است ولی بدان كه هر كس پدرش را بكشد عمرش كوتاه خواهد شد . منتصر
گفت من باكی ندارم كه در اطاعت خدا عمر من كوتاه گردد . پدرش را كشت
و پس از وی هفت ماه بيشتر زنده نماند ( 1 ) .
علی ( ع ) در مورد عكس العمل احسان و خدمت به خلق در همين جهان ،
میفرمايد :
« لا يزهدنك فی المعروف من لا يشكره لك ، فقد يشكرك عليه من لا يستمتع
بشیء منه ، و قد تدرك من شكر الشاكر اكثر مما اضاع الكافر ، و الله يحب
المحسنين » ( 2 ) .
" اينكه گاهی به كسی نيكی میكنی و او قدرشناسی نمیكند ( و يا ناسپاسی
میكند ) تو را به كار نيك بی رغبت نكند كه احيانا تو پاداش خويش را
بيش از آنچه بخواهی از او بگيری از دست كسی میگيری كه هيچ به او نيكی
نكردهای . به هر حال جهان پاداش تو را پس میدهد ، ولو از ناحيهای كه تو
هرگز گمان نمیبری " .
مولوی در مورد عمل و عكس العمل میگويد :
اين جهان كوه است و فعل ما ندا
|
باز آيد سوی ما از كه صدا
|
ديگری در مجازاتها و مكافاتهای دنيا میگويد :
به چشم خويش ديدم در گذرگاه
|
كه زد بر جان موری مرغكی راه
|
هنوز از صيد ، منقارش نپرداخت
|
كه مرغ ديگر آمد كار او ساخت
|
چو بد كردی مشو ايمن زآفات
|
كه واجب شد طبيعت را مكافات
|
البته نبايد چنين بينديشيم كه هر گاه صدمه و مصيبتی بر يك فرد يا يك
گروه وارد شد حتما مكافات اعمال آنهاست ، زيرا مصائب اين جهان
فلسفههای ديگری هم دارد ، آنچه كه ما معتقد هستيم اين است كه در اين
جهان فی الجمله مكافات عمل هم وجود دارد .
پاورقی :
. 1 سفينة البحار ، ماده " وكل " ، و بحار الانوار چاپ آخوندیج 10 ص
. 296
. 2 نهج البلاغه ، حكمت . 195