داده و يازده زن در آنجا نگهداری می‏كرده است .
عين اين جريان در بدن انسان است . اخلاق ، يك تقسيم حقوقی روی غرائز
انسان است . حال آيا اخلاق كه معنايش تقسيم حقوق روی غرائز است ، با
زمانها فرق می‏كند ؟ يعنی آيا سهم چشم انسان ، سهم شكم انسان ، سهم جاه‏
طلبی ( 1 ) انسان تغيير می‏كند ؟ آيا اين سهم بندی ، اين تقسيم كار كه‏
بايد در بدن بشود تغيير پذير است كه بگوئيم " لا تؤدبوا اولادكم . . . "
يعنی بايد برای بچه‏تان يك سهم بندی غير از سهم بندی‏ای كه مربوط به‏
خودتان است بكنيد ؟ نه ، اين ، در تمام زمانها يكی است . چون انسانها
كه عوض نمی‏شوند . اگر انسانی كه درصد سال پيش بوده است با انسان امروز
از لحاظ نيروها و غرائز فرق كرده است ، سهم بندی‏ها هم فرق می‏كند . ولی‏
انسان از اين لحاظ ثابت است ، در همه زمانها يكی است .
اما يك مسأله ديگر در كار است و آن ، مسأله آداب است . آداب مربوط
به سهم بندی غرائز نيست ، بلكه مربوط به اينست كه انسان غير از مسأله‏
اخلاق به يك امور اكتسابی كه بايد اسم آنها را فنون گذاشت نيز احتياج‏
دارد . يعنی به يك سلسله هنرها و صنعتها احتياج دارد و بايد آنها را ياد
بگيرد . مثلا انسان احتياج دارد كه خط نوشتن را ياد بگيرد . ( ياد گرفتن‏
خط نوشتن جزء آداب است ) يعنی بايد باسواد بشود . پيغمبر اكرم فرمود :
« من »

پاورقی :
1 - جاه طلبی يكی از غرائز انسان است . آن معنائی كه بد است ، جاه‏
پرستی است . جاه طلبی يعنی اينكه انسان می‏خواهد در اجتماع محترم باشد .
اگر انسان نخواهد محترم باشد بد است . انسان بايد به اين معنی مقام را
بخواهد كه برای خدا بخواهد .