پاورقی : 1 - سوره انعام ، آيه . 1
دستور مطلق بدهد و بگويد اين عدالت است و بايد هميشه و همه جا اجرا شود
، حداكثر میتواند برای زمان و مكان خودش دستور عدالت بدهد . امكان
ندارد كه عدالت برای همه زمانها و مكانها يكجور بشود ، همين طور كه
امكان ندارد بزرگی و كوچكی برای همه اشياء يكجور باشد . اگر اين حرف
درست باشد كه عدالت نسبی است ، آن وقت حرف آنها درست است . ولی
اگر حرف آنها درست نباشد و عدالت مطلق باشد ، آن وقت حرف ما درست
است .
ما بايد عدالت را تعريف بكنيم كه عدالت چيست ؟ از روی تعريف آن
میتوانيم بفهميم كه عدالت جزء امور مطلق است يا نسبی ؟ آنچنان كه من
مجموعا يافتهام عدالت را سه جور میشود تعريف كرد . يكی اينكه عدالت
يعنی مساوات ، چون از ماده عدل است و عدل يعنی برابری . يك معنای
عدالت برابری است بلكه اصلا معنا و ريشه اصلی عدالت همان برابری است .
در قرآن هم اين ماده بعضی جاها معنای برابری میدهد ، نظير آنجا كه
میفرمايد : « ثم الذين كفروا بربهم يعدلون »( 1 ) كفار غير خدا را با
خدا برابر میكنند ، مساوی قرار میدهند . يك وقت هست كه ما عدالت را
به معنای مساوات و برابری تعريف میكنيم . آيا درست است يا نه ؟ جواب
اينست كه تا مقصودمان از مساوات چه باشد ؟ مساوات در چه ؟ بعضيها
عدالت را مساوات تعريف میكنند و مساوات را هم اين میدانند كه تمام
افراد بشر از لحاظ تمام نعمتهائی كه داده
پاورقی : 1 - سوره انعام ، آيه . 1 |