روايتی از امام صادق ( ع )
روايتی است مربوط به انبياء و رسل كه يك مرد زنديق ( 1 ) از امام صادق ( ع ) سؤال كرد : من اين اثبت الانبياء و الرسل ؟ تو انبياء وپاورقی : 1 - كلمه " زنديق " عنوان فحش ندارد مثل امروز كه ما به هر كس بخواهيم فحش بدهيم میگوئيم " زنديق " . در آن زمان عدهای به اين نام معروف بودند و از نظر خودشان اين نام فحش نبوده . مثل كلمه " ماترياليست " در عصر ما . البته كسی كه موحد است از اين كلمه برای خودش خوشش نمیآيد ولی آن كسی كه ماترياليست است ، به اين كلمه افتخار هم میكند . راجع به اينكه ريشه كلمه " زنديق " چيست خيلی حرفها زدهاند و بيشتر نظرشان اينست كه زنادقه مانوی بودند و در اوايل قرن دوم ظهور كردند كه قرن امام صادق است . بسياری از اروپائيها و غير آنان برای كشف ريشه زنادقه در اسلام بحثها كردهاند و بيشتر نظرشان اينست كه اينها همان مانويها بودهاند . البته كيش مانی كيش ضد خدايی نيست بلكه مانی خودش ادعای پيغمبری داشت ، البته توحيدی نبود ، ثنوی بود . مانی از زردشت ثنویتر بوده است و بسياری احتمال میدهند كه زردشت خودش موحد بوده ، لااقل توحيد ذاتی را قائل بوده است گو اينكه توحيد در خالقيت را در كلمات او نمیشود اثبات كرد . ولی به هر حال او يك مبدأ ازلی برای كل عالم قائل بوده است . اما مانی قطعا ثنوی بوده و خود را از طرف خدای خير پيغمبر میدانست . ولی مانويهايی كه بعد ظهور كردند گرايش پيدا كردند به طبيعی گری و مادی گری و اساسا به هيچ چيز اعتقاد نداشتند .