حقايق مرا درك بكنی ، مذمت می‏كند آنهائی را كه چشم و گوش و فكر خودشان‏
را به‏كار نمی‏اندازند و يك حالت تسليم و تعبد احمقانه‏ای به خود می‏گيرند.
قرآن هرگز مردم مسلمان را جز به نام « ايهاالناس ، يا ايها المؤمنون
خطاب نمی‏كند ، نمی‏گويد اغنام الله گوسفندان خدا ، نمی‏گويد شما گوسفنديد
و مثل گوسفند بايد تسليم باشيد . قرآن تاريخ را با منطق عقلانی تفسير
می‏كند . قرآن نماز را كه ذكر می‏كند ، فلسفه نماز را هم ذكر می‏كند . قرآن‏
خدا را اثبات می‏كند با منطق استدلالی و منطق عقلی . قرآن می‏گويد :
« و لقد ذرأنا لجهنم كثيرا من الجن و الانس لهم قلوب لا يفقهون بها و لهم‏
اعين لا يبصرون بها و لهم آذان لا يسمعون بها »( 1 ) انبوهی از مردم به‏
جهنم می‏روند ، آنهائی كه دل دارند و نمی‏فهمند ، چشم دارند و نمی‏بينند ، و
گوش دارند و نمی‏شنوند . قرآن خيلی لحن مؤدبی دارد . دو سه جا است كه‏
قرآن زبان به يك تعبيری می‏گشايد كه تقريبا نوعی دشنام است . يكی آنجائی‏
كه بشر عقلش را ، اين حجت ناطق به قول امام كاظم ( ع ) را به كار
نمی‏بندد . می‏گويد :« ان شر الدواب عند الله الصم البكم الذين لا يعقلون
بدترين جنبنده‏ها در نزد خدا چيست ؟ انسانهائی هستند كه خدا به آنها
زبان داده ولی لالند ، گوش داده ولی كرند ، عقل داده ولی تفكر و تعقل‏
ندارند .
اين مقياسها ، مقياسهائی است كه اسلام به دست ما داده است كه ما
بتوانيم آزمايش كنيم . حالا ما بايد رسيدگی بكنيم

پاورقی :
1 - سوره اعراف ، آيه . 179