مسلمين آشنا شده است و از چه زمانی شخصا به بحث و تحقيق در اين مسأله‏
علاقمند گرديده و درباره آن فكر می‏كرده است ، ولی می‏تواند به طور يقين‏
ادعا كند كه متجاوز از بيست سال است كه اين مسأله نظر او را جلب كرده‏
و كم و بيش در اطراف آن فكر می‏كرده و يا نوشته‏های ديگران را در اين‏
زمينه می‏خوانده است .
از آن زمان تاكنون هر وقت به گفته يا نوشته‏ای در اين موضوع برمی‏خوردم‏
، با علاقه می‏خواندم و يا گوش می‏كردم ، و خيلی مايل بودم رأی و نظر
گوينده يا نويسنده را دريابم ، تا آنكه در چند سال پيش ، ضمن بحثی نيمه‏
درس و نيمه سخنرانی كه در اطراف يكی از احاديث نبوی ( 1 ) ايراد
می‏كردم ، دامنه سخن به اين مطلب كشيد . اگر چه آنچه در اين زمينه تا آن‏
وقت خوانده يا شنيده بودم احيانا مفيد بود ، اما مرا اقناع نكرده بود و
چون در خود و مستمعين علاقه شديدی به فهميدن اين مطلب احساس می‏كردم‏
تصميم گرفتم تا آنجا كه ممكن است غور و دقت كنم و اين مسأله را بررسی‏
نمايم ، زيرا يافتن راه اصلاح اوضاع حاضر جهان اسلامی بستگی زيادی دارد به‏
پيدا كردن علل و موجبات انحطاط آنها كه در گذشته وجود داشته است و يا
اكنون نيز موجود است . برای اين كار لازم شد كه اولا نظر ديگران را ، اعم‏
از مسلمان و غير مسلمان ، تا آنجا كه دسترسی دارم بررسی كنم ، و ثانيا
موضوعاتی كه از اين نظر قابل طرح و گفتگو است ، هر چند تاكنون از اين‏
نظر طرح نشده است ، بدون اغماض و پرده‏پوشی طرح كنم .
اينجا بود كه به گستردگی و دامنه وسيع اين مبحث پی‏بردم . فهميدم كه‏
اگر بنا شود تحقيقی كافی و عالمانه در اين مطلب بشود ، بايد موضوعات‏
فراوانی مورد بحث و تحقيق قرار گيرد ، و بررسی همه

پاورقی :
. 1 حديث معروف نبوی : " الاسلام يعلو و لا يعلی عليه » " . اين‏
حديث مورد اعتماد و استناد فريقين ، يعنی شيعه و سنی است .