پاورقی : . 2 همان ماخذ .
" میدانيم كه افكار ما انعكاس امور و موجودات است ( راست هم هست
، فكر ما عبارت است از انعكاس اشياء در مغز ) ، مقاصدی هم كه در نهاد
افكار ما وجود دارد ، انعكاس همان امور است " ( 1 ) .
مقاصد و هدفها و ايدههای ما هم انعكاس همان امور است اين مطلبی است
كه ما بايد روی آن توجه كنيم كه آيا مقاصد و هدفهای بشر هم انعكاس همين
امور است يا چيز ديگری است ، مقاصد بشر از ساختمان داخلی و سرشت و
نهاد بشر سرچشمه میگيرد ، آيا اين جور است يا مقاصد را هم اجتماع به ما
میدهد ؟ اين سؤالی است كه برای ما باقی میماند كه بعدها بايد جواب
بدهيم و مطلب مهمی است باز تكرار میكنم : آيا مقاصد و هدفهای بشر هم
تابع شرايط اقتصادی است ، تابع شرايط اجتماعی است و يا اين كه نه ،
انسان به هر حال يك سلسله مقاصد - لااقل يك سلسله مقاصد اصلی - دارد كه
ناشی از ساختمان بشر است ؟
میگويد :
" برای جوابگويی اين سؤال بايد ديد انسان در كجاست و افكارش در كجا
بروز میكند ؟ امروز مشاهده میشود كه انسان در شرايط اجتماعی سرمايهداری
زيست میكند و افكار انسانی ناشی از همين جامعه است " ( 2 ) .
بعد اين جمله را از ماركس نقل میكند :
پاورقی : . 2 همان ماخذ . |