« ثم جعلنا له جهنم يصليها مذموما مدحورا 0 و من اراد الاخرش و سعی لها
سعيها و هو مؤمن فاولئك كان سعيهم مشكورا 0 كلا نمد هؤلاء و هؤلاء من عطاء
ربك و ما كان عطاء ربك محظورا »( 1 ) .
هر كه زندگی نقد را طالب باشد ، به آن اندازه و به آن كس كه بخواهيم‏
نقد می‏دهيم ، سپس جهنم را برای وی قرار خواهيم داد تا وارد آن شود در
حالی كه نكوهيده و منفور باشد . و هر كس عاقبت و سرانجام خوش بخواهد و
آن طور كه شايسته است در راه آن كوشش كند و ايمان داشته باشد ، كوشش‏
او مورد قبول خواهد شد . ما به هر دو گروه مدد می‏رسانيم ، به اينها و به‏
آنها . فيض پروردگار تو از كسی دريغ نمی‏شود .
آياتی ديگر نيز از اين قبيل و هم از نوع دسته اول در قرآن كريم هست .
اين دو دسته آيات از نظر غالب علمای تفسير و علمای كلام معارض يكديگر
شناخته شده‏اند . به عقيده آنها بايد مفاد ظاهر يك دسته را پذيرفت و
دسته ديگر را تأويل كرد . از نيمه دوم قرن اول كه دو طرز تفكر در اين‏
باب پيدا شد ، گروهی كه طرفدار آزادی و اختيار بشر شدند ، دسته اول اين‏
آيات را تأويل و توجيه كردند و آنها به " قدری " معروف شدند . گروهی‏
ديگر كه طرفدار عقيده تقدير شدند ، دسته دوم اين آيات را تأويل كردند و
" جبری " ناميده شدند . تدريجا كه دو فرقه بزرگ كلامی ، يعنی اشاعره و
معتزله ، پديد آمدند و مسائل

پاورقی :
1 - اسری / 18 - . 20