تحرك و انعطاف
طرح مسائلی از قبيل جبر تاريخ ، تغيير نيازمنديها ، مقتضيات زمان همين اندازه مفيد است كه بدانيم نمیتوان اين امور را بهانه قرار داد و چشم بسته قانونی را محكوم كرد و منكر جاويد بودنش شد . ولی بديهی است كه طرح اين مسائل به تنهايی كافی نيست مشكل جاويد بودن را حل نمايد ، زيرا مسلما يك قانون جاودانه اگر بخواهد بر تمام صور متغير زندگی احاطه نمايد و راه حل تمام مشكلات را ارائه دهد و هر مشكلی را به صورت خاصی حل نمايد ، بايد از نوعی ديناميسم و تحرك و از نوعی انعطاف بهرهمند باشد ، خشك و جامد و انعطاف ناپذير نباشد . اكنون بايد ببينيم اسلام با حفظ اصل " « حلال محمد حلال الی يوم القيامه و حرام محمد حرام الی يوم القيامه » " چگونه راه حلهای مختلف در صور گوناگون زندگی نشان میدهد ؟ مسلما بايد در سيستم قانونگذاری اسلام راز و رمزی نهفته باشد تا بتواند بر اين