهای داشتند ، و بعد اشاره میكند كه محيط خانوادگی انگلس او را خيلی زود به يك جوان سركش مبدل كرد(1) . يك مساله در اينجا همين است كه هم خود ماركس هم انگلس ، اينها هيچكدام وابسته به آن طبقهای كه مدافع آن طبقه از آب درآمدند نبودند ، يعنی اينها جزو طبقهای كه مدافع آن طبقه بودند نبودند يعنی از طبقه كارگر نبودند . خودش از طبقه بورژوا بوده ، انگلس هم كه اصلا از طبقه سرمايهدار بوده ، پدرش كارخانهدار بوده و [ مولف ] علت عصيان انگلس را فقط يك امر روانی توجيه میكند ، میگويد به علتپاورقی : . 1 خلاصهای از صفحات 8 و 9 كتاب ماركس و ماركسيسم .