داراست اينها را میگويند " قضايای حقيقيه " .
میگويند قضايايی كه در علوم مورد استفاده قرار میگيرد ، همه قضايای
حقيقيه است ، حتی علوم تجربی ، با اينكه علوم تجربی از افراد شروع میكند
، ولی يك مساله در باب علوم تجربی همين است كه از افراد شروع میكند
اما بعد تعميم میدهد و قضيه حقيقيه میسازد كه اين خودش يك مشكلی است
كه چطور میشود در حالی كه تجربه هيچوقت نمیتواند از افراد تجاوز كند ،
ولی عقل انسان محصول تجربه را به صورت يك قانون كلی حقيقی در میآورد كه
شامل افراد گذشته و آينده و حاضر و حتی شامل افراد فرضی میشود ، مثل
اينكه اگر شما آهن را آزمايش كرديد و [ نتيجه را ] به صورت يك قانون
در آورديد ، میگوييد " هر آهنی در حرارت منبسط میشود " ، نمیگوييد "
آهنهايی كه من آزمايش كردم " ، نمیگوييد " آهنهايی كه در زمان ما وجود
دارد " بلكه قانون را به صورت كلی كشف میكنيد ، يعنی خاصيت را برای
طبيعت آهن به دست میآوريد ، بعد میگوييد طبيعت آهن چنين است .
علما معتقد هستند اسلام كه قانون وضع كرده ، به شكل قضايای حقيقيه وضع
كرده ، يعنی طبيعت اشياء را در نظر گرفته و روی طبيعت ، حكمی برده ،
مثلا گفته است ( ( خمر حرام است " يا " گوشت گوسفند حلال است " و يا
" غصب حرام است " .
وقتی میگويد " گوسفند " فقط گوسفند را در نظر میگيرد ، میگويد گوسفند
از آن جهت كه گوسفند است حلال است ، نه اينكه يك عده گوسفند را يك جا
جمع كرده باشد ، بگويد اين گوسفندها حلال است اينها نتيجه اش فرق میكند.
|