امر به معروف ، خارج از دائره احتساب

نكته‏ای كه اينجا هست اينست كه در عين اينكه دائره احتساب يك دائره‏
رسمی وابسته به خلافت و حكومت بوده و وظائف خود را انجام می‏داده است‏
نه اينست كه ساير مردم ديگر برای خود وظيفه و تكليفی قائل نبوده‏اند .
قبلا عرض كردم و از كلام فقهاء نقل كردم كه امر به معروف و نهی از منكر
مراتبی دارد و تنها آنجا كه پای اعمال زور و حبس و زدن و حتی كشتن است‏
از وظيفه عموم خارج است و وظيفه حاكم اسلامی است ، و اما ساير مراتب از
تذكر دادن و موعظه كردن و در موقعی اعراض و قطع رابطه كردن و امثال‏
اينها وظيفه فرد فرد مسلمانان است و در قديم هم هر فردی وظيفه حتمی خود
می‏دانسته كه به اندازه قدرت و توانائی خود در اصلاحات امور مسلمين شركت‏
كند .

قداست و احترام احتساب

نكته ديگر اينكه دائره وسيع احتساب كه امروز جانشين ندارد چون مبنا و
پايه دينی و رنگ و صبغه مذهبی داشته و مردم وظيفه شرعی خود می‏دانسته‏اند
كه آنرا كمك كنند و تقويت نمايند قهرا در انتخاب افراد و اشخاص‏
رعايت تقوا و ورع می‏شده و مردم احترام دينی برای آنها قائل بوده‏اند .