مربوط است ، يا به روابط انسان با خودش ، يا به روابط انسان با طبيعت
و يا به روابط انسان با افراد اجتماع .
در روابط انسان با خدا از آن جهت كه مربوط به خدا میشود هيچ گونه
تغييری پيدا نمیشود ، و در آنچه هم كه مربوط به انسان است آنچه كه روح
اين مطلب را تشكيل میدهد باز تغيير نمیكند ، بله در شكلش تغييراتی پيدا
میشود كه تابع شرايط است و ما میبينيم خود اسلام هم اين تغييرات را قائل
شده است ، مثل نماز ، میگويد نماز بخوانيد ، ولی بعد میگويد نماز
ايستاده بخوانيد ، اگر نمیتوانيد ، نشسته بخوانيد ، نمیتوانيد ، به پهلوی
راست بخوانيد ، نمیتوانيد ، به پهلوی چپ بخوانيد ، نمیتوانيد ، مستلقيا
بخوانيد ، [ آن را هم نتوانستيد ] با اشاره بخوانيد هر چه كه شرايط تغيير
میكند ، هيكل نماز هم تغيير میكند .
فقها معتقدند نماز " غرقا " واقعا نماز است نه چيزی به جای نماز ،
يعنی آدمی كه در حال غرق شدن است و تلاش میكند خودش را نجات بدهد و
نمازش فقط صورت اشاره دارد نه ركوع دارد ، نه سجود ، نه قرائت و نه
چيز ديگر نمازش واقعا نماز است اصلا نماز يك ماهيتی است كه افرادش
اينقدر تغيير پيدا میكند ، شكل فردش اينقدر عوض میشود ، يعنی ركوع و
سجود و غيره شكل نماز است نه روح نماز ، نماز دو ركعتی واقعا نماز است
نه جانشين نماز چهار ركعتی ، چنانكه نماز چهار ركعتی واقعا نماز است ،
يعنی برای يك كسی نماز چهار ركعت است ، برای يك كسی دو ركعت ، برای
يك كسی نماز ، ايستاده است ، برای يك كسی نشسته ، برای يك كسی نماز ،
وضوست ، برای يك كسی نماز ، تيمم است .
فقها مسالهای دارند به نام " اجزاء " و آن اين است كه آيا
|