مقدمه
عظمت و انحطاط مسلمين
مسأله سرنوشت و قضا و قدر كه در اين رساله فحص و تحقيقی درباره آن صورت گرفته است ، جزء مسائل فلسفی است و اگر بنا باشد در رديف واقعی خود قرار گيرد ، بايد آن را در فلسفه در ميان مسائل فلسفی جستجو كرد ، ولی در اين رساله از رديف اصلی خود خارج شده و در رديف يك سلسله مسائل ديگر قرار گرفته است . مسائل علمی و فلسفی هر كدام در رديف خاصی دارند كه از طريق موضوعات آنها و يا از طريق هدف و نتيجهای كه از ياد گرفتن آنها حاصل میشود ، تعيين میگردد . علت اينكه مسائل فلسفی در رديفی و مسائل رياضی در رديف ديگر و مسائل طبيعی در رديف جداگانه قرار میگيرند ، وابستگی و ارتباط خاصی است كه ميان موضوعات هر دسته همرديف وجود دارد و يا لااقل به واسطه هدف نظری يا عملی مشتركی است كه ياد گرفتن هر دسته از آنها برای يادگيرنده تأمين میكند .