برای نيازهای متغير ، وضع متغيری در نظر گرفته است خصوصيات اين قوانين‏
را با جمال در همان كتابی كه ذكرش رفت ، تشريح كرده ام اينجا برای روشن‏
شدن موضوع به ذكر مثالی اكتفا ميكنم .
اسلام در رابطه جامعه اسلامی با جامعه های ديگر به قدرتمند شدن و قدرتمند
بودن و تهيه لوازم دفاع از خود ، در حدی كه دشمن هرگز خيال حمله را هم‏
نكند ، توصيه كرده است .
آيه : « و اعدوا لهم ما استطعتم من قوش و من رباط الخيل ترهبون به عدو
الله و عدوكم »( 1 ) در واقع بيانگر اين اصل اجتماعی اسلامی است .
از سوی ديگر ميبينيم كه در فقه اسلامی بر اساس سنت پيامبر ( ص ) به‏
چيزی توصيه شده است كه آنرا سبق و رمايه مينامند يعنی شركت در مسابقه‏
اسب دوانی و تيراندازی به منظور مهارت يافتن در امور جنگی خود پيامبر
اكرم در اين مسابقات شركت ميكرد .
حالا اگر به اصل « و اعدوا لهم »توجه كنيم ميبينيم يك اصل همواره نو و
زنده است ، چه در آن زمان چه در زمان ما و چه در آينده اما در مورد حكم‏
سبق و رمايه ديگر ضرورتی ندارد كه چنين مسابقاتی به آن نيت سابق برگزار
شود يعنی به نظر ميرسد كه اين حكم ديگر مصداق ندارد و زمانش گذشته است‏
دليل اين امر اين است كه سبق و رمايه " اصالت " ندارد و حكم مربوط به‏
يكی از منازل است ، اصالت مال « و اعدوا لهم »است كه مسير را مشخص‏

پاورقی :
1 - ای مؤمنان ، در مقام مبارزه با آنان خود را مهيا كنيد و هر چه‏
ميتوانيد ابزار جنگی برای ترساندن دشمنان خدا و خودتان فراهم كنيد .
( سوره انفال - آيه 60 )