كنيم ، از اين رو هم به ذكر " پايه‏ها " و " مبانی " اين نظريه ، يعنی‏
اصولی كه اين نظريه بر آن اصول استوار است ، می‏پردازيم و هم به ذكر "
نتايج " آن . آنگاه اصل نظريه را ، چه از نظر علمی و چه از نظر اسلامی ،
نقد و بررسی می‏كنيم .

مبانی نظريه ماديت تاريخ . 1 تقدم ماده بر روح :

انسان هم جسم دارد و هم روح . جسم انسان موضوع مطالعات زيستی ، پزشكی‏
، وظايف الاعضايی و غيره است ، اما روح و امور روحی موضوع مطالعات‏
فلسفی و روانشناسی است . انديشه‏ها ، ايمانها ، احساسها ، گرايشها ،
نظريه‏ها و ايدئولوژيها جزء امور روانی‏اند . اصل تقدم ماده بر روح يعنی‏
امور روانی اصالتی ندارند ، صرفا يك سلسله انعكاسات مادی از ماده عينی‏
بر اعصاب و مغز می‏باشند .
ارزش اين امور تنها در اين حد است كه ميان قوای مادی درونی و جهان‏
بيرون رابطه برقرار سازند ، ولی هرگز خود اين امور ، نيرويی در مقابل‏
نيروهای مادی حاكم بر وجود انسان به شمار نمی‏روند . در مقام مثال ، امور
روانی را به چراغ اتومبيل بايد تشبيه كرد . اتومبيل در شب بدون چراغ‏
نمی‏تواند حركت كند ، در پرتو چراغ ، اتومبيل راه خود را ادامه می‏دهد ،
اما آنچه اتومبيل را به حركت درمی آورد نور چراغ نيست ، موتور است .
امور روانی يعنی انديشه‏ها ، ايمانها ، نظريه‏ها ، ايدئولوژيها