پاورقی : 1 - سوره بقره ، آيه . 213
يكرنگ نيستيد ، قيافههايتان مختلف است ، آنچه داريد اختلاف است .
اجتماعات هم همينطور است . « كان الناس امه واحده فبعث الله النبيين
مبشرين و منذرين ( 1 ) آن حديث هم هست كه فرمود : « اختلاف امتی رحمه
» كه در بعضی روايات وارد شده نه منظور جنگ است ، بلكه تفاوت است .
اينكه يك تفاوتهائی ميانشان باشد خودش رحمت است .
پس اگر بخواهيم عدالت را به معنای مساوات تعريف بكنيم و مساوات را
هم مساوات در موهبتهای اجتماعی فرض بكنيم ، غلط است . ولی عدالت را
به يك معنای ديگر میشود معنی كرد كه اگر به آن توجه شود ، میتوان گفت
آن هم مساوات است اما مساوات به شكل ديگر . معنائی كه قد ما برای
عدالت میكنند اينست : اعطاء كل ذی حق حقه يعنی هر چيزی و هر شخصی در
متن خلقت با يك شايستگی مخصوص به خود به دنيا آمده است . حقوق هم از
همينجا پيدا میشود يعنی از ساختمان ذاتی اشياء . ما بايد هر چيزی را كه
در ذاتش مطالعه بكنيم بعد ببينيم كه او شايستگی چه چيزی را دارد و چه
استعدادی در وجود او هست يعنی طبيعتش چه تقاضائی دارد . مثلا در بدن
انسان چشم حقی دارد و دست حقی ديگر . اگر حق چشم را به دست بدهيم ، نه
تنها به دست خدمت نكردهايم بلكه آن را از كار انداختهايم . هر چيزی
استحقاقی دارد و منشأ آن هم خود خلقت است . دو بچه كه به مدرسه میروند
، يكی شايستگی نمره بيست را دارد و ديگری نمره
پاورقی : 1 - سوره بقره ، آيه . 213 |