" اين توجيه كه افكار ، حاصل مغز است ، به صورت ظاهر يك تعريف‏
مادی است وقتی از مغز ديبرو ( 1 ) صحبت می‏شود ، در حقيقت منظور همان‏
افكاری است كه از مغز او تراوش می‏كند نه خود او اين ، تئوری مادی مخلوط
و ناصوابی است كه تمايلات ايده‏آليستی را در پرده افكار می‏گنجاند " ( 2
) .
بعد اين جمله را از فوير باخ - كه يك مادی معروف است - نقل می‏كند كه‏
:
" هر آنچه انسان را بر انگيزد ، ناچار بايستی به مغز رسيده باشد (
معلوم است ، انسان كارش اختياری است و كار اختياری يعنی تابع انديشه و
اراده ) منتها شكلی كه آن امر در مغز پيدا می‏كند ، بيش از هر چيز بسته‏
به شرايط زندگی است " ( 3 ) .
فصلی تحت عنوان " موجود اجتماعی و وجدان " باز كرده است و در آن ،
سخن معروف ماركس را نقل می‏كند كه :
" وجدان افراد ، وجود اجتماعی آنها را نمی‏سازد ، وجود اجتماعی افراد
است كه وجدان آنها را می‏سازد " ( 4 ) .
می‏گويد :

پاورقی :
Dibero . 1 فيلسوف فرانسوی .
. 2 همان ماخذ .
. 3 همان ماخذ ، ص . 195
. 4 همان ماخذ .