در تغيير سرنوشت ذكر كرديم از حدود عوامل مادی و تأثيرات آنها تجاوز
نمیكرد ، يعنی دنيای حوادث را فقط از جنبه ابعاد مادی و روابط حسی و
جسمانی در نظر گرفتيم و عواملی كه در علل و معلولات شركت داديم تنها
عوامل مادی و حسی بود . بديهی است از نظر جهانبينی مادی تنها بايد به
همين عوامل و روابط علی و معلولی ميان آنها اكتفا كرد . اما از نظر جهان
بينی الهی كه واقعيت را در چهارچوب ماده و جسم و كيفيات و انفعالات
جسمانی محدود و محصور نمیداند ، دنيای حوادث دارای تار و پودهايی بيشتر
و پيچيدهتر است و عواملی كه در پديد آمدن حوادث شركت دارند بسی
افزونتر میباشند .
از نظر مادی عوامل مؤثر در اجل و روزی و سلامت و سعادت و خوشبختی
منحصرا مادی است . تنها عوامل مادی است كه اجل را نزديك يا دور میكند
، روزی را توسعه میدهد يا تنگ میكند ، به تن سلامت میدهد يا میگيرد ،
خوشبختی و سعادت را تأمين يا نابود میكند . اما از نظر جهان بينی الهی ،
علل و عوامل ديگری كه عوامل روحی و معنوی ناميده میشوند نيز همدوش عوامل
مادی در كار اجل و روزی و سلامت و سعادت و امثال اين امور مؤثرند .
از نظر جهانبينی الهی ، جهان يك واحد زنده و باشعور است ، اعمال و
افعال بشر حساب و عكس العمل دارد ، خوب و بد در مقياس جهان بیتفاوت
نيست ، اعمال خوب و بد بشر مواجه میشود با عكس العملهايی از جهان كه
احيانا در دوره حيات و زندگی خود فرد به او میرسد .
ايذاء جاندار ، اعم از حيوان و انسان ، خصوصا ايذاء به صاحبان حقوق ،
از قبيل پدر و مادر و معلم ، آثار سوئی در همين
|