[ حرفی نيست ] ، ولی آيا اين تزكيه نفس ، راهی به سوی معرفت حق است‏
يا راه معرفت فقط دليل و برهان و استدلال ، يعنی همان راه حكما و فلاسفه‏
است ؟
تا اين اندازه هم بدون شك مورد تأييد اسلام است . رسول اكرم ( ص )
جمله‏ای دارد كه آن جمله را ، هم شيعه و هم اهل تسنن روايت كرده‏اند و از
مسلمات است . می‏فرمايد : « من اخلص لله اربعين صباحا جرت ينابيع‏
الحكمة من قلبه علی لسانه » ( 1 ) هر كس چهل شبانه روز ، خود را برای‏
خدا خالص كند ، يعنی چهل شبانه روز هيچ انگيزه‏ای در وجود او جز رضای حق‏
حاكم نباشد ، حرف بزند برای رضای خدا ، سكوت كند برای رضای خدا ، نگاه‏
كند و نگاهش را ببندد برای خدا ، غذا بخورد برای خدا ، بخوابد و بيدار
شود برای خدا ، يعنی آنچنان برنامه‏اش را تنظيم كند و آنچنان روح خود را
اصلاح كند كه اساسا جز برای خدا برای چيز ديگری كار نكند ، يعنی بشود
ابراهيم خليل الله : " « ان صلوتی و نسكی و محيای و مماتی لله رب‏
العالمين »" ( 2 ) . نمازم ، عبادتم و بلكه زندگی و مردنم ، لله و برای‏
اوست ، [ آری ] پيغمبر فرمود اگر كسی موفق شود چهل شبانه روز هوی و هوس‏
را به كلی مرخص كند و در اين چهل شبانه روز جز برای خدا ، كاری نكند و
جز برای او زنده نباشد ، چشمه‏های معرفت و حكمت از درونش می‏جوشد و بر
زبانش جاری می‏شود .
پس معلوم می‏شود كه اسلام ، علمی را كه به آن " علم

پاورقی :
. 1 سفينةالبحار ، مادش خلص .
. 2 سوره انعام ، آيه . 162