همين بودجه مستقل و اتكاء به عقيده مردم است كه سبب شده در مواقع‏
زيادی با انحراف دولتها معارضه كنند و آنها را از پای درآورند . ولی از
طرف ديگر نقطه ضعف روحانيت شيعه نيز همين است . روحانيين شيعه اجبار
و الزامی ندارند كه از دولتها اطاعت كنند اما ناگزيرند سليقه و عقيده‏
عوام را رعايت كنند و حسن ظن آنها را حفظ نمايند . غالب مفاسدی كه در
روحانيت شيعه هست از همين جا است .

روحانيت شيعه و روحانيت سنی

اگر روحانيت ايران را با روحانيت مصر و زعامت دينی " جامع ازهر "
مقايسه كنيم می‏بينيم كه هر كدام از اين دو از نظر سازمان ، امتيازی بر
ديگری دارد .
در مصر به علل خاصی ، كه مهمترين آنها نداشتن بودجه مستقل و ديگر طرز
تفكری است كه درباره اولی الامر دارند ، رئيس جامع ازهر با انتخاب‏
رئيس جمهور تعيين می‏گردد . رئيس جامع از هر در مصر از اين نظر مانند
دادستان كل كشور است در تشكيلات دولتی ما كه با فرمان شخص اول مملكت‏
تعيين می‏شود . اما در روحانيت ايران چنين چيزی نيست ، بلكه اگر تمايل‏
مقامات دولتی نسبت به رياست و زعامت شخصی محرز گردد موجب شكست و
سقوط او خواهد بود .
در سه سال پيش در يكی از روزنامه‏ها عكس علامه شيخ محمود شلتوت مفتی‏
اعظم و رئيس جامع ازهر را در اطاق كار خودش ديدم در حالی كه بالای سرش‏
عكس جمال عبدالناصر بود . در ايران ممكن نيست حتی در اطاق محقر يك‏
طلبه كسی عكس يكی از مقامات را ببيند . زعيم