فكر زمان بوده و وسيله هدايت مردم بوده است ، و همان كتاب در زمان‏
ديگر اسباب گمراهی است . ما كتابها داريم كه در گذشته وظيفه خود را
انجام داده‏اند و صدها و هزارها نفر را هدايت كرده‏اند ولی همان كتابها در
زمان ما كسی را هدايت نمی‏كند ، سهل است ، اسباب گمراهی و شك و حيرت‏
و مردم می‏باشند ، از كتب ضلال بايد شمرده شود ، خريد و فروش آنها ، طبع‏
و نشر آنها خالی از اشكال نيست .
عجب ! كتابی كه هزارها بلكه دهها هزار را در گذشته هدايت كرده است‏
حالا از كتب ضلال است ؟ بلی ، جز كتاب آسمانی و گفتار واقعی معصومين ،
هر كتاب ديگر را كه در نظر بگيريم يك رسالتی دارد برای يك مدت موقت‏
و محدود ، آن مدت كه گذشت آن رسالت تمام می‏شود .
اين مطلب كه عرض كردم يك مسئله مهم اجتماعی است و هنوز برای ما به‏
صورت يك معما و يك مجهول كه بايد آن را حل كرد طرح نشده است . من‏
انتظار ندارم كه در اين جلسه كاملا مطلب روشن شود . مكرر بايد گفته شود
تا ما باور كنيم كه وسائل هدايت هر زمانی مخصوص خود آن زمان است . لازم‏
است شواهدی از متن اسلام بر اين مطلب بياورم تا معلوم شود در آثار اسلامی‏
به اين مطلب توجه داده شده .
آيه‏ای در ابتدای سخنرانی خواندم : " « ادع الی سبيل ربك بالحكمة و
الموعظة الحسنة و جادلهم بالتی هی احسن »" اين آيه كريمه به اتفاق‏
مفسرين ، سه وسيله مختلف برای دعوت و هدايت مردم ذكر كرده و هر يك از
اين سه وسيله برای يك مورد مخصوص است . می‏فرمايد : مردم را به راه‏
پروردگارت بخوان . كلمه " رب " هر جا كه ذكر می‏شود عنايتی است به‏
معنی تربيت . چون مقام ، مقام دعوت و تربيت است با كلمه