سخنان او را جمع بكنيم و درست پخش و تشريح بكنيم ، مسئله ديگری است .
كلمات پيغمبر را در جاهای مختلف نقل كردهاند . من مخصوصا از قديمترين
منابع ، قسمتی را نقل میكنم . از قديمترين منابعی كه در دست است يالااقل
من در دست داشتهام كتاب " البيان و التبيين " جاحظ است . جاحظ در
نيمه دوم قرن سوم میزيسته است ، يعنی اين سخنان تقريبا در نيمه اول قرن
سوم نوشته شده است . اين كتاب حتی از نظر فرنگيها و مستشرقين جزء
كتابهای بسيار معتبر است . اينها سخنانی نيست كه بگوئيد بعدها نقل
كردهاند ، نه ، در قرن سوم به صورت يك كتاب در آمده است كه البته قبل
از قرن سوم هم بوده است ، چون جاحظ اينها را با سند نقل میكند . مثلا شما
ببينيد در زمينه مسؤليتهای اجتماعی ، اين شخصيت بزرگ چگونه سخن میگويد
؟ میفرمايد : مردمی سوار كشتی شدند و دريايی پهناور را طی میكردند . يك
نفر را ديدند كه دارد جای خودش را نقر میكند يعنی سوراخ میكند . يك نفر
از اينها نرفت دست او را بگيرد . چون دستش را نگرفتند آب وارد كشتی
شد و همه آنها غرق شدند ، و اينچنين است فساد .
توضيح اينكه : يك نفر در جامعه مشغول فساد میشود ، مرتكب منكرات
میشود . يكی نگاه میكند میگويد به من چه ، ديگری میگويد من و او را كه در
يك قبر دفن نمی كنند . فكر نمیكند كه مثل جامعه ، مثل كشتی است . اگر
در يك كشتی آب وارد بشود ، ولو از جايگاه يك فرد وارد بشود ، تنها آن
فرد را غرق نمیكند بلكه همه مسافرين را يكجا غرق میكند .
|