پاورقی : 1 - سوره قيامت ، آيه 2 : لا اقسم بالنفس اللوامه »
قضاوت میكند يعنی هنگامی كه بين او و شخص ديگری در موضوعی اختلاف است
، ممكن است كه در عمل به سخن آن شخص تن ندهد و حق او را پايمال كند اما
همينكه در كاری كه كرده است فكر میكند ، میبيند كه در اندرونش قوهای
است كه او را ملامت میكند يعنی میبيند كه خودش پيش خودش شرمنده است
. اين چه حسابی است كه گاهی انسان پيش خودش شرمنده است ؟
میگويند بچه باهوشی داخل اطاق خلوتی شد . ديد يك گلابی در آنجا هست .
آمد بيرون و گلابی را نخورد . يكی پرسيد در اطاق كسی بود ؟ گفت نه . گفت
پس چرا گلابی را نخوردی ؟ گفت خودم كه بودم . اين ، حساب وجدان است .
قرآن وجدان را تعبير میفرمايد به « النفس اللوامه »( 1 ) نفس ملامتگر
كه صاحبش را ملامت میكند . يعنی قوهای در وجود انسان هست كه وقتی انسان
كاری را انجام میدهد با خود انسان حرف میزند و او را ملامت میكند : ای
دل غافل چرا من چنين كاری را مرتكب شدم ، عجب كار بدی كردم ! روی من
سياه است و از اين حرفها . حالا آيا میشود گفت بشر صاحب چنين قوهای
نيست ؟ بالضروره هست . تمام مردم دنيا از وجدان حرف میزنند . ( حتی
همان كسانی كه به خدا معتقد نيستند ، نمیتوانند درباره خودشان اين سخن را
بگويند كه ما نسبت به حقيقت هيچ شيفتگی نداريم . ) میگويند طرفدار
حقيقت هستيم ولو برضرر خودمان باشد . چون ما انسانيم ، انصاف
پاورقی : 1 - سوره قيامت ، آيه 2 : لا اقسم بالنفس اللوامه » |