نيست .

قضا و قدر

" قضا " به معنی حكم و قطع و فيصله دادن است . قاضی را از اين جهت‏
قاضی می‏گويند كه ميان متخاصمين حكم می‏كند و به كار آنها فيصله می‏دهد . در
قرآن كريم اين كلمه زياد استعمال شده ، چه در مورد بشر و چه در مورد خدا
و چه در مورد قطع و فصل قولی كه سخنی موجب قطع و فصلی بشود و چه در مورد
قطع و فصل عملی و تكوينی كه حقيقتی از حقايق موجب قطع و فصل گردد .
" قدر " به معنی اندازه و تعيين است . اين كلمه نيز به همين معنی در
قرآن كريم زياد استعمال شده است .
حوادث جهان از آن جهت كه وقوع آنها در علم و مشيت الهی قطعيت و
تحتم يافته است ، مقضی به قضای الهی می‏باشند و از آن جهت كه حدود و
اندازه و موقعيت مكانی و زمانی آنها تعيين شده است ، مقدر به تقدير
الهی می‏باشند .
حكما و متكلمين در اين زمينه اصطلاحات و بيانات خاصی دارند و چون‏
مربوط است به مسأله علم باری تعالی و مراتب علم باری و آنها نيز بستگی‏
دارد به مسائل زيادی از آن جمله تحقيق در عوالم كلی وجود ، ما در اين‏
مقاله وارد بحث آنها نمی‏شويم .
حاجی سبزواری در منظومه معروف خود می‏گويد :
اذ يكشف الاشياء مرات له
فذا مراتب يبان علمه
عنايه و قلم لوح قضا
و قدر سجل كون يرتضی