جبر و اختيار و كيفيت آزادی و اراده انسان نيز اگر از جنبه‏های مختلف‏
روانی ، اخلاقی ، فلسفی و اجتماعی بررسی شود ، صفحات زيادی را به خود
اختصاص می‏دهد .
اكنون تصديق می‏فرماييد اگر همه اينها در اين رساله طرح می‏شد ، به صورت‏
كتابی بزرگ درمی‏آمد و ديگر مناسب نبود چنين كتابی جزء " بحثهايی از
علل انحطاط مسلمين " قرار گيرد .
در عين حال اگر اين رساله مورد توجه صاحبنظران واقع شود و ضرورتی‏
احساس شود كه اين مبحث تكميل گردد ، در چاپ بعد انشاء الله ضميمه و
تكميل خواهد شد . از خداوند متعال مدد و توفيق می‏طلبيم .
تهران - 23 فروردين ماه 1345 شمسی
مطابق 20 ذی الحجه 1385 قمری
مرتضی مطهری