مرد بزرگی مثل مرحوم آخوند خراسانی سخت حامی مشروطيت بود و واقعا اين‏
مقدار كه بنده تحقيق كرده‏ام مرحوم آخوند خراسانی يكی از بزرگان علمای‏
شيعه بوده است و می‏شود گفت در دنيای شيعه مدرسی به خوبی مرحوم آخوند
نيامده است . حوزه درس هزار و دويست نفری داشته است و شايد سيصد نفر
مجتهد مسلم پای درس اين مرد می‏نشسته است و ايشان فوق العاده مرد با
ايمان و با تقوائی بوده است . در اينكه اين مرد منتهای حسن نيت را
داشته است شكی نيست . حالا اگر كسی گفت من با مشروطيت مخالفم معنايش‏
اين نيست كه العياذبالله مرحوم آخوند را تخطئه می‏كند . از آن طرف در
رأس مخالفين يك فقيه بسيار بزرگی بوده است مثل مرحوم آقا سيدكاظم يزدی‏
كه در فقاهت كم نظير بوده است . اگر كسی با استبداد مخالف و طرفدار
مشروطيت باشد ، معنايش اين نيست كه مرحوم يزدی را تخطئه می‏كند . شايد
مرحوم يزدی كه مخالف با مشروطيت بود می‏دانست كه دستهای خارجی دخالت‏
دارد و بعد هم چنين و چنان می‏شود . بنابراين بحث تصويب يا تخطئه علمای‏
بزرگ نيست ، چون موضوع يك جهت ندارد . اگر موضوع مشروطيت و استبداد
يك مسأله علمی بود ، يك حرفی بود . مسأله‏ای بوده كه عوامل زيادی در آن‏
دخالت داشته است . ما از اينكه كدام دست سياست چه دخالتی داشته است‏
صرف نظر می‏كنيم و با مخالف و موافق كاری نداريم . قرائن هم نشان می‏دهد
كسانی كه مخالف با مشروطيت بودند می‏گفتند اين مشروطيت كه می‏خواهد
بيايد غير از آن مشروطيتی است كه دارند صحبتش را می‏كنند ، مشروطه‏
مشروعه به اصطلاح