مثل خودم خدمت كنم و حيوانهايی مثل خودم هم حد اعلای خدمتشان اين است كه‏
به حيوانی مثل خودشان كه من باشم خدمت كنند ؟ نه ، خدمت به انسان [
ارزش والائی است ] ، ولی انسان به شرط انسانيت . هميشه اين حرف را
گفته ايم : لومومبا انسان است ، موسی چومبه هم انسان است ، اگر بنا
باشد فقط مسئله ، مسئله خدمت به خلق باشد ، خوب موسی چومبه يك خلق‏
است و لومومبا هم يك خلق ديگر ، پس چرا ميان اينها تفاوت قائل می‏شويد
؟ چه فرقی است ميان ابوذر و معاويه ، اگر حساب خدمت به خلق است ؟ [
آيا به هر دو بايد خدمت كرد ؟ ]
پس اينكه انسانيت يعنی خدمت به خلق و هيچ ارزش ديگری ندارد ، باز
يك نوع افراط ديگری است .
. 3 آزادی
آزادی يكی از بزرگترين و عاليترين ارزشهای انسانی است و به تعبير ديگر
، [ جزء ] معنويات انسان است ( معنويات انسان يعنی چيزهايی كه مافوق‏
حد حيوانيت اوست ) . " آزادی " برای انسان ارزشی مافوق ارزشهای مادی‏
است . انسانهايی كه بويی از انسانيت برده‏اند حاضرند با شكم گرسنه و تن‏
برهنه و در سخت ترين شرايط زندگی كنند ولی در اسارت يك انسان ديگر
نباشند ، محكوم انسان ديگر نباشند ، آزاد زندگی كنند .
می‏دانيد كه - مع‏الاسف - ( 1 ) بوعلی سينا مدتی وزير بود .

پاورقی :
. 1 " مع الاسف " بايد گفت ، برای اينكه اين مرد در اثر وزارت ، از
كار علمی خود باز ماند . او با آن نبوغ خارق‏العاده‏ای كه داشت ، اگردنبال‏
وزارت و رياست نمی‏رفت . >