پاورقی : . 1 شرح ابن ابی الحديد بر نهج البلاغه ، شرح خطبه . 128
جمله آخر اين آيه كه ناظر به اين است كه آنگاه كه حكومت حق و خلافت
الهی برقرار میشود اهل ايمان از قيد اطاعت هر جباری آزادند ، به اين
صورت بيان شده كه تنها مرا عبادت میكنند و شريكی برای من نمیسازند . از
اين معلوم میشود كه از نظر قرآن هر اطاعت امری عبادت است ، اگر برای
خدا باشد اطاعت خداست و اگر برای غير خدا باشد شرك به خداست .
اين جمله عجيب است كه فرمانبرداريهای اجباری كه از نظر اخلاقی به هيچ
وجه عبادت شمرده نمیشود از نظر اجتماعی عبادت شمرده میشود . رسول اكرم
( ص ) فرمود :
« اذا بلغ بنو العاص ثلثين اتخذوا مال الله دولا و عباد الله خولا و دين
الله دخلا » ( 1 ) .
هرگاه اولاد عاص بن اميه ( جد مروان حكم و اكثريت خلافای اموی ) به سی
تن رسد ، مال خدا را ميان خود دست به دست میكنند ، بندگان خدا را بنده
خود قرار میدهند و دين خدا را مغشوش میسازند .
اشاره است به ظلم و استبداد امويان . بديهی است كه امويان نه مردم را
به پرستش خود میخواندند و نه آنها را مملوك و برده خود ساخته بودند ،
بلكه استبداد و جباريت خود را بر مردم تحميل كرده بودند . رسول خدا ( ص
) با آيندهنگری الهی خود ، اين وضع را نوعی شرك و رابطه " رب و مربوبی
" خواند .
پاورقی : . 1 شرح ابن ابی الحديد بر نهج البلاغه ، شرح خطبه . 128 |