پاورقی : . 1 بحارالانوار [ چاپ جديد ] ، ج / 5 ص . 140
همچنين صدقات و احسانها يكی ديگر از عوامل و مظاهر قضا و قدر است كه
از مجاری معنوی در تغيير و تبديل سرنوشتها مؤثر است .
به طور كلی گناه و طاعت ، توبه و پردهدری ، عدل و ظلم ، نيكوكاری و
بدكاری ، دعا و نفرين و امثال اينها از اموری میباشند كه در سرنوشت بشر
از نظر عمر و سلامت و روزی مؤثر میباشند . امام صادق ( ع ) فرمود :
« من يموت بالذنوب اكثر ممن يموت بالاجال ، و من يعيش بالاحسان اكثر
ممن يعيش بالاعمار » ( 1 ) .
عدد كسانی كه به واسطه گناهان میميرند از كسانی كه به واسطه سرآمدن عمر
میميرند بيشتر است و عدد كسانی كه به سبب نيكوكاری زندگی دراز میكنند
از كسانی كه با عمر اصلی خود زندگی میكنند افزون است .
مقصود حديث اين است كه گناهان اجل را تغيير میدهند و احسانها و
نيكوكاريها عمر را زياد میكنند . يعنی با اينكه اجل و عمر به حكم قضا و
قدر الهی تعيين شدهاند ، اين امور عامل تغيير و تبديل قضا و قدر میباشند
و البته چنانكه قبلا گفته شد خود اين تغيير هم به قضا و قدر الهی است .
ما در اينجا نمیتوانيم به بررسی كيفيت تأثير امور معنوی در امور مادی
بپردازيم و مجاری علی و معلولی اين قضيه را نشان بدهيم . در اينجا نظرات
فلسفی دقيقی كه با تعبيرات مذهبی نيز كاملا سازگار است اظهار شده . و
همچنين در مقام بيان شرايط تأثير
پاورقی : . 1 بحارالانوار [ چاپ جديد ] ، ج / 5 ص . 140 |