تمركز و قدرت
تا صد سال پيش كه تمدن جديد به ايران نيامده بود و وسائل ارتباط بين شهرها كمتر بود مردم هر شهری معمولا وجوهات خود را به علماء همان شهر میپرداختند و غالب آن وجوه در همانجا مصرف میشد . ولی در يك قرن اخير در اثر پيدايش وسائل جديد ارتباطات و نزديك شدن منطقهها به يكديگر ، عادت بر اين شد كه وجوهات به همان كسی داده شود كه مرجع تقليد است . مراجع تقليد ، از اين پس علاوه بر اينكه مركز توجه عواطف بود و امرشان مطاع بود ، در نتيجه رسيدن سهم امام امكانات جديدی در اداره حوزههای علميه يافتند و حوزهها توسعه يافت . مجموعا در اثر توسعه ارتباطات و ازدياد رفت و آمدها و ملاقات مردم با مراجع از نزديك ، و توسعه حوزهها و زيادتر شدن محصلين و فارغ التحصيلان كه تدريجا شهرها و