مولد سود است و هم سرمايه ، همان طور كه قديم خيال می‏كردند آب يك عنصر
بسيط است ، بعد كشف كردند كه خير ، آب يك عنصر مركب است ، نه اين‏
كه در قديم آب بسيط بود ، امروز مركب شد آب در صد هزار سال پيش هم‏
مركب بود ولی نمی‏دانستند و خيال می‏كردند بسيط است امروز كشف كردند كه‏
از اول عالم آب مركب بوده .
اينجا هم عينا همين جور است خيال می‏كردند كه سرمايه و كار هر دو ،
می‏توانند مولد سود باشند كه اسلام هم مضاربه را بر همين اساس تاسيس كرده‏
و می‏گويد : می‏شود يك نفر سرمايه بدهد و ديگری كارش را بگذارد ، اين كار
و سرمايه با همديگر تركيب بشوند ، او عامل مضاربه بشود ، بعد هر سودی كه‏
به دست آوردند ، طبق قرارداد ميانشان تقسيم می‏شود البته اسلام تعيين‏
نكرده كه چه مقدار از سود مال سرمايه است ، چه مقدار مال كار ، گفته‏
تابع قرارداد است ، ولی وقتی گفته " تابع قرارداد است " معلوم می‏شود
اصل اين مطلب را كه سرمايه هم در ايجاد سود تاثير دارد، قبول كرده است.
اين مطلب اگر درست است ، از صد هزار سال پيش درست بوده ، اگر هم‏
غلط است و امروز كشف كرده اند ، از اساس غلط بوده ، نه اينكه در سابق‏
درست بوده و امروز غلط شده است اگر ايرادی در اين مسائل باشد نه از اين‏
نظر است كه متغير شده ، بلكه به اين خاطر است كه آن حكم غلط بوده ، در
قديم غلط بوده ، امروز هم غلط است ما اگر جوابی به اين حرف داشتيم ،
جواب می‏دهيم كه خير ، اين حرف درست نيست كه " سود فقط مولود كار
است " سرمايه هم می‏تواند مولد باشد ، و اگر نتوانستيم جواب بدهيم ، در
مساله ديگری غير از مساله تغير زمان و مقتضيات زمان نتوانسته ايم جواب‏
بدهيم .