اجتماع يا فرد ؟

دانشمندان تحت عنوان " اصالت فرد يا اجتماع " بحثی دارند كه آيا
فرد ، اصل است يا جامعه ؟ گاهی از جنبه فلسفی بحث می‏شود و منظور اين‏
است كه آيا فرد ، امر حقيقی است و جامعه امر اعتباری و انتزاعی ؟ يا بر
عكس ، جامعه امر حقيقی است و فرد ، امر اعتباری و انتزاعی ؟ البته در
اينجا بالخصوص شق سوم هم قابل فرض است و آن اينكه هر دو اصيل و حقيقی‏
باشند و به نظر ما اين شق ، تنها شق صحيح است ، و گاهی از جنبه حقوقی و
" فلسفه قانون " بحث می‏شود و منظور اين است كه آيا هدف قانون بايد
" سعادت فرد " باشد يا " قدرت اجتماع " ؟ طرفداران اصالت فرد
می‏گويند قانونگزار بايد تا جايی كه ممكن است آسايش و رفاه و تنعم و
آزادی افراد را در نظر بگيرد ، خوشبختی فرد در درجه اول اهميت قرار دارد
، نبايد به بهانه مصالح جامعه ، خوشی و سعادت افراد را سلب كرد مگر در
جايی كه خطر اضمحلال و متلاشی شدن اجتماع در ميان باشد ، تنها در چنين‏
موردی است كه مصلحت اجتماع را بايد بر مصلحت فرد مقدم داشت ، زيرا
اگر اجتماع متلاشی شود فرد هم قهرا از بين می‏رود ، و در حقيقت اينجا نيز
حال فرد و مصلحت او رعايت شده است . اما طرفداران اصالت اجتماع‏
می‏گويند : آنچه در درجه اول اهميت قرار دارد نيرومندی و سربلندی جامعه‏
است ، قانونگزاران و سياستمداران بايد نيرومندی و سربلندی و عزت اجتماع‏
را وجهه همت خويش سازند . افتخارات فرد ، آسايش و خوشی فرد ، سعادت‏
و نيكبختی فرد ، آزادی فرد و هر چه كه مربوط به فرد است بايد فدای جامعه‏
گردد ، جامعه بايد سربلند گردد ولو آن كه همه افراد آن در رنج و بدبختی‏
بسر برند .
برای مقايسه اين دو سيستم فكری ، بودجه دولتی كشور را در نظر می‏گيريم .
اگر زمامداران كشور ، اصالت فردی فكر كنند سعی خواهند كرد كه بودجه كشور
خود را به برنامه‏هايی اختصاص دهند كه عهده دار آسايش افراد ملت و
بهبود اقتصاد عموم مردم كشور گردد ولو آنكه آهنگ پيشرفت جامعه كند گردد
، ولی اگر اصالت اجتماعی بينديشند ، به احتياجات افراد توجه نكرده ،
سعی می‏كنند برنامه‏هايی طرح كنند كه هر چه بيشتر زمينه پيشرفت اجتماع را
درآينده و موجبات سربلندی اجتماع را در ميان ساير اجتماعها تأمين كند .
برنامه‏های پرواز در فضا كه كشورهای مقتدر جهان دارند ناشی از اين طرز
تفكر است . چنانكه می‏دانيم اين برنامه‏ها بر برنامه‏های بهداشتی ، آموزش‏
عمومی و تربيتی تقدم يافته است . برای طراحان اين برنامه‏ها مهم نيست كه‏