يك نوع خاص از وجود در آنها نيست مانند مجردات علوی ، برخی ديگر اين
طور نيستند ، امكان بيش از يك نوع خاص از وجود در آنها هست و آنها
ماديات میباشند . موجودات مادی آنها هستند كه از يك ماده خاص به وجود
میآيند و زمينه به وجود آمدن موجودات ديگر میباشند ، مانند همه موجوداتی
كه محسوس و ملموس ما میباشند . ماده طبيعی ، نقش پذير صورتهای مختلف
است ، ماده طبيعی استعداد تكامل دارد ، ماده طبيعی از بعضی عوامل طبيعت
قوت و نيرو میگيرد و از بعضی ديگر نقصان پيدا میكند و يا راه فنا و زوال
میگيرد ، ماده طبيعی استعداد دارد كه با علل و عوامل مختلف مواجه میشود
و قهرا تحت تاثير هر كدام از آنها يك حالت و كيفيت و اثری پيدا كند
مخالف با حالت و كيفيت و اثری كه از آن ديگری میتوانست پيدا كند .
يك تخم كه در زمين كاشته میشود اگر مصادف شود با آب و هوا و حرارت و
نور ، آفتی هم به او برخورد نكند ، از زمين میرويد و رشد میكند و به سر
حد كمال میرسد ، و اگر يكی از عوامل رشد و كمال كسر شود يا آفتی برسد ،
به آن حد نخواهد رسيد . برای يك ماده طبيعی هزارها " اگر " وجود دارد
: اگر چنين بشود ، چنان میشود و اگر چنان بشود ، چنين میشود ، يعنی اگر
مواجه با فلان سلسله از علل شود ، چنين میشود و اگر با فلان سلسله ديگر
مواجه گردد ، چنان میگردد .
در مجردات كه بيشتر از يك نحو نمیتوانند وجود داشته باشند و تحت
تأثير علل مختلف قرار نمیگيرند ، قضا و قدر حتمی است ، غير قابل تبديل
است ، زيرا با بيش از يك سلسله از علل سر و كار ندارند و سرنوشت
معلول با علت است ، پس يك سرنوشت بيشتر ندارند ، و چون امكان جانشين
شدن سلسلهای از علل به جای
|