عرفان اسلامی و از معارف بلند اسلامی كمترين آگاهی ندارند . راسل در نظر
كسی كه اندك آشنايی با معارف اسلامی دارد ، در فلسفه به مفهوم اسلامی و
شرقی آن ، يك كودك دبستانی هم بشمار نمیرود .
اسلام در دامن خود ، مردان بزرگی را تربيت كرده است كه در وقتی كه در
همين جهان بودهاند ، با جهان آخرت آشنا شدهاند و حقايقی را كه فوق تصور
" راسل " هاست لمس كردهاند .
شاگردان مكتب قرآن ، اين حقيقت را نيك آموختهاند كه جزای آخرت عين
كردار دنياست ، چيزی جدا از عمل نيست . مولوی اشعاری دارد كه اين
حقيقت را بيان میكند و از نظر موعظه و تذكر خود ما نيز نقل آنها مناسب
است ، میگويد :
ای دريده پوستين يوسفان
|
گرگ بر خيزی از اين خواب گران
|
گشته گرگان يك به يك خوهای تو
|
میدرانند از غضب اعضای تو
|
ز آنچه میبافی همه روزه بپوش
|
ز آنچه میكاری همه ساله بنوش
|
گر ز خاری خستهای ، خود كشتهای
|
ور حرير و قز دری ، خود رشتهای
|
چون ز دستت زخم بر مظلوم رست
|
آن درختی گشت و ز آن زقوم رست
|
اين سخنهای چو مار و كژ دمت
|
مار و كژدم میشود گيرد دمت
|
حشر پر حرص خس مردار خوار
|
صورت خوكی بود روز شمار
|
زانيان را گنده اندام نهان
|
خمر خواران را بود گنده دهان
|
گند مخفی كان به دلها میرسيد
|
گشت اندر حشر محسوس و پديد
|
بيشهای آمد وجود آدمی
|
بر حذر شو زين وجود ار آدمی
|
ظاهر و باطن اگر باشد يكی
|
نيست كس را در نجات او شكی
|
در وجود ما هزاران گرگ و خوك
|
صالح و نا صالح و خوب و خشوك
|
حكم ، آن خو راست كان غالبتر است چونكه زر بيش از مس آمد آن زر
است
سيرتی كاندر وجودت غالب است
|
هم بر آن تصوير ، حشرت واجب است
|
آفرين بر قرآن با اين شاگردانش . اگر قرآن نمیبود ، مولوی و حافظ و
سنائی و عطار و سعدی و امثال آنها بوجود نمیآمدند . استعداد ايرانی با
نور اسلام شكفت و اين افتخار ، ايران را بس كه توانست معارف اسلام را
بهتر از هر قوم ديگری دريافت