بلاذری با سند روايت میكند كه هنگام ظهور اسلام در همه مكه چند نفر با
سواد بودند . میگويد :
" اسلام ظهور كرد و در قريش فقط هفده نفر صنعت نوشتن را میدانستند :
عمر بن الخطاب ، علی بن ابی طالب ( ع ) ، عثمان بن عفان ، ابو عبيده
جراح ، طلحه ، يزيد بن ابی سفيان ، ابو حذيفه بن ربيعه ، حاطب بن عمرو
عامری ، ابوسلمه مخزومی ، ابان بن سعيد اموی ، خالد بن سعيد اموی ،
عبدالله بن سعد بن ابی سرح ، حويطب بن عبدالعزی ، ابوسفيان بن حرب ،
معاوية بن ابی سفيان ، جهيم بن الصلت ، علاء بن الحضرمی كه از هم پيمانان
قريش بودند نه از خود قريش " .
بلاذری فقط يك زن قرشی را نام میبرد كه در دوره جاهليت مقارن ظهور
اسلام ، خواندن و نوشتن میدانست و او شفاء دختر عبدالله عدوی بود . اين
زن مسلمان شد و از مهاجران اوليه به شمار میرود .
بلاذری میگويد : " اين زن همان است كه حفصه همسر پيغمبر را نوشتن
آموخت و روزی پيغمبر اكرم به او فرمود : " « الا تعلمين حفصة رقية
النملة كما علمتها الكتابة » " يعنی همچنانكه نوشتن را به حفصه
آموزانيدی خوب است " رقية النملة " ( 1 ) را نيز به وی بياموزانی ".
پاورقی :
. 1 در فتوح البلدان ( مطبوع در مطبعة السعادش مصر در سال 1959 ) اين
كلمه را " رقنه النملة " ضبط كرده كه البته اشتباه نسخه است و صحيح آن
همان طور كه در النهاية ابن اثير ماده " نمل " ضبط شده است
" رقية النملة " است .
" رقية " جملههايی بوده ورد مانند كه میخواندهاند و آن را برای دفع
بلا يا بيماری مفيد میدانستهاند . ابن اثير در ماده " رقی " میگويد بعضی
از اخبار منقول از پيغمبر >