آيا نظام جهان ، ذاتی جهان است ؟
اكنون وارد اصل جواب میشويم . مطلب عمده اين است كه نظام عالم را بشناسيم . آيا نظام عالم يك نظام قراردادی است يا يك نظام ذاتی ؟ معنی خلقت و آفرينش از اين نظر چيست ؟ آيا معنی آن اين است كه خداوند مجموعی از اشياء و حوادث میآفريند در حالی كه هيچ رابطه واقعی و ذاتی ميان آنها نيست ، بعد آنها را به صف میكشد و يكی را پشت سر ديگری قرار میدهد و از اين قرارداد ، نظام و سنت ، و مقدمه و نتيجه ، و مغيا و غايت پيدا میشود ؟ يا آنكه روابط علل و اسباب با معلولات و مسببات ، و روابط مقدمات با نتايج ، و روابط مغياها با غايتها طوری است كه قرار گرفتن هر معلولی و مسببی در دنبال علت و سبب خود ، و قرار گرفتن هر نتيجه به دنبال مقدمه خود ، و قرار گرفتن هر غايت به دنبال مغيای خود ، عين وجود آن است ، و به اصطلاح : " مرتبه هر وجود در نظام طولی و عرضی جهان مقوم ذات آن وجود است " آنچنانكه مراتب اعداد هستند . اينك توضيح و مثالی از اعداد : در اعداد میبينيم كه عدد " يك " قبل از عدد " دو " ، و عدد " دو " قبل از عدد " سه " و بعد از عدد " يك " است ، و همچنين هر عددی غير از عدد " يك " ، بعد از عددی و قبل از عدد ديگر است . هر عددی مرتبهای را اشغال كرده است و در مرتبه خود احكام و آثاری دارد و مجموع اعداد كه محدود به حدی نيستند نظامی را بوجود آوردهاند . اعداد چه وضعی دارند ؟ آيا وجود و ماهيت اعداد ، با درجه و مرتبه آنها دو امر جداگانه اند و هر يك از اعداد از خود وجود و ماهيتی مستقل از درجه و مرتبه خود دارد و میتواند هر مرتبه و درجهای را اشغال كند ، مثلا عدد پنج به هر حال عدد پنج است و