پاورقی : . 1 طه / . 50 . 2 رعد / . 17
آفريدن كشش و امتداد و بعد و حجم و تقدم و تأخر ، ميان آفريدن جسم و
آفريدن كشش و امتداد ، دوگانگی نيست .
قرآن كريم در اينجا تعبير بسيار لطيفی دارد ، از زبان موسی بن عمران (
عليه السلام ) نقل میكند كه وقتی فرعون از وی و برادرش هارون میپرسد كه
پروردگار شما كيست ؟ موسی ( ع ) جواب میدهد :
« ربنا الذی اعطی كل شیء خلقه ثم هدی »( 1 ) .
" پروردگار ما آن كسی است كه به هر چيز ، آفرينش خاص آن چيز را
داده است و سپس آن را به سوی هدف رهبری كرده است " .
نكته جالبی كه مورد نظر است از كلمه " خلقه " استفاده میشود . از
اضافه به ضمير ، چنين استنباط میشود كه هر چيز ، خلقت خاصی دارد كه مال
خود او است ، يعنی هر چيز فقط گونهای خاص از وجود را میتواند بپذيرد و
بس ، و خدا همان خلقت خاص را به آن میدهد . نبايد پنداشت كه اشياء ،
طور ديگری بودهاند و خدا آنها را به اين صورت كه هستند در آورده است ،
و يا لااقل امكان داشته كه طور ديگر و خلقتی به گونهای ديگر ، بهتر يا
بدتر از اينكه دارند داشته باشند و خداوند اين گونه بالخصوص را ، علی
رغم آن امكانات ، برگزيده است . حقيقت اين است كه جهان تنها به همين
جور كه هست امكان وجود داشته است و هر جزء از اجزاء جهان نيز آفرينش
معينی درباره آن امكان داشته است و خدا همان آفرينش را به آن داده است
.
قرآن ، اين مطلب را با يك تمثيل لطيف بسيار عالی بيان كرده است .
قرآن به آب باران كه از بالا میريزد و تدريجا سيل تشكيل میدهد و آب در
بستر نهرها و جويها و رودخانههای مختلف قرار میگيرد مثل میزند ،
میفرمايد :
« انزل من السماء ماء فسالت اودية بقدرها »( 2 ) .
" خدا از آسمان آبی فرود آورد و هر رودخانهای به قدر ظرفيت خودش
سيلان يافت " .
يعنی رحمت پروردگار ، هيچ موجود مستعدی را محروم نمیسازد ، ولی
استعداد و
پاورقی : . 1 طه / . 50 . 2 رعد / . 17 |