پاورقی : 1 - سوره آل عمران آيه . 26
متشابه را با كمك آيات محكمه میشود پياده كرد . اگر آيهای از قرآن را
چند گونه بشود پياده كرد ، ما حق نداريم آنرا پياده كنيم مگر اينكه رجوع
كنيم به ساير آيات قرآن كه با توجه به آنها خواهيم دانست كه چگونه بايد
آنرا پياده كرد . معنی آيه متشابه اين نيست كه مجمل است يا لغتی در آن
است كه معنايش را نمیدانيم بلكه آيه متشابه يعنی آيهای كه میشود آنرا
به چند گونه شبيه يكديگر توجيه كرد .
مثلا در قرآن آياتی است راجع به مشيت مطلقه الهی كه همه چيز به مشيت
الهی است . استثنا نمیكند . از جمله اين آيه است كه به همين معنا
متشابه است : « قل اللهم مالك الملك تؤتی الملك من تشاء و تنزع
الملك ممن تشاء و تعز من تشاء و تذل من تشاء بيدك الخير انك علی كل
شیء قدير »( 1 ) ديگر تأكيدی از اين بالاتر نمیشود : مالك اساسی همه
ملكها و قدرتها تو هستی و به هر كه ملك بدهی تو میدهی و از هر كه منتزع
بكنی تو میكنی و به هر كه عزت بدهی تو میدهی ، از هر كه عزت بگيری و
ذلت بدهی تو میدهی ، خير منحصرا در دست توست و تو بر همه چيز توانا
هستی . اين آيه از اين نظر متشابه است كه آنرا چند گونه میشود پياده كرد
. همين قدر میگويد كه همه چيز به مشيت الهی است . و اين ، دو جور ممكن
است باشد يكی اينكه در مشيت الهی هيچ چيزی شرط هيچ چيز نيست ، كما
اينكه بعضی همينطور نتيجه گيری غلط كرده و گفتهاند بنابراين ممكن است
تمام شرايطی كه ما آنها را شرايط عزت میناميم پيدا بشود ولی به دنبال آن
به جای عزت ذلت بيايد ، و
پاورقی : 1 - سوره آل عمران آيه . 26 |