دارند كه جزء عوامل مؤثر جهان‏اند و قهرا در تغيير و تبديل سرنوشت مؤثرند
. مطابق اين نظر ، يك سلسله حسابهای غير مادی نيز جزء حساب عالم است .
مثلا حمايت از حق و عدالت يك حساب معنوی دارد ماورای حسابهای مادی و
محسوس . جهان به حق و عدالت برپاست و به حمايت كسانی كه به حمايت حق‏
و عدالت برمی‏خيزند ، برمی‏خيزد و اجر و پاداش آنها را ضايع نمی‏كند :
« ان تنصروا الله ينصركم و يثبت اقدامكم »( 1 ) .
اگر به ياری حقيقت برخيزيد ، حقيقت به ياری شما برمی‏خيزد .
« ان الله يدافع عن الذين آمنوا ان الله لا يحب كل خوان كفور »( 2 ) .
خداوند مدافع اهل ايمان است و خيانتكاران كافر نعمت را دوست نمی‏دارد
.
« و لينصرن الله من ينصره ان الله لقوی عزيز »( 3 ) .
خداوند ياری می‏كند آن كس را كه او را ياری كند . خداوند نيرومند و
غالب است .
يكی از حسابهای عالم ، توكل و اعتماد به خداست . توكل يعنی انسان در
پيمودن راه حق ، چه از جنبه مثبت و چه از جنبه منفی ، به خود تزلزل راه‏
ندهد و مطمئن باشد كه اگر در جريان زندگی هدف صحيح و خداپسند خود را در
نظر بگيرد نه منافع

پاورقی :
. 1 محمد / . 7
. 2 حج / . 38
. 3 حج / . 40