مشتهيات نفسانی و الهامات وجدانی و عقلی و هدايتهای انبياء كه به كمك‏
آنها آمده‏اند ( « و نفس و ماسواها ، فالهمها فجورها و تقويها ») (1) .
وقتی كه انسان ذاتا و در سرشت خودش اين طور بود ، اين امر نمی‏تواند
در تاريخ مؤثر نباشد ، بگوييم اين يك امر فردی است و امر فردی هم به‏
تاريخ كار ندارد ! چون تاريخ را همين انسان می‏سازد ، همين انسان تاريخ‏ساز
با اين دو نيروی متضاد هميشه وارد تاريخ و جامعه می‏شود .

پاورقی :
. 1 شمس / 7 و . 8