پاورقی : . 1 اسراء / . 71 . 2 هود / . 98
در اين جهان بين مردم برقرار است در آن جهان صورت عينی و ملكوتی پيدا
میكنند . زمانی كه يك انسان سبب هدايت انسانی ديگر میشود رابطه رهبری
و پيروی در ميان آنان در رستاخيز به صورت عينی در میآيد و " هادی " به
صورت پيشوا و امام ، و " هدايت يافته " به صورت پيرو و مأموم ظاهر
میگردد . در مورد گمراه ساختن و اغواء هم همينطور است .
قرآن كريم میفرمايد :
« يوم ندعوا كل اناس بامامهم »( 1 ) .
" روزی كه هر مردمی را با پيشوای ايشان میخوانيم " .
يعنی هر كسی با پيشوای خودش ، يعنی با همان كس كه عملا الگوی او و
الهامبخش او بوده است ، محشور میگردد .
درباره تجسم پيشوايی فرعون نسبت به قوم خود در آخرت ، میفرمايد :
« يقدم قومه يوم القيمة فاوردهم النار »( 2 ) .
" فرعون پيشاپيش اتباع و پيروانش حركت میكند ، پس در آتش واردشان
میسازد " .
فرعون كه در اين جهان ، گمراه و پيشوای گمراهان بوده ، و گمراهان ديگر
قومش گام جای گام او میگذاشتند ، در آن جهان نيز به صورت قائد و امام
آنان مجسم میشود . فرعون ، شفيع و واسطه قوم خود میباشد هم در دنيا و هم
در آخرت ، شفيعی است كه در دنيا موجب گناهان و ضلالتها بوده است و در
آخرت واسطه رسانيدن به دوزخ و آتش . شفيع و واسطه بودن او در بردن قوم
به دوزخ در جهان آخرت ، همانا تجسم واسطه بودن او در جهان دنيا در
گمراهی قومش است .
نكته جالب در تعبير قرآن اين است كه میفرمايد فرعون قوم خود را در آن
جهان وارد دوزخ میسازد . قرآن با اين تعبير خود تجسم تأثير فرعون را در
گمراهی پيروانش گوشزد میكند و میگويد همانطور كه در دنيا فرعون آنها را
وارد گمراهی كرد ، در آخرت آنها را وارد دوزخ میكند ، بلكه وارد كردن
آنها به دوزخ در آن جهان عينا ظهور و تجسم وارد كردن آنها در گمراهی در
اين جهان است .
پاورقی : . 1 اسراء / . 71 . 2 هود / . 98 |