ريشه اين گمراهی خواب آلود ، تصور غلطی است كه اين گروه ، به اصطلاح
از جنبه " دگماتيك " مقررات اسلامی در اذهان خويش دارند . عدم تحرك
اجتهاد در طی قرون به اين تصورات غلط كمك كرده است . وظيفه مسوولان و
هاديان قوم است كه هر چه زودتر به شكل منطقی در برابر اين قبيل گرايشهای
ناصواب بايستند .
علل و عوامل اين جريان بر كسی پوشيده نيست . چيزی كه نبايد كتمان كرد
اين است كه جمود و ركود فكری كه در قرون اخير بر جهان اسلام حكمفرما شد و
مخصوصا باز ايستادن فقه اسلامی از تحرك ، و پيدايش روح تمايل و نگرش به
گذشته ، و پرهيز از مواجهه با روح زمان يكی از علل اين شكست به شمار
میرود . امروز جهان اسلام بيش از هر وقت ديگر نيازمند به يك نهضت
قانونگزاری است كه با يك ديد نو و وسيع و همه جانبه از عمق تعليمات
اسلامی ريشه بگيرد و اين ريسمان استعمار فكری غربی از دست و پای مسلمانان
باز شود .
بينشهای نور
يكی از اعجاز آميزترين موضوعات در تاريخ علوم و فلسفه اسلامی استعداد
پايان ناپذير منابع اسلامی ، مخصوصا قرآن كريم ، برای تحقيق و كشف و
استنباط است . اختصاص به مسائل فقهی و حقوقی ندارد ، در همه قسمتها
چنين است . هر كتاب بشری ، هر چند شاهكار باشد ، استعداد محدود و پايان
پذيری برای تحقيق و مطالعه دارد و كار كردن چند نفر متخصص كافی است كه
تمام نكات آن را روشن نمايد ، اما قرآن در طول چهارده قرن با آنكه هميشه
صدها