صورتی كه متمثل شده ، در عالم عينی واقع بشود .
بنابراين به فرض اينكه اينها فرشته باشند اگر چه قطعی نيست كه فرشته‏
بوده‏اند جواب اين سؤال كه چگونه برای يك حقيقت از چنين وسيله‏ای‏
استفاده شده است همين است كه علامه طباطبايی داده‏اند و از نظر من هم‏
جواب درست است گو اينكه نمی‏دانم توانستم مطلب را چنان كه بايد توضيح‏
بدهم يا نتوانستم .

تصاحب كالای كفار قريش و مسئله استخدام وسيله

سؤال ديگر كه من خودم آن را يك مقدار توسعه می‏دهم اين بود كه اگر در
اسلام جايز نيست از وسيله‏های نامشروع و فاسد برای هدف مشروع استفاده‏
بشود چرا پيغمبر اجازه می‏داد كه مسلمين بروند جلوی قافله مال التجاره‏
كفار قريش را كه از شام به مكه می‏رفت وقتی كه می‏آمد از نزديك مدينه‏
عبور كند بگيرند و كالای آن را كه تصاحب كنند كه اروپائيها حتی تعبير
زشت راهزنی را به كار برده‏اند . آيا غير از اين بود كه اين كار برای‏
هدف مقدسی بود ؟ من اين سؤال را توسعه می‏دهم ، می‏گويم خود جهاد هم ممكن‏
است كسی بگويد از همين قبيل است چون جهاد هم در نهايت امر يعنی كشتن‏
انسانها ! بديهی است كشتن انسانها فی حد ذاته كار درستی نيست . كاری كه‏
فی حد ذاته درست نيست چرا اسلام اجازه می‏دهد ؟ می‏گوييد برای هدفی مقدس‏
. پس خود اجازه جهاد در اسلام ، اجازه دادن اين است كه از وسايل نا
مشروع برای هدف مشروع استفاده بشود .